Health economic Chavanant Sumanasrethakul MD. M.Sc. Department of Preventive and Social Medicine BMA Medical College and Vajira Hospital

What is health? WHO (1978) “a state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence of disease of infirmity”

Definition of economics The study of how and society end up CHOOSING, with or without the use of money, to employ SCARCE productive RESOURCES that could have ALTERNATIVE uses, to produce various commodities and DISTRIBUTE them for consumption, now or in the future, among various people and groups in society It analyses the cost and benefits of improving patterns of resource allocation. Paul Samuelson 1.การเลือก (Choice) เกิดเพราะทรัพยากรต่างๆ สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้หลายทาง เราจึงต้องเลือกใช้ทรัพยากรอันมีจำกัดไปในทางที่จะก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด หรือความพอใจมากที่สุด32// 2.ทรัพยากรการผลิต (Productive resources) หมายถึง ทรัพยากรที่นำมาผลิตสินค้าและบริการเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ปัจจัยการผลิต (Factors of production) แบ่งเป็น Land (ที่ดิน) Human resources (แรงงาน) Capital (ทุน) Entrepreneur (ผู้ประกอบการ) 3.การมีอยู่จำกัด (scarcity) กล่าวคือ ทรัพยากรทุกอย่างในโลกนี้ล้วนมีอยู่อย่างจำกัด 4.สินค้าและบริการ (Goods and services) คือ สิ่งที่ได้จากการทำงานร่วมกันของปัจจัยการผลิตต่างๆ เป็นสิ่งที่มีอรรถประโยชน์ (Utility) มากกว่าศูนย์ สามารถสนองความต้องการของผู้บริโภคได้ (อรรถประโยชน์ (Utility) คือ ความพอใจที่ผู้บริโภคได้รับจากการอุปโภคบริโภคสินค้าและบริการ) 5.ความต้องการไม่จำกัด (Unlimited wants)

Economics Macro-economics Micro-economics Demand Supply Market laws of demand Supply laws of supply Market Law of Demand ระบุว่าปริมาณของสินค้าและบริการชนิดใดชนิดหนึ่งที่ผู้บริโภคต้องการซื้อย่อมแปรผัน (Inverse relation) กับระดับราคาของสินค้าและบริการชนิดนั้นเสมอ Law of Supply ระบุว่าปริมาณของสินค้าและบริการชนิดใดชนิดหนึ่งที่ผู้ผลิตต้องการจะขายย่อมแปรผันโดยตรงกับราคาของสินค้าและบริการชนิดนั้นเสมอ

Demand-supply relatioinship Price of product Equilibrium point (E) Supply PE Demand HE Number/amount of product

The role of health economic To provide: a way of thinking a set of techniques To assist decision making, usually in the health care sector, to promote: efficiency equity

Why health economics? Rapid growth in health expenditure: demographic changes technological advance changing expectations Resources available to health care are scarce Choices must be made as to what health care should be provided, how it should be provided, in what quantities and how it might be distributed

What is a market? Any process of exchange between buyers and sellers…. a mechanism which permits the transfer of goods and services between consumers and producers without the need for Government intervention Markets “work” by information to consumers and producers being conveyed by ‘market signals’. Market signals are “prices” and quantities” of goods and services provided

Market Interaction of demand and supply Price competition and market forces Demand = supply (market equilibrium) Demand > supply (excess demand) Supply > demand (excess supply)

Leave it to the market? Do we really need make explicit choices as how to allocate resources in the health care sector? Can’t we just leave it to the market to sort this out? So can’t we just buy and sell health care in the same way as for example televisions and CDs ? It works for cosmetic surgery so why not for other health care services? Why is there such extensive government intervention? What is different about health (care)?

