จิตวิทยาวัยรุ่นและการให้คำปรึกษา มัลลวีร์ อดุลวัฒนศิริ สาขาวิชาจิตวิทยาการศึกษาและการให้คำปรึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

เตรียมตัวเข้าสู่ การอบรม เรื่อง จิตวิทยาวัยรุ่นและการให้คำปรึกษา

วัตถุประสงค์ของการอบรม มีความรู้ เข้าใจ เห็น ความสำคัญของจิตวิทยาวัยรุ่นและการให้คำปรึกษา คุณครู มีทัศนคติที่ดีต่อการให้คำปรึกษาและช่วยเหลือนักเรียน มีความพร้อม ยินดีและเต็มใจ ที่จะดูแลช่วยเหลือ นักเรียน

ข้อคิด ก่อนเริ่มต้นเข้าสู่การอบรมครั้งนี้

ผู้ประสบความสำเร็จและพบความสุข คือ ผู้ที่เปิดหัวใจ กล้าที่จะเปลี่ยนแปลงตัวเอง

ผู้ที่ปิดหัวใจ ผู้ประสบความล้มเหลวและมีความทุกข์ใจ คือ ยึดตัวเองเป็นหลัก ไม่ยอมฟังผู้อื่น หมดโอกาสเรียนรู้อย่างแท้จริง แม้ใจจะอยากได้สิ่งดี ๆ แต่สิ่งดี ๆ เข้าไม่ถึง

จิตวิทยาวัยรุ่น วัยรุ่น(ช่วงอายุ11-19 ปี) เป็นวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงมากทั้งร่างกายและจิตใจ มีการปรับตัวมาก : อาจต้องการความช่วยเหลือ มีปฏิกิริยาต่อการเปลี่ยนแปลง : อาจอยู่ชั่วคราวแล้วหายไปเองหรือพัฒนาเป็นปัญหา

วัยรุ่น: นักเรียน ตอนต้น (Pubertal phase): ช่วงอายุ 11-13 ปี : ประถมปลาย (11-12 ปี) ตอนกลาง (Transitional phase): ช่วงอายุ 14-16 ปี : มัธยมต้น (13-15 ปี) ตอนปลาย (Adolescence proper): ช่วงอายุ 17-19 ปี : มัธยมปลาย (16-18 ปี)

พัฒนาการของวัยรุ่น ร่างกาย อารมณ์ จิตใจ สติปัญญา สังคม

พัฒนาการของวัยรุ่น ทางร่างกาย รูปร่าง: แขนขายาว ฮอร์โมนเพศ สิว กลิ่นตัว ขน ประจำเดือน/ฝันเปียก

พัฒนาการของวัยรุ่น (ต่อ) ทางอารมณ์ วิตกกังวล ซึมเศร้า ก้าวร้าว อารมณ์ทางเพศ

พัฒนาการของวัยรุ่น (ต่อ) ทางสังคม ความสัมพันธ์กับพ่อแม่ ความสัมพันธ์กับเพื่อน ความสัมพันธ์กับเพื่อนต่างเพศ

พัฒนาการของวัยรุ่น (ต่อ) ทางสติปัญญา การใช้เหตุผล แปรผันตามอารมณ์ ขาดความรอบคอบ พร้อมเรียนรู้

พัฒนาการทางอารมณ์ สังคม สติปัญญา พัฒนาการด้านจิตใจ ความสนใจในตัวเอง ความยอมรับนับถือผู้ใหญ่ ความอยากเป็นตัวของตัวเอง ค้นหาตัวเอง การคบเพื่อน พฤติกรรมของวัยรุ่น ชอบเพ้อฝัน สนใจสังคม ความสนใจเรื่องเพศ

ค่านิยมของวัยรุ่น ดั้งเดิม ใหม่ เคารพผู้ใหญ่ ใส่ใจคนอื่น อ่อนน้อม รับผิดชอบ/อดทน/มุ่งอนาคต อิสระ เป็นตัวของตัวเอง เสมอภาค สุขสบายในปัจจุบัน

