กลุ่มระบาดวิทยาและข่าวกรอง สถานการณ์โรคไข้เลือดออก ปี 2555 วลีรัตน์ พูลผล กลุ่มระบาดวิทยาและข่าวกรอง 1

สถานการณ์โรคไข้เลือดออกในประเทศไทย ปี 2555 ณ วันที่ 4 พย 55 (สัปดาห์ที่ 45) Pt สะสม DHF+DF+DSS รวม 59,012 ราย อัตราป่วย 92.90 /แสน Pt ตาย 58 ราย อัตราตาย0.09 /แสน อัตราป่วยตาย 0.1% ที่มา: สำนักโรคติดต่อนำโดยแมลง กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข

ต่อแสน อัตราป่วย 85.64 112.33 74.13 101.07 พบมากกลุ่ม 15–24 15–24 10–14 15–24 ปี ที่มา : รง. 506 สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ข้อมูล ณ วันที่ 4 พย 55 wks 45

สถานการณ์ไข้เลือดออกประเทศไทยปี 2555 (ข้อมูล 1 มค - 4 พย 55) PT 59,012 ราย อัตราป่วย 92.90/แสน ปชก. Pt เสียชีวิต 58 ราย อัตราป่วยตายเท่ากับ 0.1% สัดส่วน (ชาย:หญิง) 1: 0.95 จังหวัดที่มีอัตราป่วย /แสน ปชก สูงสุด 5 อันดับแรก ระยอง 366.45 /แสนปชก กระบี่ 365.72 /แสนปชก จันทบุรี 211.25 /แสนปชก ลพบุรี 192.33 /แสนปชก ฉะเชิงเทรา 185.36 /แสนปชก อัตราป่วยต่อแสน 0.01-10 >10-50 >50-100 >100-200 >200-300

อัตราป่วยต่อประชากรแสนคนโรคไข้เลือดออก ภาพรวม สคร.7 อบ. รายเดือน ปี 2555 เปรียบเทียบค่ามัธยฐาน 5 ปีย้อนหลัง (50-54) ภาพรวมพื้นที่ สคร 7อัตราป่วยลดลงเมื่อเทียบค่ามัธยฐานย้อนหลัง 5 ปี >20%= 23.63%

อัตราป่วยด้วยไข้เลือดออก จำแนกเป็นรายจังหวัดพื้นทีรับผิดชอบของ สคร อัตราป่วยด้วยไข้เลือดออก จำแนกเป็นรายจังหวัดพื้นทีรับผิดชอบของ สคร.7 ปี 2555 (ข้อมูลตั้งแต่ 1 มกราคม - 9 พ.ย. 2555) ที่มา: กลุ่มระบาดวิทยา สคร.7 อุบลราชธานี ข้อมูล ณ วันที่ 9 พ.ย. 55

จำนวนผู้ป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกจังหวัดในพื้นที่สคร 7 อบ จำแนกรายสัปดาห์ ปี2555 เปรียบเทียบกับค่ามัธยฐาน 5 ปีย้อนหลัง (ปี 2550 – 2554) ค่าเป้าหมาย และ ปี 2554 ที่มา: กลุ่มระบาดวิทยา สคร.7 อุบลราชธานี ข้อมูล ณ วันที่ 9 พ.ย. 55

จำนวนผู้ป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกจังหวัดอุบลราชธานี จำแนกรายสัปดาห์ ปี2555 เปรียบเทียบกับค่ามัธยฐาน 5 ปีย้อนหลัง (ปี 2550–54) ค่าเป้าหมาย และปี 2554 ที่มา: กลุ่มระบาดวิทยา สคร.7 อุบลราชธานี ข้อมูล ณ วันที่ 9 พ.ย. 55

จำนวนผู้ป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกจังหวัดศรีสะเกษ จำแนกรายสัปดาห์ ปี2555 เปรียบเทียบกับค่ามัธยฐาน 5 ปีย้อนหลัง (ปี 2550–54) ค่าเป้าหมาย และปี 2554 ที่มา: กลุ่มระบาดวิทยา สคร.7 อุบลราชธานี ข้อมูล ณ วันที่ 9 พ.ย. 55

จำนวนผู้ป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกจังหวัดยโสธร จำแนกรายสัปดาห์ ปี2555 เปรียบเทียบกับค่ามัธยฐาน 5 ปีย้อนหลัง (ปี 2550–54) ค่าเป้าหมาย และปี 2554 ที่มา: กลุ่มระบาดวิทยา สคร.7 อุบลราชธานี ข้อมูล ณ วันที่ 9 พ.ย. 55

