การบูรณาการงานสุขภาพจิต กับระบบสุขภาพระดับอำเภอ(DHS) สุดา วงศ์สวัสดิ์

National Health Authority ระดับประเทศ National Health Authority Regulator Provider Purchaser สป. / กรมส่วนกลาง -สปสช. -สปช. -กรมบัญชีกลาง

ระดับเขต Regional level Regulator Provider Purchaser คปสข. อปสข.

ความเชื่อมโยงและกลไกการทำงานในเขตบริการสุขภาพ การเปลี่ยนแปลงในระดับเขต 1 การกระจายอำนาจไปสู่ระดับเขต 2 บริหารทรัพยากรร่วม 3 บริการร่วมแบบไร้รอยต่อ 4 การมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน กระทรวงสาธารณสุข เขตสุขภาพ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กรมต่าง ๆ รพศ./รพท./รพช./ รพสต. หน่วยงานวิชาการ คณะกรรมการเขตบริการสุขภาพ (Area Health Board) รพ. เอกชน รพ. มหาวิทยาลัย อปท. สนง.ประสานงานเขต สนง.เขตบริการสุขภาพ 1-12 รพ. สังกัดอื่น /มหาวิทยาลัย

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด ระดับจังหวัด Provincial level สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด Regulator Provider Purchaser DHS (รพ.+สสอ.)

ตรวจสอบติดตามประเมินผล Provider Health Board (คปสจ.) อำเภอ DHS คปสอ. Regional Health Board Regulator ตรวจสอบติดตามประเมินผล ทีมคณะนิเทศจาก กสธ. สธน.เป็นประธาน RO กรมวิชาการ ร่วมทีม

จัดระบบบริการในระดับเครือข่ายบริการสุขภาพ “เขตบริการสุขภาพ” : จัดบริการสำหรับประชาชน4-5 ล้านคน จัดเป็น 12 กลุ่มบริการ (4-3-3-2) พัฒนาปฐมภูมิสมบูรณ์แบบ ครอบคลุมพัฒนาทุติยภูมิที่สำคัญจำเป็นให้เบ็ดเสร็จในเขตบริการสุขภาพทุกระดับด้วยคุณภาพ มาตรฐาน จัดปัจจัยสนับสนุน คน เงิน ของ ที่เพียงพอพัฒนา ระบบบริหารจัดการ ภายใต้ คกก. พื้นที่ EC 1 Self Care 2 3 RS Seamless Service Management Self Contained UC Management Referral System Referral System Secondary Care Secondary Care Primary Care Primary Care www.themegallery.com

District health system : DHS ระบบสุขภาพอำเภอ District health system : DHS กระบวนการในการทำงานร่วมกันของเครือข่ายอย่างเป็นเอกภาพในแต่ละอำเภอ โดยส่งเสริมสนับสนุนให้เกิดการปรับปรุง การบริหารจัดการระบบบริการปฐมภูมิอย่างมีคุณภาพ และมีความสอดคล้องกับปัญหาสุขภาพ ในพื้นที่ รวมทั้งลดการส่งต่อและลดความแออัดในสถานบริการระดับทุติยภูมิและตติยภูมิ ซึ่งจะส่งผลให้ประชาชน และชุมชนพึ่งพาตนเอง สามารถร่วมกันจัดการปัญหาโรคประจำถิ่นและภัยสุขภาพให้ลดลง

แนวคิดการทำงาน DHS การทำงานร่วมกันของรพช.+สสอ.+รพ.สต.+อปท.+ประชาสังคม โดยมีเป้าหมายเดียวกัน คือ ทำให้ประชาชนและชุมชนสามารถพึ่งตนเองได้ และไม่ทอดทิ้งกัน โดยมีเครือข่ายบริการปฐมภูมิที่มีคุณภาพ และได้รับความไว้วางใจจากประชาชน

วิธีการดำเนินงาน DHS เอกภาพของทีมสุขภาพระดับอำเภอ (Unity of District Health Team) การดูแลสุขภาพตนเอง (Self Care) บริการพื้นฐานที่จำเป็น (Essential Health Care) งบประมาณ, ทรัพยากรต่างๆ และโครงสร้างองค์กร ผลลัพธ์ทางสุขภาพที่ดีขึ้น, ทีมสุขภาพเป็นสุขและชุมชนไม่ทอดทิ้งกัน การประเมินผลและเรียนรู้ตามบริบท www.themegallery.com