ค่านิยมของเด็กและเยาวชนไทย • ช็อปไว ใช้แหลก แดกด่วน • คลั่งหวย รวยลัด วัดดวง (ดร.อมรวิชญ์ นาครทรรพ์ ผู้อำนวยการสถาบันรามจิตติ)

ลักษณะของวัยรุ่นไทยปัจจุบัน 1. สติปัญญาต่ำลง 2. ร่างกายอ่อนแอ 3. ก้าวร้าวรุนแรง 4. เพศสัมพันธ์เร็วกว่าวัย 5. แสวงหาเพื่อน 6. ให้ความสำคัญตนเองมาก

ลักษณะของวัยรุ่นไทย(ต่อ) 7. ศีลธรรม ศาสนา วัฒนธรรมต่ำ 8. ภาวะเครียดเพิ่มขึ้น 9. แข่งขันสูง 10. ติดการพนันมากขึ้น 11. มองความสำเร็จเชิงสำเร็จรูป 12. ขาดความอดทน

พฤติกรรมเสี่ยง พฤติกรรมที่เป็นอันตรายหรือผลเสียต่อตนเอง ผู้อื่นและสังคม การกระทำที่อาจทราบผลที่จะเกิดขึ้นหรือไม่ก็ได้ พฤติกรรมเสี่ยง จำแนกเป็น 5 ประเภท

เสี่ยงประเภทที่ 1 พฤติกรรมไม่ยั้งคิด เกิดจากความหุนหันพลันแล่น ไม่คิดถึงอันตรายที่จะตามมา ทำด้วยความสนุก คึกคะนอง ไม่คิดถึงผลที่ตามมา

เสี่ยงประเภทที่ 2 การไม่ปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ ไม่เหมาะสม แต่ไม่อันตรายต่อผู้อื่น เช่น ไม่เข้าเรียน ผมยาว กางเกงโหลด พูดหยาบ ขับขี่รถเสียงดัง หวาดเสียว รู้ว่าไม่ดี ไม่เหมาะสม

เสี่ยงประเภทที่ 3 การละเมิดกฎเกณฑ์และสิทธิของผู้อื่น ทำให้ผู้อื่นเดือดร้อน เช่น ทำร้าย ลวนลามเพศตรงข้าม ลักขโมย ทำทั้งที่รู้ว่าผิด 5 นักเรียนชายมอมเหล้า 2 นักเรียนหญิงม.ต้น จับขืนใจ ถ่ายคลิป

เสี่ยงประเภทที่ 4 พฤติกรรมทางเพศ ไม่เหมาะสมกับวัย/เพศ เป็นปัญหาต่อตนเองและผู้อื่น เช่น เล้าโลม ยั่วยวน มีเพศสัมพันธ์ ทำแท้ง ชีวิตคู่ในวัยเรียน

เสี่ยงประเภทที่ 5 พฤติกรรมการใช้สารเสพติด บุหรี่ เหล้า สารเสพติดรุนแรง เช่น ยาบ้า เฮโรอีน ยาไอซ์ กาว

ปัจจัยการเกิดพฤติกรรมเสี่ยง 1.พื้นอารมณ์ (Temperament) ขาดการยับยั้งชั่งใจ อารมณ์เสียง่าย แสดงออกรุนแรง อารมณ์ไม่สม่ำเสมอ สมาธิสั้น/ซุกซนมาก

ปัจจัยการเกิดพฤติกรรมเสี่ยง (ต่อ) 2.การเลี้ยงดู (Child Rearing) ทอดทิ้ง ทารุณ ตามใจ ไม่เสมอต้น เสมอปลาย

ปัจจัยการเกิดพฤติกรรมเสี่ยง (ต่อ) 3.ระบบการเรียนที่โรงเรียน (School System) เร่งการเรียน ทำโทษรุนแรง/ประจาน ไม่เข้าใจธรรมชาติของเด็ก/ต้องการเอาชนะเด็ก มีช่องว่างกับผู้ปกครอง

ปัจจัยการเกิดพฤติกรรมเสี่ยง (ต่อ) 4.เพื่อน มีเพื่อน: เลียนแบบเพื่อการยอมรับ ไม่มีเพื่อน: แสดง เพื่อเรียกร้องความสนใจ เพื่อชดเชย