"The first question of health economics has always been simple: why not leave health care alone? Some say that it is too complex for buyers to understand, so that they would be ripped off by sellers in a free market. Perhaps they would - but so are buyers of time shares, hot dogs and jewellery. In any case, the complexity is hugely exaggerated. And even where it is not, a similar complexity does not stop a market operating in the servicing and repair of car engines" Economist 1991

Conditions perfect market When does a market work? Certainty Perfect knowledge Consumers act free of self-interested advice from suppliers No externalities Freedom of exit and entry for producers

Uncertainty in health care services Uncertainty about: when you want health care what you want how much it will cost where you can get health care Cannot plan future consumption People take out health care insurance premium = expected health care expenditure plus admin costs and profits

Perfect knowledge? consumer wants health cannot buy health buys health care in expectation it will contribute to health Market fails to provide information on the effect of health care on health status

Asymmetry of information Imbalance of information about: alternative health care treatments effects of each treatment on health status and utility costs, outcomes and probabilities of ‘success’ Frequency of transactions and information

Asymmetry of information (2) doctors act as ‘agents’ for patients agency relationship potential for supplier-induced demand (SID) “the amount of care the patient would have demanded if they had the same information and knowledge as the doctor” doctor’s own interests versus patients’ interests depends on remuneration system

Perfect agent The doctor is there to give the patient all the information the patient need in order that the patient can make a decision, and the doctor should then implement that decision once the patient has made it.

Perhaps not so perfect The patient is there to give the doctor all the information the doctor need in order that the doctor can make a decision, and the patient should then implement that decision once the doctor has made it.

Externalities Externalities are spillovers from other people’s production or consumption of commodities which affect an individual in either a negative or a positive way but which are out of the individual’s locus of control

Externalities (2) Positive externalities: knowing that others consume a public health intervention, such as vaccination, which has direct effects on risks to one’s own health knowing that someone is receiving needed health care

Externalities (3) Negative externalities communicable diseases iatrogenic illness (hospital acquired infections) relative status Not accounted for in unregulated markets - market may under provide health care Leads to government subsidization of health care

Market failure Assumptions of the perfect market do not hold in health care Leads to extensive government intervention in health care But how should a government allocate health care resources? What principles/criteria should it use to set priorities?

Perspective of society Perspective of society, patient & provider WHO CARES ? Perspective of society Perspective of society, patient & provider Planners & Policy makers CLINICIANS Develop programs Allocate resources among programs Consider alternative diagnostic tests Consider alternative treatment ECONOMICS FOR SYSTEM MANAGEMENT ECONOMICS FOR PATIENT MANAGEMENT

Efficacy Effectiveness Efficiency Equity Equality

Definitions Efficacy : ดีจริงหรือไม่ Effectiveness : ประสิทธิผล Efficiency : ความคุ้มค่า Equity : ความเป็นธรรม Equality : ความเท่าเทียมกัน

ข้อแตกต่างระหว่างสินค้าและบริการเศรษฐกิจโดยทั่วไปกับสินค้าและบริการสาธารณสุข

สินค้าและบริการทางเศรษฐกิจทั่วไป สินค้าและบริการสาธารณสุข สินค้าและบริการทางเศรษฐกิจโดยทั่วไปไม่ใช่สินค้าสาธารณะ ผู้บริโภคต้องจ่ายราคาของสินค้าและบริการสัมพันธ์กับอรรถประโยชน์(ความพอใจ) ที่ผู้บริโภคได้รับจากสินค้าและบริการนั้นๆ เช่น การซื้อรถยนต์ ผู้บริโภคต้องจ่ายเงินตามราคารถยนต์ ซึ่งสัมพันธ์โดยตรงกับความพอใจที่ผู้บริโภคจะได้รับจากการซื้อรถยนต์นั้น การบริโภคมีผลโดยตรงต่อผู้บริโภคและไม่มีผลกระทบภายนอก เช่น การรับประทานอาหารมีผลโดยตรงต่อผู้รับประทานไม่ส่งผลถึงผู้อื่น การบริโภคตั้งอยู่บนข้อสมมติของความมีเหตุผลทางเศรษฐกิจ เช่น ผู้บริโภคจะเลือกบริโภคสินค้าและบริการที่ให้ความพอใจ หรืออรรถประโยชน์สูงสุดโดยใช้เงินน้อยที่สุด บริการสาธารณสุขส่วนใหญ่มีลักษณะเป็นสินค้าสาธารณะคือผู้จ่ายและการจ่ายค่าบริการไม่จำเป็นต้องสัมพันธ์โดยตรงกับผู้รับและอรรถประโยชน์ที่ได้รับจากบริการ เช่น บริการสถานีอนามัย รัฐบาลเป็นผู้จัดให้มีขึ้นโดยใช้เงินจากภาษีอากรของรัฐ ผู้ที่จ่ายภาษีไม่ใช่เป็นบุคคลกลุ่มเดียวกับผู้ที่มารับบริการจากสถานีอนามัย การบริโภคหรือไม่บริโภคบริการมีผลต่อบุคคลอื่นด้วย เช่น ผู้ป่วยเป็นไข้มาลาเรียหากไม่ไปรับบริการรักษาให้หายขาดก็จะเป็นแหล่งให้ยุงพาหะนำเชื้อกระจายไปยังบุคคลอื่นได้ หรือการที่คนหนึ่งไปรับการฉีดวัคซีนป้องกันโรคก็หมายถึงการป้องกันการเกิดและแพร่เชื้อไปยังคนอื่น การบริโภคไม่ได้ตั้งอยู่บนสมมติของความมีเหตุผลทางเศรษฐกิจเสมอไป เช่น เวลาเจ็บป่วยจะยินดีจ่ายค่าบริการ โดยไม่คำนึงว่าได้ผลคุ้มหรือไม่

