ระบบปฏิบัติการ Windows อ.เมทินี เขียวกันยะ ภาควิชาวิทยาการคอมพิวเตอร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

Microsoft Windows Microsoft Windows เป็นซอฟต์แวร์ประเภทระบบปฏิบัติการ (Operating system) พัฒนาขึ้นโดยบริษัท Microsoft เปิดตัวเมื่อปี พ.ศ.2528 (ค.ศ. 1985) ครองความนิยมในตลาดคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคลมากกว่า 90% ทั่วโลก Windows ที่วางจำหน่ายในปัจจุบัน ได้แก่ Windows Mobile และ Windows CE ใช้สำหรับอุปกรณ์ฝังตัว และอุปกรณ์พกพา เช่น PDA โทรศัพท์ Digital Media Players Window XP สำหรับ Desktop และ Notebook Window Server 2003 สำหรับ Server Window XP Embedded สำหรับอุปกรณ์ฝังตัว Windows Vista Windows 7 ข้อมูลปี 2553

Desktop เปรียบเสมือนโต๊ะทำงานที่วางเครื่องมือต่าง ๆ สำหรับการงาน Taskbar Shortcut Icon My Computer Recycle Bin My Network Places Start Button Shortcut Icons เป็น icon เล็กๆ บน Desktop ที่เพิ่มความสะดวกในการเรียกใช้งานสิ่งต่าง ๆ เช่น โปรแกรม หรือเอกสาร ที่ต้องใช้งานบ่อยๆ My Computer เป็น icon สำหรับการเรียกใช้งานอุปกรณ์ต่าง ๆ เช่น Diksdrive ต่างๆ My network place ใช้สำหรับการเรียกดูเครื่องคอมพิวเตอร์ที่อยู่ในเครือข่ายเดียวกัน Recycle Bin พื้นที่ชั่วคราว สำหรับ File หรือ Folder ที่ถูกลบ จนกว่าจะถูกผู้ใช้สั่ง Clear Recycle Bin ผู้ใช้สามารถ กู้คืน file หรือ folder ที่ถูกลบได้จากที่นี่ถ้า File หรือ Folder นั้น ๆ ยังไม่ถูก Clear Start Button ปุ่มที่มุมซ้ายสุดของ Taskbar เป็นปุ่มแรกในการเปิดโปรแกรมต่างๆ Taskbar อยู่ ณ บริเวณตอนล่างสุดของ Desktop เป็นที่สำหรับการเรียกดูข้อมูล เปลี่ยนการทำงานระหว่างโปรแกรม

การใช้งานเมาส์ (Mouse) กดปุ่มเมาส์ 1 ครั้งเรียกว่า “คลิก (Click)” การคลิกเมาส์ไปบนวัถตุ จะเป็นการเลือก (select) เพื่อที่จะทำงานกับวัตถุชิ้นนั้น กดปุ่มเมาส์ 2 ครั้งเรียกว่า “ดับเบิลคลิก (Double Click)” กดปุ่มเมาส์ค้างไว้ แล้วลากเมาส์ไปยังตำแหน่งอื่น จากนั้นจึงปล่อยเมาส์ เรียกว่า “ลากแล้วปล่อย (Drag and Drop)” ตำแหน่งที่เมาส์กำลังชี้อยู่บนหน้าจอ จะปรากฏรูปสัญลักษณ์ให้เห็น เรียกว่า “Mouse Pointer”

ไฟล์และโฟลเดอร์ การจัดเก็บข้อมูลในหน่วยความจำสำรอง เครื่องคอมพิวเตอร์สามารถติดต่อกับหน่วยความจำสำรองต่าง ๆ เช่น Hard disk , Floppy disk, CD , DVD, Handy drive โดยผ่านช่องทางที่เรียกว่าไดร์ฟ (Drive) ไดร์ฟสามารถแบ่งที่จัดเก็บข้อมูลออกเป็นส่วน ๆ เรียกว่าโฟลเดอร์ (folder) เพื่อให้เกิดความเป็นระเบียบเรียบร้อย และความสะดวกในการจัดเก็บข้อมูล ข้อมูลที่จะจัดเก็บในหน่วยความจำจะอยู่ในรูปแบบที่เรียกว่าไฟล์ (File) หรือแฟ้มข้อมูล

ไฟล์และโฟลเดอร์ File Folder Drive

การเข้าถึงไฟล์และโฟลเดอร์ วิธีที่ 1 : เข้าผ่าน Windows Explorer คลิกขวาที่ Start > Explore วิธีที่ 2 : เข้าผ่าน My Computer double click ที่ไอคอน My Computer บน Desktop หากคลิกที่ปุ่ม Folders จะปรากฏหน้าจอ Windows Explorer

