สำแดงทิศทางห้องสมุด มหาวิทยาลัยไทย : ความท้าทาย รศ. ดร. สมพร พุทธาพิทักษ์ผล สำนักบรรณสารสนเทศ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ในการประชุมวิชาการเรื่อง “ ก้าวสู่ปีที่ 31 บน เส้นทางวิทยบริการ ” 25 พฤศจิกายน 2551 สถาบันวิทยบริการ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 1

บทบาทของห้องสมุด ทรัพยากร สารสนเท ศ จัดหา หรือ บอกรับ เผยแพร่ โดยคิดและ ไม่คิดมูลค่า ผู้ใช้ สมาชิกหรือ ทั่วไป เข้าใช้จาก ภายในและ ภายนอก ห้องสมุ ด

3 The Changed Library Information Environment Library information Networked Library      users   Traditional Library information users  Association of Research Libraries “ARL New Measures Initiative: The E-Metrics Project”

4

5

สถิติน่าสนใจเกี่ยวกับพฤติกรรมการ ค้นของนักศึกษา Where do you typically begin your search for information on a particular topic? College Students Response: 89%Search engines (Google 62%) 2%Library Web Site (total respondents -> 1%) 2%Online Database 1% 1% Online News 1% Online bookstores 0% Instant Messaging / Online Chat OCLC. Perceptions of Libraries and Information Resources (2005) p

Library Discovery Model A Library Web Site / Catalog Web Library as search Destination

8 Scholar Portal และ Open Search Library Discovery Model B

ห้องสมุด ( บรรณารักษ์ ) และ คณาจารย์ คณาจารย์ การเปลี่ยนแปลงและ ก้าวหน้าของศาสตร์ : วิทยาศาสตร์, สังคมศาสตร์ และ มนุษยศาสตร์ การเปลี่ยนแปลงใน การสื่อสารและ เผยแพร่ความรู้ใน ศาสตร์ (scholarly p ublications and comm. ) พฤติกรรมการ แสวงหาและการใช้ สารสนเทศ บรรณารักษ์ ผู้ให้บริการ เฉพาะ ในห้องสมุด ??? การให้บริการที่เน้น “ ทรัพยากร สารสนเทศ ” ของ ห้องสมุด ??? สารสนเทศทางเว็บ กับบทบาทผู้ ให้บริการของ บรรณารักษ์ ( และ ห้องสมุด ) >> การ แข่งขัน ??? 9

สถานภาพของห้องสมุดในการ บริหารมหาวิทยาลัย 10

เทคโนโลยี เธอคือใคร ? 11

ความสัมพันธ์จะเป็น... 12

สารสนเทศอิเล็กทรอนิกส์ภาษาไทย และภาษาอังกฤษ : ความลงตัวอยู่ที่ไหน ? ภาษาไทย ซ้ำ ซ้ำและช้ำ ลิขสิทธิ์ หนังสือ อิเล็กทรอนิกส์มี จำกัด ฐานข้อมูลอื่น ๆ หลากหลาย แต่ กระจัดกระจาย ผู้ใช้ โดยเฉพาะ นักศึกษาทาง สังคมศาสตร์และ มนุษยศาสตร์ ภาษาอังกฤษ ซ้ำ ซ้ำและช้ำ Business models ของสำนักพิมพ์กับ ห้องสมุดหลากหลาย ผลิตภัณฑ์มีมากมาย หลากหลาย ผู้ใช้ทางวิทยาศาสตร์ อาจคุ้นมากกว่า 13

14

15 โครงการนนทบุรีศึกษา เนื้อหาทาง วิชาการที่ เผยแพร่ใน รูปต่าง ๆ เช่น หนังสือ, นิทรรศการ ฯลฯ ผลผลิต กิจกรรมการ เผยแพร่ความรู้ กลุ่มชุมชนและ องค์การส่วนท้องถิ่น กลุ่มโรงเรียน กลุ่มองค์ความรู้ด้าน วิชาชีพ

16

17 หนังสือ กระดาษ กระดาษ อิเล็กทรอนิกส์ ( ซีดี ) ชุดนิทรรศการ เคลื่อนที่ ออนไลน์ ห้องสมุดดิจิทัล ( ทาง อินเทอร์เน็ต )

คุณค่าของห้องสมุด มหาวิทยาลัย จำนวนทรัพยากรสารสนเทศที่มี จำนวนผู้ใช้ โครงสร้างพื้นฐานเพื่อการ ให้บริการและปฏิบัติงาน ( สิ่ง อำนวยความสะดวกทั้งหลาย ) จำนวนบริการพื้นฐาน เช่น จำนวนบริการยืม - คืน, จำนวน คำถามที่ได้รับ ฯลฯ 18

ความซับซ้อนของการ “ วัด ” ทรัพยากร สารสนเทศ จำแนกได้ ชัดเจน + E-resources นับอย่างไรดี ? 19

ความหลากหลายของ e- resources E-journal publishers/providers E-journal article databanks (aggregators) Indexing and abstracting services E-reference content providers E-book publishers/providers Some combination of the above

ความซับซ้อนของการ “ วัด ” ทรัพยากร สารสนเทศ จำแนกได้ ชัดเจน + E-resources นับอย่างไรดี 21 ผู้ใช้ นับผู้ชมเว็บ ห้องสมุด และอื่น ๆ อย่างไรดี ? วัดอะไรจึง เหมาะสม ? วัดตามจำนวนผู้ ขอรับบริการ + ช่องทาง ต่าง ๆ

22 เน้น input, process และ output ขาด outcomes หรือ impact How and why e- resources are being used MINES for Libraries (Measuring the Impact of Networked Electronic Services)

Some Standardized E-metrics ARL (Association of Research Libraries)ARL NISO Z39.7 (National Information Standards Organization)Z39.7 ICOLC (International Coalition of Library Consortia)ICOLC Project Counter (Counting Online Usage of NeTworked Electronic Resources)Project Counter

24 Final Remark The true University of these days is a collection of books“ Thomas Carlyle (1841) "The true University of these days is a collection of books, manuscripts, archives, maps, music, multi-media, databases, and electronic information resources of every kind, which are integrated into a single manageable whole and are made available across the global networks". Reg Carr (2000)

25