โครงสร้างระบบสุขภาพอำเภอ เครือข่ายภาคประชาสังคม ประธาน CEO : ผอ.รพช. หรือ สสอ. คปสอ. รพช.+ สสอ.+รพ.สต.+อปท.+ เครือข่ายภาคประชาสังคม www.themegallery.com

Conceptual Framework of DHS Development 1.P&P 2.MCH 3.EMS 4.Acute Minor Diseases 5.Dental Health 6.Chronic Diseases 7.Psychiatric Diseases & Mental Health 8.Disabillities 9.End of life care 10.High risk groups ( Pre – school , Adolescent,Elderly ) Specialist Provincial Hospital Concept & Policy Structure & Organization Resources Allocation & Sharing Manpower Development Information System Supportive Mechanism New Management (Partnership & Networking) Unity District Health Teams (รพช.+สสอ.+รพ.สต.+อปท.+ชุมชน) CBL Common Goal Common Action Common Learning Essential care Self Care SRM Action Research / R2R Service Plan Other Sectors Clinical Outcomes -Morbidity -Mortality -Quality of Life Psychosocial Outcome -Value -Satisfaction -Happiness

เป้าหมายของ กระทรวง10 สาขา บรรลุ KPI 10 สาขา นโยบาย สบรส. กรมต่างๆ 1. หัวใจและหลอดเลือด 9. บริการปฐมภูมิทุติยภูมิและสุขภาพองค์รวม 7. 5 สาขา 6. ตาและไต 5. จิตเวช 4.ทารกแรกเกิด 3. อุบัติเหตุ 2. มะเร็ง 8. ทันตกรรม 10. NCD บรรลุ KPI 10 สาขา 1. การพัฒนาตามเกณฑ์ขีดความสามารถ ระบบบริการ คุณภาพ Back Bone 2. การพัฒนาเพื่อแก้ปัญหาโรค/ภาวะ ที่เป็นปัญหาสุขภาพ 3. การพัฒนาบริหารจัดการประสิทธิภาพ 4. ระบบการสนับสนุนทรัพยากร นโยบาย สบรส. กรมต่างๆ นอก สธ. การ เมือง สนับ สนุน

DHS เครือข่ายระดับอำเภอ ศสม. รพสต. NCD หัวใจ ไต มะเร็ง อุบัติเหตุ เป้าหมายระบบสุขภาพอำเภอ สถานะสุขภาพ Self Care ทีมสุขภาพอำเภอเข้มแข็ง อุบัติเหตุ ทันตกรรม จิตเวช ฯลฯ

ประเด็นสุขภาพในแต่ละระดับ อายุรกรรม กุมารเวชกรรม ออร์โธโปดิกส์ ทันตกรรม ตา ไต หมอครอบครัว โรคหัวใจ โรคมะเร็ง ทารกแรกเกิด อุบัติเหตุ จิตเวช สูติกรรม ศัลยกรรม Service plan Chronic Diseases Psychiatric Diseases & Mental Health Disabillities End of life care High risk groups ( Pre – school , Adolescent,Elderly) P&P MCH EMS Acute Minor Diseases Dental Health Essential care สตรี เด็ก เยาวชน วัยแรงงาน สูงอายุ ผู้พิการ NCD อาหาร สิ่งแวดล้อม, สุขาภิบาล อาหาร Emerging disease ยุทธศาสตร์กระทรวง

เราจะบูรณาการงานสุขภาพจิต เข้าไปในงานสุขภาพระดับอำเภอ อย่างไร

บูรณาการงานสุขภาพจิตชุมชน แผนการดำเนินงานตามบริบทของพื้นที่ ตามกลุ่มวัยภายใต้ แผนการดำเนินงานตามบริบทของพื้นที่

Well being กาย จิตวิญญาญ จิต สังคม

ป้องกันปัญหาสุขภาพจิต ประเด็นตาม Flagship & Service plan งานสุขภาพจิต ส่งเสริมสุขภาพจิต ป้องกันปัญหาสุขภาพจิต บูรณาการ(Integrate) DHS ประเด็นตาม Flagship & Service plan