Windows Explorer Left Pane Right Pane

Windows Explorer Left Pane จะแสดงโครงสร้างของระบบFile ในลักษณะโครงร่างต้นไม้ (Tree) โดยมีชั้นบนสุดเป็น Desktop ถัดมาเป็น My Documents, My Computer, My Network Places และ Recycle Bin ถ้า Object ใด มีเครื่องหมาย + ที่ข้อต่อของกิ่ง แสดงว่ายังมี object ภายในที่ยังไม่ได้เปิดดู และถ้าเป็นเครื่องหมาย - แสดงว่า Object นั้นถูกเปิดดูแล้ว Right Pane จะแสดง File หรือ Folder ย่อยใน Object ที่ถูกเลือกไว้ใน Left Pane ซึ่งจะถูกแสดงได้ทั้งในลักษณะ Icons, เรียงเป็นรายการ(List) หรือดูแบบละเอียด (Details) ก็ได้

การสร้างโฟลเดอร์ คลิกเลือกไดร์ฟ หรือ โฟลเดอร์ ที่ต้องการสร้าง โฟลเดอร์ใหม่ไว้ข้างใต้ คลิกเมนู File > New > Folder หรือ คลิกขวาที่ right pane > New > Folder พิมพ์ชื่อโฟลเดอร์ แล้วกด Enter

การตั้งชื่อไฟล์และโฟลเดอร์ ไฟล์มีความยาวไม่เกิน 255 ตัวอักษร แต่จะใช้เฉพาะ 32 ตัวแรก มีช่องว่างระหว่างชื่อได้ ห้ามมีอักขระพิเศษดังนี้ “ / \ [] : | < > ; , ใส่นามสกุลหรือส่วนขยายได้ โดยใช้จุด . คั่นระหว่างชื่อกับนามสกุลไฟล์ การอ้างอิงที่อยู่ของไฟล์ D:\MyAlbum\Pattaya\MyPic.jpg Drive Path File name Extension

การสร้างไฟล์ คลิกเลือกไดร์ฟ หรือ โฟลเดอร์ ที่ต้องการสร้างไฟล์ไว้ข้างใต้ คลิกเมนู File > New > เลือกชนิดของไฟล์ หรือ คลิกขวาที่ right pane > New > เลือกชนิดของไฟล์ พิมพ์ชื่อไฟล์ double click ที่ชื่อไฟล์ เพื่อเข้าสู่โปรแกรมของไฟล์นั้น ๆ

การเปลี่ยนชื่อไฟล์และโฟลเดอร์ คลิกขวาที่ไฟล์หรือโฟลเดอร์ > Rename พิมพ์ชื่อใหม่ แล้วกด Enter

การเลือก (select) หลายไฟล์ กรณีที่ไฟล์อยู่ต่อเนื่องกัน คลิกเลือกไฟล์แรก กดปุ่ม Shift บนแป้นพิมพ์ค้างไว้ คลิกเลือกไฟล์สุดท้ายของช่วงที่ต้องการเลือก กรณีที่ไฟล์อยู่ไม่ต่อเนื่องกัน กดปุ่ม Ctrl บนแป้นพิมพ์ค้างไว้ คลิกเลือกไฟล์อื่นต่อไปเรื่อย ๆ

การย้าย (Move) ไฟล์และโฟลเดอร์ วิธีที่ 1 : Drag and Drop คลิกเลือกไฟล์/โฟลเดอร์ต้นฉบับ กดปุ่มเมาส์ค้างไว้ แล้ว ลากไปวางไว้ในโฟลเดอร์ที่ต้องการ (กรณีที่เป็นการ Drag and Drop ข้ามไดร์ฟ จะเป็นการคัดลอก ไม่ใช่การย้าย) วิธีที่ 2 : Cut and Paste คลิกเมนู Edit > Cut -- คลิกโฟลเดอร์ที่จะย้ายไป -- คลิกเมนู Edit > Paste หรือ คลิกขวา Edit > Cut --คลิกโฟลเดอร์ที่จะย้ายไป -- คลิกขวา Edit > Paste กด Ctrl X --คลิกโฟลเดอร์ที่จะย้ายไป -- กด Ctrl V

การคัดลอก (Copy) ไฟล์และโฟลเดอร์ วิธีที่ 1 : Drag and Drop คลิกเลือกไฟล์/โฟลเดอร์ต้นฉบับ กดเมาส์ค้างไว้ ในกรณีที่เป็นการคัดลอกข้ามไดร์ฟ ให้ลากไปวางไว้ในโฟลเดอร์ที่ต้องการ ได้เลย แต่ในกรณีที่เป็นการคัดลอกภายในไดร์ฟเดียวกัน ให้กดปุ่ม Ctrl บนแป้นพิมพ์ แล้วจึงลากไปวางไว้ในโฟลเดอร์ที่ต้องการ วิธีที่ 2 : Copy and Paste คลิกเมนู Edit > Copy -- คลิกโฟลเดอร์ที่จะคัดลอกไป -- คลิกเมนู Edit > Paste หรือ คลิกขวา Edit > Copy --คลิกโฟลเดอร์ที่จะคัดลอกไป -- คลิกขวา Edit > Paste กด Ctrl C --คลิกโฟลเดอร์ที่จะย้ายไป -- กด Ctrl V