จำนวนผู้ป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกจังหวัดอำนาจเจริญ จำแนกรายสัปดาห์ ปี2555 เปรียบเทียบกับค่ามัธยฐาน 5 ปีย้อนหลัง (ปี 2550–54) ค่าเป้าหมาย และปี 2554 ที่มา: กลุ่มระบาดวิทยา สคร.7 อุบลราชธานี ข้อมูล ณ วันที่ 9 พ.ย. 55

จำนวนผู้ป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกจังหวัดสกลนคร จำแนกรายสัปดาห์ ปี2555 เปรียบเทียบกับค่ามัธยฐาน 5 ปีย้อนหลัง (ปี 2550–54) ค่าเป้าหมาย และปี 2554 ที่มา: กลุ่มระบาดวิทยา สคร.7 อุบลราชธานี ข้อมูล ณ วันที่ 9 พ.ย. 55

จำนวนผู้ป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกจังหวัดมุกดาหาร จำแนกรายสัปดาห์ ปี2555 เปรียบเทียบกับค่ามัธยฐาน 5 ปีย้อนหลัง (ปี 2550–54) ค่าเป้าหมาย และปี 2554 ที่มา: กลุ่มระบาดวิทยา สคร.7 อุบลราชธานี ข้อมูล ณ วันที่ 9 พ.ย. 55

จำนวนผู้ป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกจังหวัดนครพนม จำแนกรายสัปดาห์ ปี2555 เปรียบเทียบกับค่ามัธยฐาน 5 ปีย้อนหลัง (ปี 2550 – 2554) ค่าเป้าหมาย และ ปี 2554 ที่มา: กลุ่มระบาดวิทยา สคร.7 อุบลราชธานี ข้อมูล ณ วันที่ 9 พ.ย. 55

คาดการณ์การระบาดโรคไข้เลือดออก 1. เกณฑ์ประเมินพื้นที่เสี่ยง 1.1 การเกิดโรคซ้ำซาก อัตราป่วยในรอบ 5 ปี (2550-54) สูงกว่าค่า MEDIAN ของประเทศอย่างน้อย 2 ปี 1.2. อัตราป่วยปีปัจจุบัน (ปี 2555) ลดลงต่ำกว่าอัตราป่วยต่ำสุดในรอบ 5 ปี (2550-54) 1.3 อัตราป่วยปีปัจจุบัน (ปี 2555) สูงกว่า MEDIAN (2550-54) ของจังหวัด 1.4 มีการแพร่ไปยังพื้นทีอำเภอต่าง ๆ มาก 1.5. เป็นพื้นที่แหล่งท่องเที่ยว/เขตอุตสาหกรรม 2. การพยากรณ์โรคอย่างง่าย พยากรณ์การระบาดในระยะไกล พยากรณ์การระบาดในระยะใกล้

1. เกณฑ์ประเมินพื้นที่เสี่ยง 2.1 การเกิดโรคซ้ำซาก หมายถึง อัตราป่วยในรอบ 5 ปี (2550-54) จำนวนปีที่มีอัตราป่วยสูงกว่าค่า MEDIAN ของประเทศอย่างน้อย 2 ปี โดยค่า MEDIAN ของประเทศในแต่ละปี = MEDIAN ของอัตราป่วยของ 76 จังหวัดรายปี (2550-2554) คะแนน ตามความถี่ของการระบาด 1 - 5 คะแนน แนวคิด : การระบาดเกิดทุกปี แสดงให้เห็นว่ามีปัจจัยแวดล้อมเอื้อ ต่อการระบาด 2.2 อัตราป่วยปี 2555 (ม.ค.-ต.ค.55) ลดลงต่ำกว่าอัตราป่วย ต่ำสุดในรอบ 5 ปี (2550-54) คะแนน ต่ำกว่า = 1, สูงกว่า = 0 ถ้าต่ำมากมีโอกาสระบาดมาก แนวคิด : การที่อัตราป่วยลดลงต่ำสุดในรอบ 5 ปี แสดงให้เห็นว่า รูปแบบการระบาดจะมีโอกาสสูงในปีถัดไป