ปัจจัยการเกิดพฤติกรรมเสี่ยง (ต่อ) 5.ครอบครัว แตกแยก รุนแรง เศรษฐกิจ ไม่เข้าใจการเลี้ยงดู

ปัญหาวัยรุ่น เพศ ยาเสพติด บุคลิกภาพแปรปรวน โรคจิต ประสาท อารมณ์ สัมพันธภาพ

แต่ขาดการพัฒนาจิตใจคุณธรรม ปัญหาที่พบในวัยรุ่นยุคปัจจุบัน บุหรี่ สุราและยาเสพติด ค่านิยมเพศเสรี ทะเลาะวิวาท วัตถุนิยม เมินศาสนา ก้าวร้าว ไม่เชื่อฟังผู้ใหญ่ ไม่เห็นความสำคัญของการศึกษา ลุ่มหลงวัฒนธรรมที่ผิดเพี้ยน มั่วสุมอบายมุข แก๊งค์ซิ่งรถ ค่านิยมที่ผิดๆ สังคม มีความทันสมัย แต่ขาดการพัฒนาจิตใจคุณธรรม

สภาวการณ์เด็กและเยาวชน ปี 2548-49 พฤติกรรม ร้อยละ 23.13 ดูการ์ตูนโป๊ 21.62 ดูเวปโป๊ 14.30 พนันบอล 47.49 เล่นเกมคอมฯ 11.24 เพศสัมพันธ์ Child Watch(2005-6)

ของเด็กและเยาวชนปัจจุบัน สถิติการกระทำผิด ของเด็กและเยาวชนปัจจุบัน

ฐานความผิดของเด็กและเยาวชน

อาชีพของเด็กและเยาวชนกระทำความผิด

ระดับการศึกษาเด็กและเยาวชนกระทำผิดปี 2550

สถานการณ์เด็กไทย ปี 2551(สสส. ) 1.มีเพศสัมพันธ์ก่อนวัยอันควร: หญิงอายุ ต่ำกว่า 19 ทำคลอดเพิ่ม (77092 คน) 2.ผิดกฎหมายมากขึ้น (42102 คน ) 3.ใช้ชีวิตกับสื่อมากขึ้น (เน็ท TV โทรศัพท์ 6-7 ชม/วัน) 4.มีแนวโน้มเครียดสูงขึ้น (ปวดท้อง นอนไม่หลับ 30%) 5. ไม่ชอบไปรร.เพิ่มมากขึ้น (38%)

สื่ออินเตอร์เน็ต:วัยรุ่น ดูภาพโป๊ เปลือย 61. 6% ดาวน์โหลดภาพ วีดีโอโป๊ 68 % ชวนเพื่อนมาดูด้วย 14. 1% ยอมรับว่าเกิดอารมณ์ทางเพศ 24. 4 % สำนักงานวิจัยเอแบคโพลล์ มหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ

สื่ออินเตอร์เน็ต:วัยรุ่น พูดคุยกับคนที่ไม่รู้จัก 85.4% มีเพศสัมพันธ์กับคนที่รู้จัก ทางอินเตอร์เน็ต 13.2% ใช้อินเตอร์เน็ตประกาศหาคู่ 15 % เล่นเกมออนไลน์ที่ไม่เหมาะสม 48% ผลสำรวจของ สสส. “ วัยรุ่น : เซ็กส์ออนไลน์ ”

ปัญหาพฤติกรรมของนักเรียนในปัจจุบัน นักเรียนชายหญิงอายุประมาณ 14-15 ปี กว่า 70 คนจาก 13 โรงเรียน หนีเรียนมามั่วสุมในสวนสัตว์ดุสิต ชาวบ้านทนเห็นพฤติกรรมไม่ไหวแจ้งตำรวจสน.ดุสิตมาควบคุมตัวไปอบรม ก่อนติดต่อโรงเรียนและผู้ปกครองมารับตัว

