Strategic Health Planning 18 June 2011 นพ. ศุภกิจ ศิริลักษณ์ พบ., อว., MPHM. ผู้อำนวยการสำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ konc62@yahoo.com กรุงทิมพู ภูฏาน

ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง Dr.Supakit Sirilak ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง Sufficiency Economy

พอประมาณ Goal Setting Balance All มีเหตุผล Evidence Based Dr.Supakit Sirilak พอประมาณ Goal Setting Balance All มีเหตุผล Evidence Based Situational Analysis สร้างภูมิคุ้มกัน Future Projection Change Management Risk Management ความรู้ + คุณธรรม

Sun Tzu (Sun Zi) ซุนวู Dr.Supakit Sirilak รู้เรา รู้เขา รบร้อยครั้งชนะร้อยครั้ง รู้เรา ไม่รู้เขา เจ้าจะชนะหนึ่งครั้งแพ้หนึ่งครั้งสลับกันไป ไม่รู้เรา ไม่รู้เขา รบไปก็แพ้ตลอดกาล

Imagination Data Information Knowledge Wisdom Information สารสนเทศ หมายถึง การนำ Data มาประมวลผล จัดกลุ่ม จัดรูปแบบที่ง่ายต่อความเข้าใจ เช่นการแสดงในรูปแบบกราฟ Knowledge ความรู้ Knowledge มาจากคำว่า Knowing รู้ในเหตุ ในผล Knowledge คือ Believe + Commitment ความรู้จะช่วยลดความผิดพลาดในการตัดสินใจได้ Wisdom หมายถึง ความรู้หลายชุด ที่ผู้ปฏิบัติงานหรือผู้บริหารสามารถเลือกมาใช้เพื่อตัดสินใจให้ดีที่สุดในแต่ละสถานการณ์ สำหรับความรู้ของ ปตท. จะมุ่งเน้นที่ความรู้ที่ทำให้ ปตท.เป็นเลิศในการแข่งขัน Context : Operation Purpose : Processing Context : Managerial Purpose : Decision Making Context : Strategy Purpose : Setting Direction Imagination

บริบทใหม่ สุขภาวะ กระแสโลกาภิวัฒน์ ทุนนิยมโลก การค้าเสรี Dr.Supakit Sirilak กระแสโลกาภิวัฒน์ ทุนนิยมโลก การค้าเสรี กระแสทุนนิยม บริโภคนิยม ระบาดวิทยา ความรุนแรง บริบทใหม่ สุขภาวะ วิกฤตสถาบันทางสังคม วิบัติภัยจาก ธรรมชาติ วิกฤตธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม การระบาดโรคอุบัติใหม่ โครงสร้างประชากร และ การเคลื่อนย้าย การเปลี่ยนแปลงด้านการเมืองการบริหารของภาครัฐ

วิสัยทัศน์ Dr.Supakit Sirilak สังคมอยู่เย็นเป็นสุขร่วมกัน (Green and Happiness Society) ภายใต้แนวปฏิบัติ ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ระบบสุขภาพไทย มุ่งสู่ระบบสุขภาพพอเพียง เพื่อสร้างให้: สุขภาพดี บริการดี สังคมดี ชีวิตมีความสุขอย่างพอเพียง

