กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช บทบาทชุมชนกับการใช้สารเคมีเพื่อการเกษตรในพื้นที่ลุ่มน้ำ : กรณีศึกษา บ้านแสนสุข ตำบลศรีค้ำ อำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย (The Role’s Community for Agriculture Chemicals at Watershed Area : Case Study of SaenSuk Village, SiKham Sub-district, MaeChan District, ChiangRai Province) โดย นิเวศน์ เหลี่ยมพันธุ์1 วรชัย กิติวิริยะชัย2 สมชัย เบญจชย3 และนพรัตน์ แสงแก้ว4 กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช

วัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาบทบาทของชุมชนต่อการใช้สารเคมีเพื่อการเกษตรในพื้นที่ลุ่มน้ำแม่คำ (บ้านแสนสุข) 2. เพื่อเผยแพร่และประชาสัมพันธ์ผลกระทบจากการใช้สารเคมีเพื่อการเกษตรในพื้นที่ลุ่มน้ำแม่คำ

คำถามวิจัย 1.ชุมชนรู้จักสารเคมีเพื่อการเกษตรได้อย่างไร ใช้เพราะอะไร 2.ชุมชนรู้ถึงผลกระทบจากการใช้สารเคมีเพื่อ การเกษตรหรือไม่ 3.บทบาทชุมชนต่อการใช้สารเคมีเพื่อการเกษตร

ระเบียบวิธีวิจัย การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม 1. สำรวจข้อมูลเบื้องต้น กำหนดปัญหา กำหนดกลุ่มเป้าหมายและจำนวน 2. การคัดเลือกกลุ่มตัวอย่าง เกษตรกรที่ใช้สารเคมี 4 คน และผู้นำชุมชน 4 คน

ระเบียบวิธีวิจัย 3. ดำเนินการรวบรวมข้อมูล โดยการสัมภาษณ์ตามแบบสัมภาษณ์ 4. วิเคราะห์ข้อมูล 5. อภิปราย สรุปผลโดยการพรรณนา นำเสนอผลการวิจัย  

ผลการศึกษาวิจัย 1. ข้อมูลส่วนบุคคล 2. การใช้สารเคมีเพื่อการเกษตร 2.1 ชนิดปุ๋ยเคมีและวิธีการใช้ 2.2 ชนิดสารเคมีกำจัดศัตรูพืชและวิธีการใช้ 3. ผลกระทบจากสารเคมีเพื่อการเกษตร

ผลการศึกษาวิจัย 4. การแก้ไขปัญหาผลกระทบจากสารเคมีเพื่อ การเกษตร 5. บทบาทองค์กรภาคต่างๆ ในการแก้ไขปัญหา ผลกระทบจากสารเคมีเพื่อการเกษตร 6. ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะอื่นๆ

วิเคราะห์ผลการศึกษาวิจัย 1. เป็นชุมชนชาวไทยภูเขาเผ่าอาข่า 2. สารเคมีกับชุมชนบ้านแสนสุข 3. ผลกระทบจากการใช้สารเคมีเพื่อการเกษตร 4. ชุมชนหัวก้าวหน้า VS ชุมชนต้องการความรู้เพิ่มเติม

วิเคราะห์ผลการศึกษาวิจัย 5. บทบาทของชุมชนต่อการใช้สารเคมีเพื่อการเกษตร 5.1 ผู้นำชุมชน 5.2 ชุมชนหัวก้าวหน้า 5.3 ชุมชนที่ต้องการความรู้เพิ่มเติม 5.4 การแสดงแบบอย่าง 5.5 การแสวงหาความร่วมมือ

กรอบแนวความคิด ก่อนศึกษาเก็บข้อมูล

กรอบแนวความคิด หลังศึกษาเก็บข้อมูล

สรุปและข้อเสนอแนะ สภาพพื้นที่/สถานที่ *ส่งเสริมการใช้ประโยชน์ที่ดินแบบอนุรักษ์ดินและน้ำ ระบบขั้นบันได *ปรับปรุงภูมิทัศน์บริเวณหมู่บ้านและใกล้เส้นทาง คมนาคม เพื่อเป็นแหล่งพักผ่อนหย่อนใจและการ ท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ *ฟื้นฟูด้านป่าไม้โดยชุมชนเพื่อชุมชน

สรุปและข้อเสนอแนะ 2. ลักษณะทางสังคม *ส่งเสริมการรวบรวมภูมิปัญญาวัฒนธรรมประเพณี ดั้งเดิม นำไปสู่การปฏิบัติเชื่อมโยงวิถีชีวิตปัจจุบัน *ส่งเสริมด้านความรู้ความเข้าใจเรื่องต่างๆ ที่ชุมชน ต้องการ

สรุปและข้อเสนอแนะ 3. ด้านเศรษฐกิจรายได้ * ให้จัดตั้งศูนย์เรียนรู้อาชีพที่เหมาะสม

สรุปและข้อเสนอแนะ 4. ด้านสิ่งแวดล้อม *ให้มีสภาพเป็นป่าริมห้วยไม่น้อยกว่า 15 เมตร เพื่อดักตะกอนกรองสารเคมีก่อนไหลลงห้วย *ให้ประสานหน่วยงาน/องค์กรสารอินทรีย์ชีวภาพ เพื่อเพิ่มธาตุอาหารในดิน/ป้องกันหรือกำจัดแมลง ศัตรูพืช *ให้มีแปลงสาธิตเกษตรไม่ใช้สารเคมีที่สัมฤทธิ์ผล

สรุปและข้อเสนอแนะ 5.ด้านการบริหารจัดการ *ส่งเสริมกลุ่มคนรุ่นใหม่อย่างต่อเนื่อง *ให้เกิดกฎกติกาที่สอดคล้องกับกาลเวลาที่เหมาะสม *ชุมชนมีส่วนร่วมคิด พูด ทำ และร่วมรับผลที่เกิดขึ้น ร่วมกัน เพื่อให้เกิดการยอมรับ *ให้กำหนดเป้าหมายเป็น % ลดสารเคมี และ % ที่เพิ่มขึ้นของชีวภาพที่ทดแทน

ผังสรุปข้อเสนอแนะ

ขอบคุณครับ