สินค้าและบริการทางเศรษฐกิจทั่วไป สินค้าและบริการสาธารณสุข 4. ผู้บริโภคทราบราคาและอรรถประโยชน์ที่จะได้รับตอบแทนราคาที่ซื้อก่อนการตัดสินใจบริโภค 5. ผู้บริโภคเป็นผู้กำหนดจำนวนที่ต้องการบริโภค ณ ระดับราคาที่ผู้ผลิตเสนอขาย 4. ผู้บริโภคไม่ทราบราคาแน่นอน และไม่ทราบคุณภาพหรืออรรถประโยชน์ของสินค้าและบริการก่อนตัดสินใจบริโภค 5. ผู้บริโภคไม่ได้กำหนดจำนวนที่ต้องการบริโภคแต่ผู้ผลิตบริการเป็นผู้กำหนดจำนวนที่ผู้บริโภคจะต้องบริโภค

ความแตกต่างของลักษณะการผลิตและลักษณะตลาด

สินค้าและบริการทางเศรษฐกิจทั่วไป สินค้าและบริการสาธารณสุข การผลิตส่วนใหญ่มีการแข่งขันกับผู้ผลิตอื่น แม้การผลิตในลักษณะกึ่งผูกขาดก็ยังมีการแข่งขันกับสินค้าอื่น ซึ่งสามารถใช้แทนกันได้ การผลิตส่วนใหญ่จะเป็นภาคเอกชน ซึ่งมีจุดมุ่งหมายหลัก คือการแสวงหากำไรสูงสุด การผลิตในภาคเอกชนมีการควบคุมน้อยเพื่อประโยชน์ของผู้บริโภค ผู้บริโภคมีเสรีภาพมากในการเลือกบริโภคและมีอำนาจต่อรองมาก โดยเฉพาะภายใต้ภาวะตลาดแข่งขัน การผลิตสินค้าบางประเภทมีการแทรกแซงของภาครัฐบาลมากหรืออาจผูกขาดโดยรัฐแต่ก็ยังแสวงหากำไรสูงสุด การผลิตส่วนใหญ่ไม่เป็นการแข่งขันกับผู้ผลิตอื่นแต่แข่งขันกับตนเองเพื่อเอาชนะการเกิดโรคและยกระดับสุขกาพประชาชน การผลิตมีทั้งภาครัฐและภาคเอกชน บริการบางประเภทส่วนใหญ่เป็นภาครัฐซึ่งจุดมุ่งหมายหลักไม่ใช่การแสวงหากำไรสูงสุดแต่เพื่อการกระจายบริการให้ทั่วถึงมากที่สุดและยกระดับสุขภาพอนามัยของประชาชนให้ได้มากที่สุด การผลิตภาคเอกชนอยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐบาล เพื่อประโยชน์ของผู้บริโภค ผู้บริโภคไม่มีอำนาจต่อรอง ผู้ผลิตมีอำนาจในการกำหนดราคาและกำหนดบริการที่ผู้บริโภคจะบริโภคแม้ภายใต้ภาวะตลาดแข่งขันของภาคเอกชน การผลิตบางประเภทเอกชนมีบทบาทมาก เช่น อุตสาหกรรมผลิตและจำหน่ายยา ซึ่งภาคเอกชนก็มุ่งแสวงหากำไร

Types of Economic Evaluation Method Cost Outcome measure Cost-effectiveness (CEA) Monetary value Natural units (life-years saved) Cost-utility (CUA) Utility values (QALYs) Cost-benefit (CBA)