Dr.Supakit Sirilak กรอบความสัมพันธ์ของแนวคิด วิสัยทัศน์และยุทธศาสตร์ กรอบความสัมพันธ์ของแนวคิด วิสัยทัศน์และยุทธศาสตร์ การพัฒนาสุขภาพและการพัฒนาประเทศ ยุทธศาสตร์ที่ 1 : สร้างเอกภาพและธรรมาภิบาล ในการจัดการระบบสุขภาพ วิสัยทัศน์ “สังคมอยู่เย็นเป็นสุขร่วมกัน” ยุทธศาสตร์ที่ 2 : สร้างวัฒนธรรมสุขภาพ และวิถีชีวิตที่มีความสุข ในสังคมแห่งสุขภาวะ ยุทธศาสตร์ที่ 4 : สร้างระบบภูมิคุ้มกัน เพื่อลดผลกระทบจากโรคและภัยคุกคามสุขภาพ คน เป็นศูนย์กลาง การพัฒนา ยุทธศาสตร์ที่ 3 : สร้างระบบบริการสุขภาพ และการแพทย์ที่ผู้รับบริการ อุ่นใจ ผู้ให้บริการมี ความสุข ยุทธศาสตร์ที่ 5 : สร้างทางเลือกสุขภาพ ที่หลากหลายผสมผสานภูมิปัญญาไทยและสากล “ระบบสุขภาพพอเพียง” สุขภาพดี บริการดี สังคมดี ชีวิตมีความสุขอย่างพอเพียง ยุทธศาสตร์ที่ 6 : สร้างระบบสุขภาพฐานความรู้ด้วยการจัดการความรู้ แนวคิดหลัก: ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง & สุขภาพดีเป็นผลจากสังคมดี

สุขภาพพอเพียง ก้าวไปข้างหน้าเพื่อพัฒนาระบบสุขภาพไทย Dr.Supakit Sirilak สร้างระบบบริการสุขภาพ และการแพทย์ที่ผู้รับบริการ อุ่นใจ ผู้ให้บริการมีความสุข สร้างวัฒนธรรมสุขภาพและวิถีชีวิต ที่มีความสุขในสังคมแห่งสุขภาวะ ร่วมคิด ร่วมทำ พอเพียง ยั่งยืน สร้างทางเลือกสุขภาพ ที่หลากหลายผสมผสาน ภูมิปัญญาไทยและสากล สร้างภูมิคุ้มกันเพื่อลดผลกระทบ จากโรคและภัยคุกคามสุขภาพ การก้าวเดินไปข้างหน้าให้ดีที่สุดในสถานการณ์ปัจจุบัน ก็คือ การเปิดโอกาสให้คนในท้องถิ่นได้มีส่วนร่วม คิด ร่วมวางแผน ร่วมดำเนินการ ในการพัฒนาและแก้ไขปัญหาของเขาเอง แต่ทั้งนี้ก็คงต้องมีกรอบกติกาว่าจะทำอะไรได้มากน้อยเพียงใดซึ่งกติกาต่างๆก็คือกฎหมาย หรือข้อตกลงต่างๆที่จัดทำขึ้นนั่นเอง พ.ร.บ.หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เป็นกฎหมายที่ก้าวหน้า ที่เน้นเรื่องการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วนเป็นอย่างมาก จะเห็นได้จาก คณะกรรมการชุดต่างๆตั้งแต่ระดับชาติจนถึงระดับจังหวัด จะกำหนดให้มีองค์ประกอบของคณะกรรมการที่มาจากทุกภาคส่วนของสังคมคือส่วนราชการ ผู้แทนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้แทนองค์กรเอกชนที่ไม่แสวงหากำไร ผู้แทนผู้ประกอบวิชาชีพด้านสาธารณสุข ผู้ทรงคุณวุฒิ และมีทิศทางสอดคล้องกันกับพ.ร.บ. กำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่ต้องการเห็นกลไกการมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการระบบสุขภาพในระดับพื้นที่ ดังนั้นควรใช้จุดแข็งทีมีอยู่นี้ดำเนินการสร้างความเข้มแข็งให้กับคณะกรรมการระดับพื้นที่นี้ ให้สามารถบริหารระบบหลักประกันสุขภาพได้อย่างมีประสิทธิภาพบนพื้นฐานของการมีส่วนร่วมของทุกฝ่ายอย่างแท้จริงและขยายขอบข่ายออกไปเป็นการพัฒนาระบบสุขภาพโดยรวมสำหรับพื้นที่ในที่สุด ทั้งนี้ต้องไม่ลืมว่าต้องมีการจัดการอย่างเป็นระบบจริงจังและต่อเนื่องอย่างรู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลงบริบทของเศรษฐกิจสังคมการเมืองทั้งภายในและต่างประเทศและเพื่อให้เราก้าวไปถึงเป้าหมายได้ตามที่มุ่งหวัง ร่วมประเมิน ร่วมรับผล สร้างระบบสุขภาพฐานความรู้ ด้วยการจัดการความรู้ สร้างเอกภาพและธรรมาภิบาล ในการจัดการระบบสุขภาพ

