แบบของการเพิ่มประชากร 1. Exponential Growth - การเพิ่มประชากรเป็นแบบทวีคูณ - J-shape curve (exponential) - ไม่มีขีดจำกัด ( แต่ในธรรมชาติ ทั้งอาหารและพื้นที่อาศัยมี ปริมาณจำกัด) 2. Logistic Growth - มี carrying capacity (K) - S-shape curve (sigmoid) - เข้าสู่ steady state = zero population growth Gajaseni, 2001

Application Pest control “ลดประชากร หรือ ลด carrying capacity?” Gajaseni, 2001

Fig 33.9 J shape ดังนั้น การเปลี่ยนแปลงจำนวนประชากรขึ้นกับ อัตราเพิ่มประชากรที่เป็นความสามารถของสิ่งมีชีวิตนั้น ๆ เพียงอย่างเดียว ไม่มีอิทธิพลของสิ่งแวดล้อมมาเกี่ยวข้อง Gajaseni, 2001

กราฟที่ 40 Gajaseni, 2001

fig 33.10 Gajaseni, 2001

รูปแบบการเพิ่มประชากรในธรรมชาติ 1. Modification of Exponential Growth 2. เหมือน Logistic Growth 3. Modification of Logistic Growth - Fluctuation ที่ Carrying capacity - เมื่อ N > K : K-N < 0 dn < 0 ( ) K dt - เมื่อ N < K : K-N > 0 dn > 0 ( ) Gajaseni, 2001

Population Control Mechanism 1. Density - Independent Control - กระบวนการควบคุมที่ไม่ขึ้นกับความหนาแน่น - สภาพแวดล้อมที่แปรปรวน - สิ่งมีชีวิตขนาดเล็ก ช่วงอายุสั้น สืบพันธุ์เร็ว จำนวน ลูกมาก - Non - Dynamic Steady State Gajaseni, 2001

ปัจจัยที่ควบคุม ปัจจัยกายภาพ ปัจจัยชีวภาพ สภาพดินฟ้าอากาศ ภูเขาไฟระเบิด น้ำท่วม แผ่นดินไหว ฝน ไฟป่า ปัจจัยชีวภาพ ผู้ล่ามีผลต่อประชากรของ Phytoplankton หรือ Zooplankton Gajaseni, 2001

2. Density - Dependent Control - กระบวนการควบคุมที่ขึ้นกับความหนาแน่น - สภาพแวดล้อมค่อนข้างคงที่ - สิ่งมีชีวิตช่วงอายุยาว สงจรชีวิตซับซ้อน จำนวน ลูกมาก พ่อแม่ดูแล - Dynamic Steady State Gajaseni, 2001

ปัจจัยที่ควบคุม เกี่ยวข้องกับทรัพยากรที่มีผลต่อการดำรงชีวิต 1. Predation & Parasitism Predator Control / Chemical Control 2. Intraspecific Competition 3. Interspecific Competition 4. Emigration Solitary Phase Migratory Phase 5. Physiological Mechanism Gajaseni, 2001

ปัญหา ในธรรมชาติสิ่งมีชีวิตไม่จำเป็นต้องอยู่ในสถานะของสิ่งแวดล้อมในช่วงที่เหมาะสมที่สุดทางสรีระวิทยา กราฟ5-3 Gajaseni, 2001

ความหนาแน่น การเกิด การตาย การอพยพกระจาย ปัจจัยภายนอก (Extrinsic factors) - ปัจจัยทางกายภาพและเคมี - การล่า - ตัวเบียฬ - เชื้อโรค - อาหาร (ปริมาณและคุณภาพ) - ที่อยู่อาศัย ฯลฯ ปัจจัยภายใน (Extrinsic factors) - สภาพทางสรีรวิทยา - พฤติกรรม (โดยเฉพาะพฤติกรรม ทางสังคม) - กรรมพันธุ์ Gajaseni, 2001

Population Growth Strategies วิวัฒนาการ 2 แบบ ขึ้นกับ r - Selection Strategies - เกิดในกลุ่มของ gene เป็นพวก ที่เลือกปริมาณ - สิ่งแวดล้อมรุนแรง คาดการณ์ไม่ได้ - อัตราการเกิด และ/หรือ การสืบพันธุ์สูง - ถูกควบคุมด้วยปัจจัยที่ไม่ขึ้นกับ ความหนาแน่น K - Selection Strategies - เกิดในกลุ่มของ gene เป็นพวก ที่เลือกคุณภาพ - สิ่งแวดล้อมค่อนข้างคงที่ การเปลี่ยน แปลงน้อย คาดการณ์ได้ - ประชากรอยู่ใกล้เคียงกับ Carrying capacity - อัตราการเกิด และ/หรือ การสืบพันธุ์ต่ำ Gajaseni, 2001

ภาพ Gajaseni, 2001

กลยุทธการสืบพันธุ์ r - selection K - selection จำนวนลูกที่เกิด มาก น้อย จำนวนครั้งที่แต่ละตัวสืบพันธุ์ 1 ครั้ง หลายครั้ง ขนาดของลูก เล็ก ใหญ่ พัฒนาการของลูก เร็ว ช้า การเลี้ยงดูลูก เล็กน้อย ใกล้ชิด ช่วงอายุขัย สั้น ยาว Survivorship curve Type III Type I พลังงานที่ใช้ในการสืบพันธุ์ สูง ต่ำ พลังงานที่ใช้ในการเพิ่มขนาด ต่ำ สูง Gajaseni, 2001

ตารางรูปแบบความสัมพันธ์ที่เกิดขึ้น ระหว่างสิ่งมีชีวิต 2 ชนิด Gajaseni, 2001