เรื่อง... ลักษณนาม
จัดทำโดย .... อ. นราภรณ์ ทองไชย จัดทำโดย .... อ. นราภรณ์ ทองไชย
คำนำ ปัจจุบันการใช้ลักษณนามในภาษาไทยมีความคลาดเคลื่อนมาก แม้แต่คำที่เคยมีลักษณนามใช้กันมานานแล้วก็ตาม ประกอบกับยังมีคำนามอีกเป็นจำนวนมากทั้งที่เป็นคำที่มีมาแต่เดิม แล้วใช้ผิด คำที่เพิ่งเกิดขึ้นเพื่อใช้เรียกสิ่งใหม่ๆซึ่งยังไม่ได้กำหนดลักษณนามของคำนั้นๆไว้ให้ถูกต้องชัดเจน ดังนั้นผู้จัดทำจึงรวบรวมคำ ลักษณนามที่มีใช้ในปัจจุบันมานำเสนอโดยยึดหลักราชบัณฑิตยสถาน ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าสื่อการสอนนี้จะเป็นประโยชน์สำหรับการเรียนการสอนกลุ่มสาระภาษาไทยและขอให้ทุกคนช่วยกันอนุรักษ์โดยใช้ลักษณนามในภาษาไทยให้ถูกต้องเพื่อให้คงอยู่คู่ประเทศไทยสืบไป
ลักษณนามจำแนกตามหมวดต่างๆดังนี้ ๑. หมวดเครื่องดนตรี ๒. หมวดอุปกรณ์ - เครื่องมือ ๓. หมวดสิ่งที่ให้ความสว่าง ๔. หมวดอาวุธ ๕. หมวดเครื่องใช้สำนักงาน ๖. หมวดเครื่องครัว ๗. หมวดเครื่องใช้ภายในบ้าน ๘. หมวดยานพาหนะ ๙. หมวดสัตว์ หน้าถัดไป
๑. หมวดเครื่องดนตรี ฆ้อง : ใบ, ลูก กรับคู่ : คู่ โปงลาง : ผืน
กรับพวง : พวง ฉาบ : ข้าง, คู่ ฉิ่ง : ข้าง, คู่
ขิม : ตัว จะเข้ : ตัว เจ้งหรือเจิ้ง : ตัว
ระนาด : ราง ฆ้องวง : ลูก, วง ตะโพน : ใบ, ลูก
กลอง : ใบ, ลูก บัณเฑาะว์: ใบ, ลูก แตร : ตัว
กระจับปี่: คัน ซึง : คัน ซอ: คัน
ปี่ : เลา แคน: เต้า อังกะลุง: ตัว, ตับ, ชุด
ไวโอลิน : คัน กีตาร์: ตัว ขลุ่ย : เลา เปียโน : หลัง
๒. หมวดอุปกรณ์-เครื่องมือ แว่นตา : อัน หมวก: ใบ,ลูก ค้อน : เต้า, อัน
เกรียง : อัน คีม : เล่ม, อัน เลื่อย : ปื้น
ขวาน : เล่ม เลื่อยฉลุ : คัน สว่าน : ตัว
เคียว : เล่ม กรรไกรตัดหญ้า : เล่ม พลั่ว : เล่ม
ถุงมือ : คู่ คราด : อัน บันไดลิง : อัน, สาย
ตะปู : ตัว, ดอก บัวรดน้ำ : ใบ, ลูก ไม้กวาด:อัน วงเวียน : อัน
๓. หมวดอาวุธ ดาบ : เล่ม ธนู : คัน
หอก : เล่ม ปืน :กระบอก
๔. หมวดสิ่งที่ให้ความสว่าง เทียน : เล่ม ตะเกียง : ดวง เทียนพรรษา: ต้น
หลอดไฟ : หลอด พัดลม : เครื่อง, ตัว, อัน ไฟฉาย : กระบอก, อัน
๕.หมวดเครื่องใช้สำนักงาน ร่ม: คัน ดินสอ : แท่ง แฟ้ม : แฟ้ม
กระเป๋า : ใบ, ลูก ปากกา : ด้าม คอมพิวเตอร์ : เครื่อง
ไม้บรรทัด : เล่ม, อัน กรรไกร : เล่ม เครื่องคิดเลข : เครื่อง
โทรศัพท์ : เครื่อง ลูกกุญแจ : ดอก สมุด : เล่ม
๖. หมวดเครื่องครัว หม้อ : ใบ, ลูก แก้ว : ใบ เขียง : อัน, เขียง
ตะหลิว : เล่ม, อัน ตะเกียบ : คู่ หลอด : หลอด
ช้อนส้อม : คู่ จาน : ใบ โถ : ลูก