พ.ร.บ.สุขภาพแห่งชาติ พ.ศ.2550

หมวด 1 สิทธิและหน้าที่ด้านสุขภาพ (ม.5-ม.12) ม.5 มีสิทธิในการดำรงชีวิตในสิ่งแวดล้อมและสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อสุขภาพ และ มีหน้าที่ร่วมกับหน่วยงานภาครัฐที่จะดำเนินการ ม.6 สุขภาพหญิงในด้านสุขภาพทางเพศฯ เด็ก คนพิการ คนสูงอายุ คนด้อยโอกาสในสังคมและกลุ่มคนต่างๆที่มีความจำเพาะต้องได้รับการสร้างเสริมและคุ้มครองอย่างสอดคล้องและเหมาะสม ม.7 ได้รับการคุ้มครอง เรื่องข้อมูลสุขภาพส่วนบุคคล ม.8 บุคลากรด้านสาธารณสุขต้องแจ้งข้อมูลเกี่ยวกับการให้บริการอย่างเพียงพอ เพื่อการตัดสินใจรับ/ไม่รับบริการ (ยกเว้นจำเป็น หรือ ไม่อยู่ในฐานะรับทราบได้) หากปฏิเสธการรับบริการ จะให้บริการนั้นไม่ได้ Dr.Supakit Sirilak

หมวด 1 สิทธิและหน้าที่ด้านสุขภาพ (ม.5-ม.12) ม. 9 ผู้ประกอบวิชาชีพฯต้องแจ้งให้ผู้รับบริการทราบล่วงหน้า และต้อง ได้รับความยินยอมเป็นหนังสือก่อนใช้เป็นส่วนหนึ่งของการวิจัย ม. 10 หน่วยงานรัฐต้องเปิดเผยข้อมูลและวิธีป้องกันกรณีที่จะมี ผลกระทบต่อสุขภาพให้ทราบและจัดหาข้อมูลให้โดยเร็ว ม. 11 บุคคลฯมีสิทธิร้องขอให้มีการประเมินและมีสิทธิร่วมใน กระบวนการประเมินผลกระทบด้านสุขภาพจากนโยบาย สาธารณะ และ มีสิทธิได้รับรู้ข้อมูล คำชี้แจง และเหตุผลจาก หน่วยงานของรัฐ และแสดงความเห็นของตนก่อนการอนุญาตฯ ม.12 มีสิทธิทำหนังสือแสดงเจตนาไม่ประสงค์ที่จะรับบริการ สาธารณสุขที่เป็นไปเพียงเพื่อยืดการตายในวาระสุดท้ายของ ชีวิต หรือยุติการทรมานจากการเจ็บป่วย ทั้งนี้ การดำเนินการ ตามหนังสือแสดงเจตนาฯต้องกำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการเป็น กฎกระทรวง Dr.Supakit Sirilak

คณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ และ สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ Dr.Supakit Sirilak 5 significant points นิยาม “สุขภาพ” คณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ และ สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ สมัชชาสุขภาพ ธรรมนูญสุขภาพ นโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพ

กระทรวง สาธารณสุข ผู้ว่าฯ CEO สปสช./ สปส. ท้องถิ่น สช. สสส. กองทุนฯ Multidisciplinary Dr.Supakit Sirilak กระทรวง สาธารณสุข ผู้ว่าฯ CEO สปสช./ สปส. ท้องถิ่น สช. สสส. Area กองทุนฯ สพฉ. PPP Output/ Outcome/ Impact

Dr.Supakit Sirilak Health Service System in Thailand Provide integrated health cares Health Promotion Disease Prevention & Control Curative Care Rehabilitation Area oriented Public sector > Private sector

