“สหกรณ์กับการบังคับใช้กฎหมายว่าด้วยสหกรณ์ และกฎหมายอื่น” หัวข้อบรรยายเรื่อง “สหกรณ์กับการบังคับใช้กฎหมายว่าด้วยสหกรณ์ และกฎหมายอื่น” บรรยายโดย นายสุรศักดิ์ นาคสวัสดิ์ ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายสหกรณ์ กรมส่งเสริมสหกรณ์ วันที่ 19 สิงหาคม 2556

ความสัมพันธ์ระหว่างภาครัฐกับสหกรณ์ 1.ให้รัฐบาลมีนโยบายส่งเสริม สนับสนุน และคุ้มครองระบบสหกรณ์ให้เป็นอิสระ 2.รับจดทะเบียนกลุ่มบุคคลธรรมดาที่รวมกันทำการสหกรณ์ให้เป็นนิติบุคคลที่เรียกว่า “สหกรณ์” 3.ส่งเสริม ช่วยเหลือ แนะนำและกำกับดูแลสหกรณ์ให้เป็นกฎหมายว่าด้วยสหกรณ์และกฎหมายอื่น

สหกรณ์เป็นนิติบุคคล “ให้สหกรณ์ที่ได้จดทะเบียนแล้วมีฐานะเป็นนิติบุคคล” พ.ร.บ.สหกรณ์ พ.ศ. 2542 (มาตรา 37 วรรคสอง บัญญัติว่า) “ให้สหกรณ์ที่ได้จดทะเบียนแล้วมีฐานะเป็นนิติบุคคล” หมายความว่า 1. บุคคลธรรมดาที่มารวมกลุ่มกันทำกิจกรรมการสหกรณ์และได้จดทะเบียนตามกฎหมายบัญญัติแล้ว กลุ่มดังกล่าวจึงมีสภาพบุคคลโดยกฎหมายสมมติ 2. สถานะของสหกรณ์มีกฎหมายกำหนดเกี่ยวกับสิทธิ หน้าที่ ความสามารถการใช้สิทธิหน้าที่และการสิ้นสภาพ 3. กฎหมายที่จะทำให้บังคับกับสหกรณ์จึงเป็นไปตามกฎหมายเฉพาะ คือ กฎหมายว่าด้วยสหกรณ์และกฎหมายที่ใช้บังคับทั่วๆ ไป

กฎที่ออกตามกฎหมายว่าด้วยสหกรณ์ 1. ระเบียบนายทะเบียนสหกรณ์ว่าด้วยการจัดตั้งสหกรณ์ 2. หลักเกณฑ์การจดทะเบียนข้อบังคับบางประการ 3. การรับสมาชิกสมทบ 4. กฎกระทรวงว่าด้วยการดำรงสินทรัพย์สภาพคล่อง 5. กฎกระทรวงว่าด้วยการจ่ายเงินปันผล 6. กฎกระทรวงว่าด้วยประเภทสหกรณ์ 7. กฎกระทรวงว่าด้วยค่าบำรุงสันนิบาตสหกรณ์ 8. หลักเกณฑ์การฝากหรือลงทุนสำหรับเงินของสหกรณ์

สิทธิและหน้าที่จัดการงานของสหกรณ์ 1.จัดการให้เป็นตามอุดมการณ์ หลักการและวิธีการสหกรณ์ ภายใต้ขอบเขตแห่งวัตถุประสงค์และอำนาจกระทำการของสหกรณ์แต่ละประเภท 2.สิทธิการจัดการต้องเป็นไปตามบทบัญญัติกฎหมาย ข้อบังคับสหกรณ์ ระเบียบคำสั่งของเจ้าหน้าที่ที่กำหนดโดยอาศัยอำนาจแห่งกฎหมาย 3.ความสามารถในการจัดการด้านการสร้างนิติสัมพันธ์ หรือการดำเนินการภายใต้ผู้แทนนิติบุคคล คือคณะกรรมการดำเนินการสหกรณ์และที่ประชุมใหญ่สมาชิก 4.สิทธิและหน้าที่ถูกกำกับดูแลและตรวจสอบโดยการใช้อำนาจรัฐและที่ประชุมใหญ่สมาชิก

กฎหมายว่าด้วยนิติบุคคลที่ควรนำมาบังคับใช้ 1 1. ขอบเขตแห่งสิทธิและหน้าที่ของสหกรณ์ 2. ภูมิลำเนาของสหกรณ์ 3. ผู้แทนของสหกรณ์และการแสดงเจตนาของสหกรณ์ 4. การดำเนินกิจการของสหกรณ์โดยผู้แทน 5. การเปลี่ยนตัวผู้แทนของสหกรณ์

กฎหมายว่าด้วยนิติบุคคลที่ควรนำมาบังคับใช้ 2 6. กรณีมีปัญหาตำแหน่งของผู้แทนของสหกรณ์ว่างลง 7. ประโยชน์ได้เสียของสหกรณ์ขัดกับประโยชน์ได้เสียของผู้แทน 8. กรณีปัญหาผู้แทนของสหกรณ์มีประโยชน์ได้เสียจะขาดองค์ประชุม 9. ความรับผิดของผู้แทนสหกรณ์ต่อบุคคลอื่น 10. ความรับผิดของผู้แทนสหกรณ์ต่อสหกรณ์

กฎหมายว่าด้วยคุ้มครองแรงงานกับการบังคับใช้สำหรับสหกรณ์ 1.การบังคับใช้ทั่วไปในฐานะนายจ้างกับลูกจ้าง 2.ข้อปฏิบัติสำหรับสหกรณ์ตามที่กฎหมายบังคับ -การเรียกหลักประกันการทำงานจากเจ้าหน้าที่ -ข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงานของเจ้าหน้าที่ -การพักงานของเจ้าหน้าที่ -การจัดสวัสดิการสำหรับเจ้าหน้าที่

ประเด็นปัญหาการดำเนินการของสหกรณ์ ปัญหาการดำเนินการของสหกรณ์เกิดขึ้นมากมาย ใหญ่บ้างเล็กบ้าง มีตัวอย่างดังนี้ 1.ไม่ดำเนินการให้เป็นไปตามหลักการวิธีการสหกรณ์ 2.ดำเนินการเกินขอบเขตวัตถุประสงค์และอำนาจกระทำการของสหกรณ์แต่ละประเภท 3.ไม่ดำเนินการตามบทบัญญัติกฎหมาย ข้อบังคับสหกรณ์ ระเบียบคำสั่งของนายทะเบียนสหกรณ์ที่สั่งโดยชอบด้วยกฎหมาย 4.กระทำความผิดทางอาญาโดยเจตนา 5.การบังคับใช้กฎหมายเพื่อการกำกับดูแลสหกรณ์ ถูกละเว้น หรือไม่มีประสิทธิภาพ

“สหกรณ์กับการบังคับใช้กฎหมายว่าด้วยสหกรณ์และกฎหมายอื่น” จบการบรรยาย “สหกรณ์กับการบังคับใช้กฎหมายว่าด้วยสหกรณ์และกฎหมายอื่น”