บทที่ 6 การบัญชีสำหรับกิจการซื้อ-ขายสินค้า ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์ ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์

วิธีการทางบัญชีของธุรกิจซื้อ-ขายสินค้า หลักสำคัญของการดำเนินงาน คือ การซื้อสินค้าที่ผลิตเสร็จอยู่ในรูปของ สินค้าสำเร็จรูปจากผู้ค้าส่งหรือผู้ผลิตโดยตรง และนำสินค้าออกจำหน่ายให้แก่ลูกค้าในราคาขาย ซึ่งการกำหนดราคาขายมักคำนึงถึงราคาซื้อ ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานอื่น ๆ และกำไรที่ต้องการ ราคาขาย = ราคาซื้อ + ค่าใช้จ่ายในการซื้อ + กำไรที่ต้องการ รายได้หลักของธุรกิจ คือ รายได้จากการขายสินค้า ค่าใช้จ่ายหลักของธุรกิจ คือ ต้นทุนสินค้าซึ่งจะโอนไปเป็นต้นทุนขาย ประจำงวดบัญชีเมื่อมีการขายสินค้า ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์

ลักษณะการดำเนินงานและวงจรต้นทุนของกิจการซื้อ-ขายสินค้า ธุรกิจซื้อ-ขายสินค้า การจัดซื้อสินค้า งานการบริการ และ การขาย ต้นทุนซื้อสินค้า: (ราคาซื้อ+ ค่าขนส่งเข้า – ส่งคืน – ส่วนลดรับ) ค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร นำเก็บใน คลังสินค้า จำหน่าย ให้ลูกค้า ต้นทุนขาย สินค้าคงเหลือ ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์

ต้นทุนที่เกี่ยวกับสินค้า ยังไม่ได้จำหน่าย ต้นทุนสินค้าคงเหลือ ต้นทุนสินค้าที่ซื้อ นำออกจำหน่าย ต้นทุนขาย ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์

วิธีการบัญชีเกี่ยวกับสินค้า การบันทึกบัญชีเกี่ยวกับสินค้ามี 2 วิธีดังนี้ วิธีบันทึกสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง (Perpetual Inventory Method) วิธีบันทึกสินค้าคงเหลือ ณ วันสิ้นงวด (Periodic Inventory Method) ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์

วิธีบันทึกสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง (Perpetual Inventory Method) หลักการทางบัญชีวิธีนี้ คือ จะบันทึกรายการรับ-จ่ายสินค้าทุกครั้งที่เกิด รายการค้า โดยจัดทำบัญชีคุมสินค้าแต่ละประเภทเพื่อแสดงปริมาณราคาทุนของสินค้าที่ซื้อเข้ามา-ขายออกไป ทำให้สามารถตรวจสอบข้อมูลสินค้า คงเหลือและต้นทุนขายได้ตลอดเวลา การบันทึกสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง จะทำการบันทึกรายการค้า ต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับสินค้าทุกประเภทไว้ในบัญชีคุมยอดสินค้าคงเหลือเพียงบัญชีเดียว ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์

วิธีบันทึกสินค้าคงเหลือ ณ วันสิ้นงวด (Periodic Inventory Method) การบันทึกบัญชีเกี่ยวกับการซื้อ-ขายสินค้า จะทำการบันทึกในบัญชีที่เกิดขึ้นจริง โดยเมื่อมีการซื้อก็จะบันทึกบัญชีไว้ในบัญชีซื้อ และเมื่อขายสินค้าออกไปก็จะบันทึกบัญชีไว้ในบัญชีขาย ตามวิธีนี้ สินค้าคงเหลือต้นงวดจะไม่มีผลกระทบทำให้ยอดคงเหลือไม่เปลี่ยนแปลงจนกว่าจะมีการตรวจนับสินค้าคงเหลือปลายงวด จึงนำมาคำนวณหาต้นทุนขาย ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์