Dr.Supakit Sirilak PCU Excellent Center Health service infrastructure Excellent Center General, Regional Hos.(94) 3 o MC Province( 200,000-2M.) Community Hos.(724) 2 o MC District(10,000-100,000) Health Center (9,700) 1 o MC Subdistrict(1-5,000) CPHC. Center PHC Village (80,000) PCU SELF CARE Family

Practical Steps of Planning Dr.Supakit Sirilak คำแถลงนโยบายรัฐบาล แผนการบริหารราชการแผ่นดิน 4 ปี แผนปฏิบัติราชการกระทรวง 4 ปี แผนปฏิบัติราชการประจำปี แผนคำของบประมาณประจำปี แผนปฏิบัติการประจำปีของหน่วยงาน

Management process Monitoring Planning Implementation Evaluation Dr.Supakit Sirilak Monitoring Planning Implementation Evaluation Control

Result Base Management Dr.Supakit Sirilak ผลสัมฤทธิ์ RESULTS วัตถุประสงค์ OBJECTIVES ปัจจัยนำเข้า INPUT กิจกรรม PROCESS ผลผลิต OUTPUT ผลลัพธ์ OUTCOMES ECONOMY:ประหยัด EFFICIENCY: ประสิทธิภาพ EFFECTIVENESS : ประสิทธิผล

Planning Process For Future Action Effectiveness and Efficiency Dr.Supakit Sirilak Process For Future Action Effectiveness and Efficiency

Organization Strategy Dr.Supakit Sirilak National Strategy Policy Organization Strategy

Level of Plan Policy Strategic Plan Action (Operational) Plan Program Dr.Supakit Sirilak Policy Strategic Plan Action (Operational) Plan Program Project Corporate vs Unit Plan

Strategy : Strategos ; Military commander (Greek) Dr.Supakit Sirilak มาตรการ/วิธีการที่ทำให้โอกาสไม่บรรลุเป้าประสงค์น้อยที่สุด ทิศทางของการดำเนินการขององค์กร Strategy is the overall plan Tactic is the actual mean used to achieve a goal

Where will we want to be: Vision Dr.Supakit Sirilak KPI Impact Outcome Output Where will we want to be: Vision Goal Objective Target 2 4 How do we know where we are How do we get there: Mission Strategy Tactic Activity 3 Process Where are we now: SWOT 1

No Measurement is No Development Dr.Supakit Sirilak No Measurement is No Development

Indicator (ตัวชี้วัด) Target (เป้าหมาย) Criteria (เกณฑ์) Dr.Supakit Sirilak Indicator (ตัวชี้วัด) Leading Indicator Lagging Indicator Target (เป้าหมาย) Criteria (เกณฑ์)

Indicator (ตัวชี้วัด) Dr.Supakit Sirilak Indicator (ตัวชี้วัด) Input-Process-Output-Impact indicator Performance indicator Productivity indicator Effectiveness indicator Efficiency indicator Equity indicator Equality indicator

Traditional Approach M : Mission V : Vision O : Objective S : Strategy Dr.Supakit Sirilak M : Mission V : Vision O : Objective S : Strategy A : Action Plan Core Value

Dr.Supakit Sirilak Mission Vision Why do we exist What are our main Products and Services Mission Vision Where or What do we want to be How excellent of our Products and Services

Hierarchy of Purpose Dr.Supakit Sirilak Vision Goal Objective Target How excellent of our Products and Services Hierarchy of Purpose Goal What is the final effect (How does it look like) Objective What is the effect at the operation level (Output) What is the amount of effect at the operational level that can be measured Target

Hierarchy of Action Dr.Supakit Sirilak Mission Strategy Tactic The main final products and services Hierarchy of Action Strategy The overall plan of well integrated measures/actions Tactic The measure used to achieve the target The daily operations, frontline actions Activity

Dr.Supakit Sirilak Goal 1 Goal 3 Goal 2 Goal 4 Vision Mission Strategy 1 Strategy 2

