ทฤษฎีความรู้ ( Theory Of Knowledge :TOK )

ทฤษฎีความรู้ ( Theory Of Knowledge : TOK ) วัตถุประสงค์ เพื่อปลูกฝังทักษะกระบวนการ การค้นคว้าแสวงหาความรู้เพิ่มเติม ต่อยอดความรู้ให้ลึกซึ้งในประเด็นความรู้ (Knowledge issues) ตามหลักสูตรแกนกลาง (ในรูปแบบบูรณาการใน 8 กลุ่มสาระ ) หรืออาจจะจัดเป็นสาระเพิ่มเติมเป็นบางสาระในระดับ ม.ปลาย

ครูผู้สอน จะไม่สอนเนื้อหาเพิ่มเติม แต่จะสอนกระบวนการกระบวนการสืบค้นหาความรู้ เป็นผู้ชี้แนะวิธีแสวงหาความรู้ “ Way of knowing “ นักเรียนจะต้องหาค้นคว้าหาความรู้มาแสดงให้เห็นว่า รู้ได้เราอย่างไร “ How do we know”

ความคาดหวังต่อนักเรียน สามารถแสดงความคิดเห็นเชิงวิเคราะห์ ตั้งสมมติฐานและหาคำตอบเกี่ยวกับสิ่งที่รู้ สามารถตั้งคำถาม/ให้คำอธิบาย แสดงความคิดเห็น หาทางออกในการแก้ปัญหาได้อย่างกระจ่างชัด เชื่อมโยงความรู้/เปรียบเทียบวิธีการแสวงหา ความรู้เกี่ยวกับสาขาวิชาต่างๆและวิธีการรับรู้

วิธีการรับรู้ และการจัดการเรียนรู้ 4 ทาง สร้างความรู้จากความรู้สึก(Sense Perception) สร้างความรู้จาการใช้ภาษา ( Language ) สร้างความรู้จากการให้เหตุผล ( Reason ) สร้างความรู้จากอารมณ์ ( Emotion )

1. การรับรู้ความรู้จากความรู้สึก (Sense Perception ) หมายถึงปฏิกิริยาทางกายของมนุษย์ที่เกิดจากการกระตุ้นต่างๆรอบตัว จากการสัมผัส ทั้งภายนอก ภายใน สื่อการสอนสำหรับครูเพื่อกระตุ้นให้ผู้เรียนสนใจอยากเรียนรู้ - ใช้เพลง - ใช้รูปภาพ - ใช้สัญลักษณ์

ใช้สัญลักษณ์

การใช้ภาพบอกความรู้สึก

2. การรับรู้ความรู้จากภาษา ( Language ) เป็นรับรู้ความรู้จากการสื่อสาร ด้วยภาษา - ใช้สัญลักษณ์ ( Symbols) - สัญญาณ ( Sign ) - ภาษากาย ( Body language) - ภาษาพูด (language)

การใช้ภาษามือเพื่อสื่อสาร

การจัดการเรียนรู้ - ใช้สัญลักษณ์ ( Symbols )และป้าย สัญญาณเครื่องหมาย ( Signs ) เป็นสื่อ การเรียนการสอน และบอกผู้เรียนบอก ความหมายของสิ่งที่ผู้เรียนเห็นและรับรู้

ใช้คำหรือประโยคเป็นสื่อในการเรียนการ สอน เช่นหาตัวอย่างคำที่เขียนเหมือนกันแต่ความหมายต่างเมื่ออยู่ในแต่ละประโยค เช่น ฉันได้ยินเสียงไก่ขันในตอนเช้าตรู่ ในวันสงกรานต์แม่เอาน้ำหอมใส่ขันน้ำไปสรง องค์พระ เขามีอารมณ์ขันได้ตลอดทั้งวันเลย

