บทความเผยแพร่ความรู้ด้านการแพทย์แผนไทย บนเว็บไซต์ คณะการแพทย์แผนไทยอภัยภูเบศร ประจำเดือนตุลาคม-พฤศจิกายน ๒๕๕๓ เรียบเรียงโดย อ.พลอยชนก ปทุมานนท์ คณะการแพทย์แผนไทยอภัยภูเบศร มหาวิทยาลัยบูรพา
พิธีไหว้ครูแพทย์แผนไทย ภาพพิธีไหว้ครูแพทย์แผนไทย คณะการแพทย์แผนไทยอภัยภูเบศร มหาวิทยาลัยบูรพา ประจำปี ๒๕๕๓ ณ วิทยาลัยการแพทย์แผนไทยอภัยภูเบศร จังหวัดปราจีนบุรี เมื่อวันที่ ๒๕ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๓
ความสำคัญของวัฒนธรรมไหว้ครู ศาสตราจารย์นายแพทย์เสม พริ้งพวงแก้ว กล่าวถึงวัฒนธรรมของการไหว้ครูว่า “สิ่งของและความหมายในการทำพิธีไหว้ครูแต่ละชนิดมีอิทธิพลต่อ “จิตวิญญาณ” หรือขวัญของคน เป็นการสร้างความสัมพันธ์ลึกซึ้งของจิตวิญญาณระหว่างครูและศิษย์” (อ้างอิงจาก : เอกสารการสอนชุดวิชานวดแผนไทยมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช สาขาวิชาวิทยาศาสตร์สุขภาพ บทที่ ๑๕ หน้า ๔๖๙)
วัตถุประสงค์ของการไหว้ครู เป็นการแสดงออกถึงความกตัญญูรู้คุณต่อครูอาจารย์ ผู้ สั่งสอนและประสิทธิ์ประสาทวิชา ตามธรรมเนียมปฏิบัติด้านพิธีกรรมของไทยที่มีมาแต่โบราณ เป็นการระลึกถึงครูอาจารย์ที่ล่วงลับ และให้ท่านมาปกปักรักษาคุ้มครองตัวเรา เป็นการอุทิศส่วนกุศลให้กับเจ้ากรรมนายเวรของคนไข้ที่เราไปทำการรักษา
เป็นขวัญ และกำลังใจในการประกอบอาชีพ โดยปกติมักจะจัดพิธีไหว้ครูประจำปี ระหว่างเดือน ๖-๙ (เดือนที่มีความอุดมสมบูรณ์) เป็นการพบปะสังสรรค์ แลกเปลี่ยนประสบการณ์ระหว่างครูและศิษย์ รุ่นพี่กับรุ่นน้อง
เครื่องบูชาพิธีไหว้ครู อาหารคาว-หวาน ผลไม้ ดอกไม้ : ถือว่าเป็นการทำให้วิชาชีพเจริญขึ้น ความรู้เพิ่มพูนแตกฉาน มีชื่อเสียงที่ดี (ผู้ร่วมพิธีมักจะกินอาหาร ผลไม้ที่ใช้ในพิธีเนื่องจากเชื่อว่าเป็นของศักดิ์สิทธ์ และเป็นยา) เครื่องมือ เครื่องใช้ด้านการแพทย์ ได้แก่ ตำรา สมุดข่อย มีดหมอ หินบดยา ข้าวตอก ดอกไม้ ยา : เป็นสิ่งจำเป็นที่ต้องมี ต้องใช้ในทางปฏิบัติ
พิธีการไหว้ครูแพทย์แผนไทย ครูนำประกอบพิธีไหว้ครู จากนั้นศิษย์ใหม่จะถือพานหรือจานที่ใส่ดอกไม้ ธูป เทียน พร้อมเงินบูชาครู ๖ บาท มอบให้ครู เมื่อครูรับพานแล้วก็จะเจิมหน้าผาก เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ชีวิตและอาชีพ
สำหรับศิษย์เก่า เมื่อครูผู้นำประกอบพิธีไหว้ครูแล้ว ศิษย์เก่าจะนำดอกไม้ ธูป เทียน เงินบูชาครู ๑๒ บาท มอบให้ครู เมื่อครูรับพานบูชาแล้วก็จะเจิมหน้าผาก เพื่อเป็นสิริมงคลแก่ชีวิต จากนั้นครูจะมอบตำราให้ โดยศิษย์จะต้องระวังไม่ทำตำราหลุดมือ (เป็นการประกาศถึงความสืบทอดวิชาต่อไป)