วิธีสอนแบบอุปนัย

วิธีสอนโดยใช้การอุปนัย             วิธีสอนโดยใช้การอุปนัย  หมายถึง  เป็นการสอนรายละเอียดปลีกย่อยไปหากฎเกณฑ์  หรือสอนจากตัวอย่างไปหากฎเกณฑ์  นั่นคือ  นักเรียนได้เรียนรู้ในรายละเอียดก่อนแล้วไปสรุป  ตัวอย่างของวิธีสอนนี้  ได้แก่  การให้โอกาสนักเรียนในการศึกษาค้นคว้าสังเกต  ทดลอง  เปรียบเทียบแล้วพิจารณาค้นหาองศ์ประกอบที่เหมือนกัน  หรือคล้ายคลึงกันจากตัวอย่างต่างๆเพื่อนำมาเป็นข้อสรุป

  1. ขั้นเตรียมนักเรียน  เป็นการเตรียมความรู้และแนวทางในการปฏิบัติกิจกรรมของนักเรียน   2. ขั้นเสนอตัวอย่าง  ให้นักเรียนเปรียบเทียบและสรุปกฎเกณฑ์ตัวอย่างควรเสนอหลายตัวอย่าง 3. ขั้นหาองค์ประกอบรวม  เป็นการให้นักเรียนมีโอกาสพิจารณาความคล้ายคลึงกันขององค์ประกอบจาก    ตัวอย่างเพื่อเตรียมสรุปกฎเกณฑ์ 4. ขั้นสรุปข้อสังเกตต่างๆ เป็นการสรุปข้อสังเกตต่างๆจากตัวอย่างเป็นกฎเกณฑ์  นิยาม  หลักการ  ด้วยตัว  นักเรียน   5. ขั้นนำไปใช้  เป็นขั้นนำข้อสรุปหรือกฎเกณฑ์ที่ได้จากการทดลองหรือสิ่งที่เข้าใจไปใช้ในสถานการณ์จริง

วิธีสอนแบบอุปนัยมีข้อดีอย่างไร ?   1. นักเรียนสามารถเข้าใจในรายละเอียด  และหาข้อสรุปได้อย่างชัดเจนจด ชำนาน  2. นักเรียนได้รับการฝึกทักษะการคิดตามหลักการ  เหตุผล  และหลักวิทยาศาสตร์  3. นักเรียนเข้าใจวิธีการแก้ปัญหาและสามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน

วิธีสอนแบบอุปนัยมีข้อสังเกตอย่างไร  1. ในการสอนแต่ละขั้น  ครูควรให้โอกาสนักเรียนคิดอย่างอิสระ  2. ครูควรสร้างบรรยากาศในการเรียนรู้ที่ไม่เป็นทางการเพื่อลดความเครียดและเบื่อหน่าย 3. วิธีสอนแบบอุปนัยจะให้ผลสัมฤทธิ์สูงถ้าครูสร้างความเข้าใจทุกขั้นตอนอย่างดีก่อนสอน

วิธีการสอนโดยใช้การอุปนัย (Induction) วิธีการสอนโดยใช้การอุปนัย  คือกระบวนการที่ผู้เรียนสรุปหลักการจากตัวอย่าง ด้วยตนเอง  ดังนี้ 1)มีวัตถุประสงค์ที่มุ่งช่วยให้ผู้เรียนฝึกการฝึกการคิดวิเคราะห์แล้วเกิดการเรียนด้วยตนเอง 2)องค์ประกอบสำคัญของวิธีสอน  ได้แก่  ตัวอย่างย่อย  การวิเคราะห์ตัวอย่าง  เพื่อหา หลักการ  และสรุปหลักการนำไปใช้ในสถานการณ์อื่น ๆ  3)ขั้นตอนสำคัญของการสอน  ได้แก่  การยกตัวอย่างหรือสถานการณ์  ให้ผู้เรียนศึกษา และวิเคราะห์  สรุปเป็นหลักการ  4)เทคนิคการใช้วิธีการสอนนี้ให้มีประสิทธิภาพ  ได้แก่  การเตรียมตัวอย่าง  ให้ผู้เรียน ศึกษาวิเคราะห์  แล้วสรุปและนำข้อสรุปไปใช้  5)วิธีสอนนี้มีทั้งข้อดีและข้อเสีย  กล่าวคือ  ข้อดี  เช่น  ผู้เรียนได้พัฒนาทักษะการคิด วิเคราะห์  ค้นพบการเรียนรู้ด้วยตนเอง  และนำไปใช้ประโยชน์ในการเรียนรู้เรื่องอื่น ๆ ได้ 

ข้อเสีย  ใช้เวลาสอนมาก   อาจเกิดปัญหากับผู้เรียนที่ขาดทักษะการคิดและการทำงานร่วมกันเป็นกลุ่ม ผู้เขียนนำเสนอลักษณะของครูคณิตศาสตร์ที่ดี  ได้แก่  1)ขยัน – เอาใจใส่ต่อการสอน  2)มีความรู้ในศาสตร์ที่สอน 3) กระตือรือร้นสอน  4)ใช้กลยุทธ์ให้เด็กคิดวิเคราะห์ 5) มีจิตวิทยาในการสอน 6) มีความสามารถเชื่อมโยงเรื่องต่างๆให้เข้ากับวิชา 7)สามารถบูรณาการความรู้ให้เข้ากับวิชา

ที่มา :  บันทึกนี้เขียนโดย นางสาว อุบล ยีสมัน เมื่อ 3 ปีที่แล้ว             http://www.l3nr.org/posts/444327