และวัฒนธรรม ประเพณีที่เป็นที่รู้จักทั่วโลก เป็นสื่อการเรียนการสอน - ใช้สัญลักษณ์ที่เกี่ยวข้องกับศาสนา ความเชื่อ และวัฒนธรรม ประเพณีที่เป็นที่รู้จักทั่วโลก เป็นสื่อการเรียนการสอน ใช้ธงของประเทศต่างๆ เป็นสื่อการเรียนการสอน เช่นบอกความหมายของธงประเทศต่างๆ ค้นคว้าหาความหมายของสัญลักษณ์บนธงชาติของแต่ละประเทศ ใช้สัญลักษณ์อื่นๆเป็นสื่อการเรียนการสอน เช่น การใช้ภาษากาย ( Body language )

การใช้ธงชาติต่างๆเป็นสื่อการสอน

ใช้ภาพและสัญลักษณ์

ใช้สัญลักษณ์

24

3. การรับรู้ความรู้จากอารมณ์ ( Emotion ) เป็นการเรียนรู้โดยการค้นคว้าหา ความรู้ทั้งจาก ที่เป็น อารมณ์ของตนเองและทั้งที่เป็นอารมณ์ ของผู้อื่น

การรับรู้ความรู้จากอารมณ์ (Emotion ) การรับรู้ความรู้สึก ( Sense Perception ) การรับความรู้ทางภาษา ( Language ) การรับความรู้โดยเหตุผล ( Reason )

การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน 1. ใช้ภาพที่เกี่ยวกับภาษากาย(body Language) เป็นสื่อการสอน ท่าทาง (gesture) ที่เชื่อมโยง กับอารมณ์ เช่นใช้ภาพการ์ตูน และผู้เรียนบอก อารมณ์ของตัวละคร 2.ใช้สถานการณ์จำลอง (simulation ) เป็นสื่อ เช่น ให้นักเรียนแสดงท่าทางที่บอกอารมณ์ ให้เพื่อนๆ สังเกตอาการและแสดงความคิดเห็น เป็นต้น

3. ใช้ข้อความหรือเนื้อเรื่อง ( Text ) บทสนทนา ( dialogue ) และบท ประพันธ์ โคลง กลอน ฉันท์ กาพย์ กลอน เกี่ยวกับอารมณ์ ความเชื่อที่สะท้อนอารมณ์ ของผู้ประพันธ์ และตัวละคร แล้วให้ผู้เรียน วิเคราะห์และตีความอารมณ์ของผู้เขียน หรือตัวละคร เช่น

ตัวอย่างคำประพันธ์ เห็นแก้วแวววับที่จับจิต ไยไม่คิดอาจเอื้อมให้ถึงที่ เมื่อไม่เอื้อมจะได้อย่างไรมี อันมณีฤาจะโลดไปถึงมือ อันของสูงแม้ปองต้องจิต ถ้าไม่คิดปีนป่ายจะได้ฤา มิใช่ของตลาดที่อาจซื้อ ฤาแย่งยื้อถือได้โดยไม่ยอม

การรับความรู้จากการให้เหตุผล ( Reason ) เป็นการใช้ข้อมูลรายละเอียด ( Information ) ในลักษณะโน้มน้าว( Induce ) สืบสาวเหตุผล ( deduce) สรุปความ ( Infer ) ลงความเห็นเป็นหลักการ ( generalize) ระบุลักษณะเฉพาะ ( pacify ) ยืนยันลักษณะความเหมือน ( recognize similarities) การตัดสิน ( judge ) และโต้แย้ง สนับสนุน และคัดค้าน

- รวบรวมหัวข้อทั้งหมด ส่งโรงเรียน (งานวิชาการ) รวบรวมและจัดทำเป็นเล่ม บทบาทของครูผู้สอน - กำหนดประเด็นความรู้ (knowledge issues ) หรือหัวข้อ (Topics ) สำหรับให้ผู้เรียนควรค้นคว้าเพิ่มเติม - รวบรวมหัวข้อทั้งหมด ส่งโรงเรียน (งานวิชาการ) รวบรวมและจัดทำเป็นเล่ม 31

