ความเป็นมา ความสำคัญและบทบาทหน้าที่ของทีม SRRT นิคม กสิวิทย์อำนวย วท.บ, วท.ม (วิทยาการระบาด) กลุ่มระบาดวิทยา สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 4 จังหวัดราชบุรี

ภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข ( Public Health Emergency ) หมายถึง เหตุการณ์ที่มีลักษณะร่วมของเกณฑ์ 4 ประการ 1. ทำให้เกิดผลกระทบทางสุขภาพที่มีความรุนแรง 2. เป็นเหตุการณ์ที่ผิดปกติหรือไม่เคยมีมาก่อน 3. มีโอกาสที่จะแพร่ไปสู่พื้นที่อื่น 4. อาจต้องมีการจำกัดการเคลื่อนที่ของผู้คนหรือสินค้า

ตัวอย่างของภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข การระบาดของกาฬโรคในทวีปยุโรป การระบาดของอหิวาตกโรคในสมัยรัชการที่ 2 การระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่ทั่วโลก การระบาดของโรคมินามาตะ การระบาดของโรคไข้เลือดออกในประเทศไทย

ตัวอย่างของภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข อุบัติเหตุโรงไฟฟ้านิวเคลียร์เชอร์โนบิล โรคทางเดินหายใจรุนแรงเฉียบพลัน ( SARS ) โรคไข้หวัดนก ( Bird Flu ) ธรณีพิบัติจากคลื่น Tsunami ที่ภาคใต้

พ.ศ. 1893 ...ครั้นเมืองอู่ทองประสบเหตุ คือลำน้ำจรเข้สามพันตื้นเขิน เพราะสายน้ำเปลี่ยนทางเดิน ต้องกันดารน้ำเข้าทุกปี เป็นเหตุให้เกิดโรคภัยไข้เจ็บจนถึงเป็นโรคระบาด จึงต้องย้ายนครลงมาตั้งอยู่ที่เมืองอโยธยา....

ในรัชกาลที่ 2 พ.ศ.2363 โรคอหิวาต์ระบาดอยู่ค่อนเดือน มีคนตายทั้งในพระนครและหัวเมืองมากกว่าสามหมื่นคน (หนึ่งในสามของชาวเมือง) โปรดให้ตั้งพระราชพิธีอาพาธพินาศ ที่พระที่นั่งดุสิตา ..... ในรัชกาลที่ 3 เรียกว่า“ห่าปีระกา” ระหว่าง 17 มิถุนายน ถึง 15 กรกฎาคม 2392 วันที่ 24 มิถุนายน 2392 เป็นวันที่มีคนตายมากที่สุดถึง 700 ศพ เฉพาะที่เผาที่วัดสระเกศ วัดสังเวช และวัดบพิตรพิมุข

The Black Death: Bubonic Plague การระบาดของกาฬโรคในทวีปยุโรป ประมาณ พ.ศ. 1890 มีผู้เสียชีวิตประมาณ 25 ล้านคน (1 ใน 3 ของประชากร) อนุสาวรีย์ผู้เสียชีวิตจากกาฬโรคที่เวียนนา

Influenza pandemics 20th century44 Credit: US National Museum of Health and Medicine 1918: “Spanish Flu” 1957: “Asian Flu” 1968: “Hong Kong Flu” 20-40 million deaths 1-4 million deaths 1-4 million deaths A(H1N1) A(H2N2) A(H3N2)

Minamata disease การระบาดของโรคพิษสารตะกั่ว จากโรงงานอุตสาหกรรม ที่ประเทศญี่ปุ่น เริ่มมีรายงานครั้งแรกประมาณปี พ.ศ. 2499 มีรายงานผู้ป่วย 1,760 ราย ตาย 412 ราย มีผู้ป่วยที่สงสัยอีกกว่า 3,000 ราย จ่ายค่าเสียหาย 611 ล้านเหรียญสหรัฐ ในปีพ.ศ. 2536 อ่าวมินามาตะ

อุบัติเหตุโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ อุบัติเหตุโรงไฟฟ้าเชอร์โนบิล ในประเทศรัสเซีย พ.ศ. 2529 ไม่ได้เกิดจากการเดินเครื่องไฟฟ้าตามปกติ แต่เกิดจากการทดลองภายในโรงไฟฟ้า การระเบิดเนื่องจากแรงดันไอน้ำภายในสูง (ไม่ใช่แบบระเบิดนิวเคลียร์) อพยพประชาชนประมาณ 112,000 คน ในรัศมี 30 ก.ม. เจ้าหน้าที่โรงไฟฟ้าและเจ้าหน้าที่ดับเพลิงเสียชีวิต 31 คน มีผู้บาดเจ็บทางรังสี 203 คน ผ่านไป10 ปี อัตราการเกิดโรคต่อมไทรอยด์ในเด็กเพิ่มขึ้น มีผู้เสียชีวิต 3 คน ไม่พบความผิดปกติของโรคมะเร็งในเม็ดโลหิตขาว ปชช.มีอาการทางประสาทเพิ่มขึ้นจากความหวาดกลัว

TSUNAMI ประเทศไทย 26 ธันวาคม 2547 ผู้บาดเจ็บ 8,457 ราย ผู้เสียชีวิต 5,388 ราย สูญหาย 3,120 ราย

ไข้สมองอักเสบ west nile กาฬโรค ไข้สมองอักเสบนิปาห์ ฝีดาษลิง (Monky pox) ไข้สมองอักเสบ west nile

สาธารณภัย (Disaster) อัคคีภัย ธรณีพิบัติภัย อุทกภัย วาตภัย

การก่อการร้าย (Terrorism) อาวุธชีวภาพ นิวเคลียร์ Dirty bomb แก๊สพิษ

ผลกระทบจากภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข ผลกระทบทางสุขภาพ ผลกระทบทางจิตใจ ผลกระทบทางสังคม ผลกระทบทางเศรษฐกิจ ผลกระทบทางการเมือง

การจำแนกประเภทของภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข 1. การระบาดของโรคที่พบบ่อยในพื้นที่ 2. โรคติดเชื้ออุบัติใหม่ 3. อาวุธชีวภาพ 4. สารเคมีที่เป็นพิษ 5. วินาศภัยหมู่ 6. สาธารณภัย 7. ภาวะฉุกเฉินจากรังสี

กลยุทธ์ที่สำคัญ 3 ประการ ของทีม SRRT 1. การจำกัดขอบเขตของโรคที่มีอยู่เดิม 2. การตอบสนองต่อเหตุการณ์ที่ผิดปกติ 3. การเพิ่มความพร้อม

บทบาทหน้าที่ของทีมเฝ้าระวังสอบสวนเคลื่อนที่เร็ว 1. เฝ้าระวังโรคติดต่อที่แพร่ระบาดได้รวดเร็วรุนแรง 2. ตรวจจับภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข 3. ออกสอบสวนโรคอย่างมีประสิทธิภาพและรวดเร็ว 4. ควบคุมโรคฉุกเฉินขั้นต้น 5. แลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสารการเฝ้าระวัง

ขีดความสามารถของทีมเฝ้าระวังสอบสวนเคลื่อนที่เร็ว 1. ความสามารถทางด้านระบาดวิทยาและการเฝ้าระวังโรค 2. ความสามารถในการเฝ้าระวังสอบสวนโรคภัยที่ได้มาตรฐาน 3. ความสามารถในการตอบสนองภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุข ที่รุนแรง

กลยุทธ์ในการพัฒนาทีม SRRT 1. พัฒนาบุคลากร 2. พัฒนานโยบายและการจัดการ 3. พัฒนาระบบ รูปแบบ แนวทางการดำเนินงาน 4. พัฒนาเครือข่าย