1. เกณฑ์ประเมินพื้นที่เสี่ยง (ต่อ) 2.3 อัตราป่วยปี 2555 สูงกว่า MEDIAN (2550-54) ของจังหวัด แสดงว่า ยังมีการระบาดอยู่ ปีถัดไปจะมีโอกาสน้อยกว่า คะแนน สูงกว่า = 0, ต่ำกว่า = 1 แนวคิด : อัตราป่วยที่ลดลงอย่างรวดเร็ว แสดงให้เห็นว่าจะยังมีโอกาสการระบาดอย่างรวดเร็วในปีถัดไป 2.4 ปี 2555 มีแพร่ไปยังพื้นทีอำเภอต่าง ๆ มาก (มีจำนวนอำเภอที่มีการระบาดมาก) คะแนน ร้อยละของอำเภอที่มีการระบาด < 26.79% = 3 ร้อยละของอำเภอที่มีการระบาด >26.79%-52.01% = 2 ร้อยละของอำเภอที่มีการระบาด >52.01% - 64.62% = 1 ร้อยละของอำเภอที่มีการระบาด >64.62% = 0 แนวคิด : การระบาดสูงในหลายพื้นที่ สะท้อนการเกิดภูมิคุ้มกันในพื้นที่ ถ้ามีจำนวนอำเภอที่ระบาดน้อย จะมีโอกาสระบาดในปีถัดไปมากกว่า ถ้ามีจำนวนอำเภอที่มีการระบาดมาก จะมีโอกาสระบาดในปีถัดไปน้อยกว่า

1. เกณฑ์ประเมินพื้นที่เสี่ยง (ต่อ) 2.5 เป็นพื้นที่แหล่งท่องเที่ยว/เขตอุตสาหกรรม คะแนน 1, 0 แนวคิด จังหวัดที่มีการเคลื่อนย้ายประชากรสูง (พื้นที่อุตสาหกรรม-สังคม-เศรษฐกิจ) มีโอกาสระบาดมากกว่า รวมคะแนนสูงสุด 11 คะแนน 0 - 2 คะแนน โอกาสเสี่ยงน้อย 3 - 5 คะแนน โอกาสเสี่ยงปานกลาง 6 - 7 คะแนน โอกาสเสี่ยงสูง 8 – 11 คะแนน โอกาสเสี่ยงสูงมาก/หรือวิกฤต

2. การพยากรณ์โรคอย่างง่าย พยากรณ์การระบาดในระยะไกล ใช้ข้อมูลระบบเฝ้าระวังระดับจังหวัด/อำเภอ มากกว่า 8 – 10 ปี (ดู trend) เลือกพื้นที่เสี่ยง 2.1. เป็นหมู่บ้านที่มีผู้ป่วยหรือมีการระบาดในปีก่อนหรือ หมู่บ้านที่มีผู้ป่วยไม่ติดต่อกัน 3 ปี 2.2 เป็นหมู่บ้านที่ไม่เคยเกิดโรคแต่อยู่ใกล้พื้นที่เคยเกิดโรค เมื่อ 1 -3 ปี ที่ผ่านมา 2.3. เป็นหมู่บ้านที่ไม่เคยเกิดโรคและเป็นชุมชนหนาแน่น 2.4. เป็นหมู่บ้านที่มีการคมนาคมจากชุมชนใหญ่สะดวก และพื้นที่ที่มีการไปมาหาสู่กันเสมอ 2.5. เป็นหมู่บ้านที่มีความชุกชุมของยุงลายสูง

2. การพยากรณ์โรคอย่างง่าย พยากรณ์การระบาดในระยะใกล้ เฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด ทั้งคนและลูกน้ำ ถ้าพบว่าในช่วงปลายปีและต้นปี มีผู้ป่วยมากกว่าค่ามัธยฐานย้อนหลัง 5 ปี แสดงว่า จะมีการระบาดรุนแรง (เน้นคุณภาพการรายงาน การวิเคราะห์ จากระบบรายงานการเฝ้าระวังโรคที่ถูกต้อง ทันเวลา)

ความแม่นยำในการตรวจเพื่อช่วยวินิจฉัย การติดเชื้อไวรัสไข้เลือดออกเบื้องต้น วิธีการ/ระยะเวลาของโรคหรือมีไข้ ไข้สูง หน้าแดง ไม่มีน้ำมูก tourniquet test วันที่ 1 วันที่ 2 วันที่ 3 sensitivity 73.3 90.5 85.5 53.3 90.6 98.7 specificity 93.3 89.2 87.9 75.8 77.8 74.2 ที่มา : แนวทางการวินิจฉัยและรักษาโรคไข้เลือดออกเดงกี กระทรวงสาธารณสุข ฉบับแก้ไขปรับปรุงครั้งที่ 1 ปี 2546 (พญ.ศิริเพ็ญกัลยาณรุจ, พญ.สุจิตรานิมมานนิตย์ (หน้า 33-34)

สวัสดีค่ะ