การลบไฟล์และโฟลเดอร์ การลบแบบไม่ถาวร คลิกเลือกไฟล์/โฟลเดอร์ที่จะลบ กดปุ่ม Delete บนแป้นพิมพ์ ไฟล์/โฟลเดอร์จะถูกนำไปไว้ที่ Recycle Bin ซึ่งสามารถกู้คืนได้ การลบแบบถาวร (ต้องระมัดระวังในการลบแบบนี้) กดปุ่ม Shift บนแป้นพิมพ์ค้างไว้ ตามด้วยการกดปุ่ม Delete

การกู้คืนไฟล์และโฟลเดอร์ ที่หน้าจอ Desktop double click ที่ไอคอน Recycle Bin คลิกขวาที่ไฟล์/โฟลเดอร์ที่จะกู้คืน เลือก Restore

การสร้างไอคอน Shortcut มีวิธีการสร้างดังนี้ คลิกเลือกตำแหน่งที่ต้องการสร้าง Shortcut เช่น Desktop คลิกขวา > New > Shortcut คลิกปุ่ม Browse เพื่อเลือกไฟล์/โฟลเดอร์ที่ ต้องการนำมาสร้าง short cut คลิกปุ่ม OK และ Next พิมพ์ชื่อ Shortcut คลิกปุ่ม Finish

การค้นหาไฟล์และโฟลเดอร์ คลิก Start > เลือก Search จะปรากฏหน้าจอดังนี้ คลิกเพื่อค้นไฟล์ชนิดภาพ เสียง หรือวิดีโอ คลิกเพื่อค้นไฟล์ชนิดเอกสาร เช่น word,excel คลิกเพื่อค้นหาโฟลเดอร์หรือไฟล์ชนิดอื่น

การค้นหาไฟล์และโฟลเดอร์ กรณีคลิก All files and folders พิมพ์บางส่วนของชื่อไฟล์หรือโฟลเดอร์ กรณีจำชื่อไฟล์ไม่ได้ แต่จำข้อความในไฟล์ได้ ให้พิมพ์ข้อความนั้นลงไป เลือกไดร์ฟที่ต้องการค้นหา คลิกปุ่ม Search

การใช้ Wildcard characters ได้แก่ ? และ * ? มีการใช้งานดังนี้ กรณีมีการระบุชื่อและนามสกุล ? จะใช้แทนอักขระใดก็ได้ 1 ตัว ที่ตำแหน่ง ? ปรากฏอยู่ ตัวอย่าง test??.dat อาจหมายถึง test11.dat testxy.dat กรณีไม่มีการระบุนามสกุล ? จะใช้แทนอักขระกี่ใดก็ได้ตั้งแต่ 1 ตัวขึ้นไป ตัวอย่าง test? อาจหมายถึง test1.dat test111.txt * จะใช้แทนอักขระ 0 หรือหลายตัว ตัวอย่าง test*.dat อาจหมายถึง test1.dat test1234.dat ตัวอย่าง *.* หมายถึงไฟล์ทุกไฟล์

การบีบอัดไฟล์ การบีบอัดไฟล์ จะใช้ในกรณีที่ต้องการลดขนาดของไฟล์ เพื่อให้ประหยัดเนื้อที่ในการจัดเก็บ และยังมีประโยชน์ในการส่งผ่านไฟล์แนบกับจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ (E-mail) การบีบอัดไฟล์ สามารถทำได้ทั้งบีบอัดจากไฟล์เดียว หรือบีบอัดจากไฟล์หลายไฟล์รวมกัน ขั้นตอน คลิกเลือกไฟล์ 1 ไฟล์ หรือหลายไฟล์ ที่ต้องการบีบอัด คลิกขวา > Add to archive จากนั้น ตั้งชื่อไฟล์ แล้วกดปุ่ม ok

การยกเลิกการบีบอัดไฟล์ การยกเลิกการบีบอัด จะใช้เมื่อต้องการให้ไฟล์ที่เกิดจากการบีบอัดกลับสู่สภาพเดิม หรือเพื่อให้ได้ไฟล์ต้นฉบับนั่นเอง ขั้นตอน คลิกเลือกไฟล์ที่ถูกบีบอัด คลิกขวา > Extract to ชื่อโฟลเดอร์