Mission Dr.Supakit Sirilak Objective 1 Goal 1 Strategy 1 Goal 2 Vision Plan Action 1. A 2. B 3. C 4. D Objective 1 Goal 1 Strategy 1 Goal 2 Objective 1 2 Plan Action 5. A 6. B 7. C Strategy 2 Mission Objective 1 2 Goal 3 Strategy 3 Plan Action 8. A 9. B 10. C Objective 1 2 3 Goal 4

ขั้นตอนการวางแผนกลยุทธ์ Dr.Supakit Sirilak การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมขององค์กร (SWOT analysis) การกำหนดทิศทางในอนาคตขององค์กร (Mission & Vision) การกำหนดกลยุทธ์ขององค์กร (Strategic Direction) การกำหนดปัจจัยแห่งความสำเร็จและตัวชี้วัดหลัก (Key Success Factor / Key Performance Indicator)

วิเคราะห์ S & W MC KINSEY’S 7-S Dr.Supakit Sirilak STRUCTURE STRATEGY SYSTEMS SHARED VALUES SKILL STYLE STAFF (SPECIALIST)

วิเคราะห์ O&Tโดยใช้ PEST-HEP Analysis Dr.Supakit Sirilak วิเคราะห์ O&Tโดยใช้ PEST-HEP Analysis P = Politics นโยบาย/กฎเกณฑ์ของรัฐบาล E = Economics เศรษฐกิจ S = Socio-cultural สังคม/วัฒนธรรม T = Technology วิทยาการแขนงต่าง ๆ H = Health สุขภาวะ E = Environment สิ่งแวดล้อม P = People กลุ่มเป้าหมาย

กลยุทธ์การอยู่กับที่ (Stability Strategies) SWOT/TOWS Matrix Dr.Supakit Sirilak จุดแข็ง STRENGTHS - S จุดอ่อน WEAKNESSES - W โอกาส OPPORTUNITIES - O SO STRATEGY WO STRATEGY กลยุทธ์เชิงรุก (Aggressive Strategies) กลยุทธ์พลิกฟื้น (Turn Around Strategies) ภัยคุกคาม THREATS - T ST STRATEGY WT STRATEGY กลยุทธ์การอยู่กับที่ (Stability Strategies) กลยุทธ์ตัดทอน (Retrenchment Strategies)

SWOT for improving strategy Dr.Supakit Sirilak Internal Factor Strength Weakness Existing Strategy New Strategy Opportunity Threat External Factor

SWOT for creating new strategy Dr.Supakit Sirilak Internal Factor Strength Weakness Proposed Strategy New accepted Strategy Opportunity Threat External Factor

5 Principles of Strategy – Focused Organization Dr.Supakit Sirilak 5 Principles of Strategy – Focused Organization (Kaplan & Norton) 1. Translate the Strategy to Operational Term 2. Align the Organization to the Strategy 5. Mobilize Change through Executive Leadership Strategy 4. Make Strategy a Continual Process 3. Make Strategy Everyone’s Everyday Job

The Excellent Organization Dr.Supakit Sirilak Leadership Strategic Planning Team working HRD (Human Resources Development) Knowledge Management & Learning Organization Tools & Technologies Others

Project vs. Program Dr.Supakit Sirilak Specific Task Time Team

Project Format Title Background / Rationale Situational Analysis Goal Dr.Supakit Sirilak Title Background / Rationale Situational Analysis Goal Objective Target

Project Format Strategy / Tactic Method / Activity Dr.Supakit Sirilak Strategy / Tactic Method / Activity Time (Project Period) Budget Responsible Unit Monitoring / Evaluation Expected outcome

Program Format Dr.Supakit Sirilak 1.A 1.1 a 1.2 b 1.3 c 2.B 2.1 d Task/ Activity Objective Target Indicator Baseline Time Budget Responsible Unit 1.A 1.1 a 1.2 b 1.3 c 2.B 2.1 d 2.2 e ……

Sawasdee