ไข่ : ใบ ฟอง ลูก ช้อน : คัน ทัพพี : คัน, เล่ม, อัน
กาน้ำ : ใบ, ลูก โอ่ง : ใบ, ลูก มีด : เล่ม
๗. หมวดเครื่องใช้ภายในบ้าน เครื่องซักผ้า : เครื่อง กล้องถ่ายรูป:กล้อง โทรทัศน์ : เครื่อง
จักรเย็บผ้า : คัน, หลัง เตารีดถ่าน : ลูก, ใบ วิทยุ : เครื่อง
เตารีดไฟฟ้า : อัน เก้าอี้: ตัว ไมโครโฟน : ตัว เตียง : เตียง
๘. หมวดยานพาหนะ เครื่องบิน : เครื่อง, ลำ รถบรรทุก : คัน เรือลำน้ำ : ลำ
เรือ : ลำ รถไฟ : ขบวน รถจักรยาน : คัน
มอเตอร์ไซค์ : คัน รถยนต์ : คัน
๙. หมวดสัตว์ ช้างต้น : ช้าง ช้าง : เชือก ช้างป่า: ตัว
แบบทดสอบ กลุ่มสาระภาษาไทย เรื่องลักษณนาม จำนวน ๑๐ ข้อ คำสั่ง จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุด ๑.แว่นตา ๑.........และ ช้างป่า ๑............ ก. แว่นตา เชือก ข. ขา เชือก ค. อัน ตัว ง. แว่น ตัว ตอบ ค. อัน ตัว
ก. โปงลาง ๑ ตัว ข. แคน ๑ ตัว ค. ขลุ่ย ๑ ตัว ง. แตร ๑ ตัว ๒. ข้อใดใช้ลักษณนามถูกต้อง ก. โปงลาง ๑ ตัว ข. แคน ๑ ตัว ค. ขลุ่ย ๑ ตัว ง. แตร ๑ ตัว ตอบ แตร ๑ ตัว
ก. เล่ม อัน ข. อัน อัน ค. เล่ม เล่ม ง. อัน เล่ม ๓. เคียว ๑............. กรรไกร ๑........ ก. เล่ม อัน ข. อัน อัน ค. เล่ม เล่ม ง. อัน เล่ม ตอบ ค. เล่ม เล่ม
ก. ด้าม ด้าม ข. แท่ง แท่ง ค. แท่ง ด้าม ง. ด้าม แท่ง ๔. ปากกา ๑............. ดินสอ ๑........ ก. ด้าม ด้าม ข. แท่ง แท่ง ค. แท่ง ด้าม ง. ด้าม แท่ง ตอบ ง. ด้าม แท่ง
ก. อัน ปื้น ข. เขียง ใบ ค. อัน ใบ ง. เขียง อัน ๕. เขียง ๑............. เลื่อย ๑........ ก. อัน ปื้น ข. เขียง ใบ ค. อัน ใบ ง. เขียง อัน ตอบ ก. อัน ปื้น
ก. เล่ม ดวง ข. ต้น ดวง ค. เล่ม อัน ง. ต้น อัน ๖. เทียนพรรษา ๑... ตะเกียง ๑...... ก. เล่ม ดวง ข. ต้น ดวง ค. เล่ม อัน ง. ต้น อัน ตอบ ข. ต้น ดวง
ก. ตัว หลัง ข. กล้อง หลัง ค. ตัว เครื่อง ง. กล้อง เครื่อง ๗. กล้องถ่ายรูป ๑... จักร ๑...... ก. ตัว หลัง ข. กล้อง หลัง ค. ตัว เครื่อง ง. กล้อง เครื่อง ตอบ ข. กล้อง หลัง
ก. เครื่อง ตัว ข. เครื่อง อัน ค. อัน ตัว ง. อัน อัน ๘. เตารีดไฟฟ้า ๑... ไมโครโฟน ๑...... ก. เครื่อง ตัว ข. เครื่อง อัน ค. อัน ตัว ง. อัน อัน ตอบ ค. อัน ตัว
ก. ปากกา ๑ ด้าม ข. ดินสอ ๑ แท่ง ค. แฟ้ม ๑ เล่ม ง. ไม้บรรทัด ๑ เล่ม ๙. ข้อใดใช้ลักษณนามผิด ก. ปากกา ๑ ด้าม ข. ดินสอ ๑ แท่ง ค. แฟ้ม ๑ เล่ม ง. ไม้บรรทัด ๑ เล่ม ตอบ ค. แฟ้ม ๑ เล่ม แก้ไขเป็น ๑ แฟ้ม
ก. คัน ลำ ข. ลำ ลำ ค. ขบวน คัน ง. ขบวน ลำ ๑๐. รถไฟ ๑... เรือ ๑...... ก. คัน ลำ ข. ลำ ลำ ค. ขบวน คัน ง. ขบวน ลำ ตอบ ง. ขบวน ลำ