การคำนวณต้นทุนขายประจำงวดภายหลังตรวจนับสินค้าคงเหลือ ณ วันสิ้นงวดบัญชีมีจำนวน 54,460 บาท สินค้าคงเหลือต้นงวด (1 พ.ค.) 12,000 บวก ซื้อสินค้าระหว่างงวด 115,960 ต้นทุนสินค้าที่มีไว้เพื่อขาย 127,960 หัก สินค้าคงเหลือปลายงวด (31พ.ค.) 54,460 ต้นทุนขาย 73,500 ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์

วิธีบันทึกสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง(Perpetual Inventory Method) ตารางเปรียบเทียบการบันทึกบัญชีตามวิธีบันทึกสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่องและวิธีบันทึกสินค้าคงเหลือ ณ วันสิ้นงวด วิธีบันทึกสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง(Perpetual Inventory Method) วิธีบันทึกสินค้าคงเหลือ ณ วันสิ้นงวด (Periodic Inventory Method) 1) ซื้อสินค้าเป็นเงินเชื่อจำนวน 120,000 บาท เงื่อนไขการชำระเงิน 3/10, n/45 เดบิต สินค้าคงเหลือ 120,000 เครดิต เจ้าหนี้การค้า 120,000 เดบิต ซื้อ 120,000 2) จ่ายค่าขนส่งสินค้าที่ซื้อจำนวน 1,500 บาท เดบิต สินค้าคงเหลือ 1,500 เครดิต เงินสด 1,500 เดบิต ค่าขนส่งเข้า 1,500 ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์

วิธีบันทึกสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง(Perpetual Inventory Method) วิธีบันทึกสินค้าคงเหลือ ณ วันสิ้นงวด (Periodic Inventory Method) 3) ส่งคืนสินค้าที่ซื้อมาเนื่องจากเกิดความชำรุดเสียหาย จำนวน 2,000 บาท เดบิต เจ้าหนี้การค้า 2,000 เครดิต สินค้าคงเหลือ 2,000 เครดิต ส่งคืน 2,000 4) จ่ายเงินสดชำระหนี้ค่าสินค้าให้เจ้าหนี้ทั้งจำนวนภายในเวลาที่ได้ส่วนลด เดบิต เจ้าหนี้การค้า 118,000 เครดิต เงินสด 114,460 สินค้าคงเหลือ 3,540 ส่วนลดรับ 3,540 ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์

วิธีบันทึกสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง(Perpetual Inventory Method) วิธีบันทึกสินค้าคงเหลือ ณ วันสิ้นงวด (Periodic Inventory Method) 5) ขายสินค้าให้ลูกค้าในราคา 125,000 บาท เป็นเงินเชื่อ เงื่อนไขการชำระเงิน 2/10, n/30 โดยสินค้ามีราคาทุน 75,000 บาท เดบิต ลูกหนี้การค้า 125,000 เครดิต ขาย 125,000 เดบิต ต้นทุนขาย 75,000 เครดิต สินค้าคงเหลือ 75,000 ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์

วิธีบันทึกสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง(Perpetual Inventory Method) วิธีบันทึกสินค้าคงเหลือ ณ วันสิ้นงวด (Periodic Inventory Method) 6) รับคืนสินค้าที่ขายให้ลูกค้าเนื่องจากผิดแบบจากที่ลูกค้าสั่งซื้อในราคาขาย 2,500 บาท ซึ่งสินค้าดังกล่าวมีราคาทุน 1,500 บาท เดบิต รับคืนและส่วนลด 2,500 เครดิต ลูกหนี้การค้า 2,500 เดบิต สินค้าคงเหลือ 1,500 เครดิต ต้นทุนขาย 1,500 7) รับชำระหนี้ค่าสินค้าจากลูกหนี้ทั้งจำนวนภายในกำหนดเวลาที่ได้ส่วนลด เดบิต เงินสด 120,050 ส่วนลดจ่าย 2,450 เครดิต ลูกหนี้การค้า 122,500 ผศ.อัจฉราพร โชติพฤกษ์