ระบบบัญชีเดี่ยว
ระบบบัญชีเดี่ยว กิจการบางกิจการส่วนใหญ่จะเป็นกิจการที่มีขนาดเล็ก เป็นกิจการเจ้าของคนเดียว อาจทำการบันทึกรายการค้าที่เกิดขึ้นไว้ในระบบบัญชีเดี่ยว เป็นการบันทึกรายการค้าอย่างง่าย เช่น การรับ-จ่ายเงินสด การซื้อสินค้า และการขายสินค้า โดยเก็บหลักฐานต่าง ๆ ไว้ประกอบรายการค้า อย่างไรก็ตามการบันทึกบัญชีโดยใช้ระบบบัญชีเดี่ยวจะไม่สามารถจัดทำงบการเงินได้ จึงทำให้กิจการจำเป็นต้องรวมรวมข้อมูลที่เกิดขึ้นทั้งหมดเพื่อจัดทำงบการเงินตามระบบบัญชีคู่อีกครั้งหนึ่ง
ระบบบัญชีเดี่ยว สำหรับการจัดทำงบกำไรขาดทุนนั้น ถ้ากิจการต้องการทราบเฉพาะยอดกำไร(ขาดทุน)สุทธิการคำนวณสามารถทำได้โดยใช้วิธีเปรียบเทียบ (Comparison Method) โดยใช้สถานภาพของกิจการต้นงวดกับปลายงวดมาเปรียบเทียบกัน
ระบบบัญชีเดี่ยว สำหรับกรณีที่กิจการต้องการทราบรายละเอียดต่าง ๆ ในงบกำไรขาดทุนด้วย จะต้องใช้วิธีวิเคราะห์ (Analysis Method) เพื่อใช้ข้อมูลที่มีอยู่ เพื่อหายอดรายได้และค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ให้ครบถ้วน
วิธีเปรียบเทียบ (Comparison Method) สมการบัญชี สินทรัพย์ = หนี้สิน - ทุน
วิธีเปรียบเทียบ (Comparison Method) ดังนั้นในการคำนวณหากำไร (ขาดทุน) สุทธิของกิจการ จะสามารถคำนวณได้จากการเปรียบเทียบทุนต้นงวดกับทุนปลายงวด ถ้าผลลัพธ์เป็นบวก แสดงว่ากิจการมี “กำไรสุทธิ” ถ้าตรงกันข้ามเป็น “ ขาดทุนสุทธิ “ สำหรับงวดนั้น ๆ อย่างไรก็ตามจะต้องคำนึงถึงการเปลี่ยนแปลงในส่วนทุนภายในงวดนั้นด้วย โดยอาจมีการเพิ่มทุน หรือลดทุนซึ่งจะส่งผลกระทบต่อการคำนวณกำไร(ขาดทุน)สำหรับงวด
วิธีวิเคราะห์ (Analysis Method) สำหรับวิธีการวิเคราะห์จะให้ข้อมูลยอดรายได้และค่าใช้จ่ายสำหรับงวดบัญชีนั้น ๆ โดยละเอียด โดยอาศัยข้อมูลสินทรัพย์ หนี้สินและทุนต้นงวด รายการค้าต่าง ๆ ภายในงวดทั้งรายรับและรายจ่าย และข้อมูลต่าง ๆ ที่เหลืออยู่ปลายงวด
ตัวอย่างที่ 1 (ในเอกสารประกอบการสอน)