ความรู้ของมนุษย์เกิดขึ้นได้อย่างไร ตัวอย่างหัวข้อ ( Topics ) - วรรณคดีสามารถบอกความจริงได้ดีกว่าศาสตร์ ด้านศิลปะ หรือสาขาวิชาอื่นๆ หรือไม่ ความรู้ของมนุษย์เกิดขึ้นได้อย่างไร อะไรคือความเหมือนและความแตกต่างระหว่าง คำอธิบายเชิงประวัติศาสตร์ กับคำอธิบาย เชิงวิทยาศาสตร์ 32

- เครื่องจักรสามารรับรู้ได้เช่นเดียวกับมนุษย์หรือไม่ ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงกับการพัฒนาที่ยั่งยืน ของประเทศไทย ท่านมีความคิดเห็นอย่างไรกับคำกล่าวที่ว่า “ คณิตศาสตร์เป็นพื้นฐานสำหรับการเรียนรู้วิชาอื่นๆ ” 33

เมื่อนักคณิตศาสตร์ นักประวัติศาสตร์ และ เปรียบเทียบบทบาทของการให้เหตุผล (reason ) และการจินตนาการ ( imagination ) ในสาระ การเรียนรู้ 2 สาระเป็นอย่างน้อย เมื่อนักคณิตศาสตร์ นักประวัติศาสตร์ และ นักวิทยาศาสตร์พูดว่าพวกเขาได้ อธิบาย บางสิ่ง บางอย่างไปแล้ว การพูดเช่นนี้ เขาเหล่านั้น ใช้คำว่า“ อธิบาย”ในความหมายเดียวกันหรือไม่ 34

นักเรียนทำอะไร เลือกหัวข้อเรื่อง เพื่อค้นคว้าความรู้เพิ่มเติม เลือกหัวข้อเรื่อง เพื่อค้นคว้าความรู้เพิ่มเติม ศึกษาเกณฑ์การให้คะแนน ปรึกษาครูที่ปรึกษา รวบรวมความคิด ค้นคว้าหาความรู้ แสดงความคิดเห็นของตนเอง ลำดับความคิดของตนเอง - เขียนความเรียงแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับหัวข้อเรื่องที่ เลือก 35

การสอบปากเปล่า (Oral) การวัดและประเมินผล มี 2 ลักษณะ ได้แก่ การสอบข้อเขียน การสอบปากเปล่า (Oral) 36

สรุปบทบาทภาระงาน สถานศึกษา จัดทำเอกสาร รวบรวมประเด็นประเด็นความรู้ มอบหมายครูผู้สอน แต่งตั้งครูที่ปรึกษา

ครูผู้สอน - สอนกระบวนการวิธีหาความรู้ ศาสตร์ สาขาของความรู้ - การเขียนรายงานการค้นคว้า - ดูแลช่วยเหลือผู้เรียนในการค้นคว้า และการเขียนรายงาน - ประเมินผลเรียน ทั้งข้อเขียนและปาก เปล่า

หน้าที่ครูที่ปรึกษา - ช่วยเหลือ อำนวยความสะดวกให้แก่ผู้เรียน - กำกับ ติดตาม การทำงานของผู้เรียน - ตรวจทาน และรับรองผลงานของผู้เรียน

ผู้เรียน - เลือกประเด็นความรู้ 1 เรื่อง สำหรับค้นคว้า - ค้นคว้าแสวงหาความรู้ เกี่ยวกับหัวข้อที่เลือก - เขียนรายงานการค้นคว้าความยาวประมาณ 1,200 - 1,600 คำ ( ม.ปลาย ) - ส่งรายงาน - สอบปากเปล่า - นำเสนอผลงาน

เป้าหมายผู้เรียนได้ Learn to know Learn to be Learn to do Learn to live together