ส่งเสริมสุขภาพจิต เพิ่มศักยภาพของบุคคลในการปรับตัวต่อการดำเนินชีวิต เพิ่มความรู้ ความเข้าใจที่ถูกต้องในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพจิต เพิ่มคุณภาพชีวิตที่ดี

ป้องกันปัญหาสุขภาพจิต ค้นหากลุ่มเสี่ยงที่จะเกิดปัญหาสุขภาพจิต ให้ความช่วยเหลือในกลุ่มเสี่ยงเพื่อลดโอกาส ในการเจ็บป่วย ดูแล รักษา ผู้ที่มีปัญหาสุขภาพจิตระยะเริ่มแรก ส่งต่อผู้ที่มีปัญหาสุขภาพจิตที่มีความรุนแรง ยุ่งยาก ซับซ้อนให้กับสถานบริการระดับตติยภูมิ

บทบาทของกรมสุขภาพจิตใน DHS กำหนดนโยบาย/มาตรการสำคัญของงานสุขภาพจิต กำหนดมาตรฐานการดำเนินงานสุขภาพจิต สร้างและพัฒนาองค์ความรู้ เทคโนโลยี เครื่องมือสุขภาพจิต สนับสนุนให้เกิดการวิเคราะห์เชื่อมโยงระหว่างประเด็นสุขภาพทางกายกับมาตรการทางสุขภาพจิต สนับสนุนทางวิชาการให้กับเครือข่ายในพื้นที่ กำกับ ติดตามการดำเนินงานสุขภาพจิต

Conceptual Framework of Mental Health to DHS Unity District Health Teams (รพช.+สสอ.+รพ.สต.+อปท.+ชุมชน) Clinical Outcomes -Morbidity -Mortality -Quality of Life 1.P&P 2.MCH 3.EMS 4.Acute Minor Diseases 5.Dental Health 6.Chronic Diseases 7.Psychiatric Diseases & Mental Health 8.Disabillities 9.End of life care 10.High risk groups ( Pre – school , Adolescent,Elderly ) ส่งเสริมสุขภาพจิต ParticipationAnalyses & Intervention ป้องกันปัญหาสุขภาพจิต Psychosocial Outcome -Value -Satisfaction -Happiness CBL Common Goal Common Action Common Learning

กระบวนการทำงาน เลือกประเด็นสุขภาพ ตามพื้นฐานของแต่อำเภอ คณะกรรมการขับเคลื่อนการดำเนินงาน DHS ของอำเภอ/ผู้รับผิดชอบงานสุขภาพจิตในพื้นที่/ศูนย์สุขภาพจิตร่วมวิเคราะห์ประชาชนกลุ่มปกติ กลุ่มเสี่ยง กลุ่มป่วยตามประเด็นสุขภาพ สร้างการมีส่วนร่วมในการออกแบบกิจกรรม มาตรการในการให้การดูแล ช่วยเหลือ สนับสนุนในประชาชนกลุ่มต่างๆ ประชาชนได้รับบริการครอบคลุมสุขภาพกายและจิตตามบริบทของพื้นที่จริง

อำเภอ A เลือกประเด็น โรคเรื้อรัง เป็นประเด็นสำคัญ ทุกภาคส่วนวิเคราะห์ หาผู้ที่จะได้รับผลกระทบทางสุขภาพจิตทั้งหมดจากโรคเรื้อรัง เช่น ผู้ป่วย ญาติผู้ดูแล ชุมชน แนวโน้มสุขภาพจิตของคนกลุ่มต่างๆ ออกแบบกิจกรรม/มาตรการในการดูแลสุขภาพจิต ผู้ป่วยเรื้อรัง/ญาติ/ชุมชน ควบคู่กับการดูแลทางกายเดิม ประชาชนในอำเภอ Aได้รับบริการครอบคลุมสุขภาพกายและจิตในประเด็นโรคเรื้อรัง

พัฒนาความฉลาดทางอารมณ์ (EQ) กรมสุขภาพจิต บูรณาการตามกลุ่มวัย ตัวอย่าง: Pre-school -Capacity building -Intervention พม. อปท. แกนนำ พัฒนาความฉลาดทางอารมณ์ (EQ) ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก รพ.สต. โรงเรียน สสอ. รพช. ประเมินEQ ก่อน ประเมินEQ/IQ หลัง Intervention

สวัสดี 28