ผู้สื่อข่าว จ.อุตรดิตถ์ รายงาน ปัญหาพฤติกรรมของนักเรียนในปัจจุบัน นักเรียนหญิงระดับมัธยมศึกษาตอนต้นในพื้นที่ อ.ทองแสนขันโดนแฟนหนุ่มลวงมาให้ตกลงเรื่องรัก 3 เส้ากับนักเรียนหญิงรุ่นพี่ระดับมัธยมศึกษาตอนปลายสถาบันเดียวกัน แต่กลับโดนรุมยำทั้งเตะต่อย ตบและกระทืบจนเลือดอาบใบหน้าอย่างโหดร้ายเมื่อวันที่ 21 ก.ย.52 ผู้สื่อข่าว จ.อุตรดิตถ์ รายงาน

ปัญหาพฤติกรรมของนักเรียนในปัจจุบัน คลิปฉาว นักเรียนชาย 5 คน มอมเหล้า 2 นักเรียนหญิง ม.ต้น จับขืนใจเล่นเซ็กหมู่ ถ่ายคลิปอย่างเมามัน จับ 4 วัยรุ่นเรียงคิวเด็กสาว ม.2 แถมใช้มือถือถ่ายคลิปวีดีโอ ขู่เผยแพร่ในอินเทอร์เน็ต หากเรียกแล้วไม่ยอมมาร่วมหลับนอนอีก

ลองดู Clip พฤติกรรมที่เป็นปัญหา ของวัยรุ่น

การดูแลช่วยเหลือนักเรียนวัยรุ่น ผู้ดูแลช่วยเหลือ:ครู 1. มีความรู้ 2. มีเทคนิคในการดูแล 3. มีเป้าหมายชัดเจน 4. รู้จักปัญหา 5. รู้จักเพื่อน

เป้าหมายในการดูแลช่วยเหลือ นักเรียนวัยรุ่น ช่วยให้นักเรียน 1. รู้สึกดี เห็นคุณค่าในตน 2. มีเอกลักษณ์ด้านบวก 3. มีพัฒนาการทางกายเหมาะสม 4. มีสัมพันธภาพที่ดีกับผู้อื่น 5. รู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของสังคม

แนวทางการดูแลช่วยเหลือนักเรียน 1.รับฟัง/ใช้เหตุผล 2.แสดงท่าทีหนักแน่นจริงจัง 3.มีทางเลือกทดแทน 4.ทำโทษ/ถ้าจำเป็น 5.เลิกสนใจพฤติกรรมที่เป็นปัญหา 6.ให้โอกาส/ทำข้อตกลง 7.เป็นแบบอย่างที่ดี

เทคนิค “6 อย่า” จู้จี้ จับผิด ท้าวความ ใช้อำนาจบังคับ ลงโทษรุนแรง ประจาน

เทคนิค 5 ย. ยอมรับ ยกย่อง ยืดหยุ่น เทคนิค 5 ย. เยือกเย็น ยิ้มแย้ม

แนวทางการแก้ไขพฤติกรรม ที่เป็นปัญหา 1.หากลุ่มเสี่ยง/จัดลำดับความรุนแรง 2.รีบแก้ไขเพื่อเป็นการป้องกัน -การติดเป็นนิสัย การถูกตราหน้า ปัญหาแทรกซ้อนทางจิตใจ สังคม

แนวทางการแก้ไขพฤติกรรม ที่เป็นปัญหา (ต่อ) 3.ทำความเข้าใจปัญหา ตัวเด็ก สุขภาพกาย สุขภาพจิต บุคลิกภาพ สังคม เพื่อน ครู สื่อ สิ่งยั่วยวน ค่านิยม ครอบครัว แตกแยก เศรษฐกิจ การเลี้ยงดู ความรุนแรง พฤติกรรม ปัญหา

การแก้ไขพฤติกรรมที่เป็นปัญหา(ต่อ) Behavior Modification: ปรับพฤติกรรม แรงจูงใจ + เทคนิค พฤติกรรม นิสัย Modelling: ตัวแบบ แสดงแบบอย่างที่ดี เลียนแบบพฤติกรรม Counseling: การให้คำปรึกษา เข้าใจตนเอง/สิ่งแวดล้อม หาวิธีแก้ไข/พัฒนาตน เปลี่ยนพฤติกรรม