โดย สัญลักษณ์งานท่อ แผนกวิชาช่างเขียนแบบเครื่องกล www.mechanicaldrafting.blogspot.com วิทยาลัยเทคนิคราชบุรี

สัญลักษณ์งานท่อ คำย่อกับสัญลักษณ์ทั้งหมดที่แสดงในงานเขียนแบบงานจะเป็นเส้นแบบต่าง ๆ เพื่อใช้แทนแนวเดินท่อ จุดต่อและอุปกรณ์ท่อ ส่วนอักษรย่อจะไว้กำกับสำหรับบ่งบอกแทนชื่อเต็มของอุปกรณ์หรือแนวท่อซึ่งจะเป็นคำย่อภาษาอังกฤษทำให้เกิดความสะดวกต่อการกำหนดลงในแบบ เพราะหากเขียนเต็มจะยาวเกินไปไม่มีที่เขียนไม่พอแบบสับสนอ่านยาก

สามารถแยกได้เป็น 2 ประเภท ดังนี้ สัญลักษณ์งานท่อ สามารถแยกได้เป็น 2 ประเภท ดังนี้ สัญลักษณ์เส้นเดินท่อ สัญลักษณ์การต่อท่อและวาล์ว

ความหมาย สัญลักษณ์ของเส้น ชื่อของสัญลักษณ์ เส้นท่อระบายอากาศ DRAIN OR WASTE ABOVE GRAOUND DRAIN OR WASTE BELOW GROUND VENT STROM DRAIN COLD WATER SOFT COLD WATER เส้นท่อระบายน้ำเสียเหนือพื้นดิน เส้นท่อระบายน้ำทิ้งหรือน้ำเสียใต้พื้นดิน เส้นท่อระบายอากาศ เส้นท่อระบายน้ำฝน เส้นท่อน้ำเย็น เส้นท่อน้ำปรับสภาพความกระด้างแล้ว SD SW ชื่อของสัญลักษณ์ S HOT WATER เส้นท่อน้ำร้อน SPRINKLER MAIN เส้นทางท่อประธานของหัวสปริงเกอร์ เส้นท่อฉีดน้ำแขนงและหัวฉีดสปริงเกอร์ SPRINKLER BRANCH AND HEAD

ความหมาย สัญลักษณ์ของเส้น ชื่อของสัญลักษณ์ เส้นท่อก๊าซ เส้นท่ออากาศอัด GAS เส้นท่อก๊าซ COMPRESSED AIR เส้นท่ออากาศอัด VACUM เส้นท่อสุญญากาศ A V G เส้นท่อระบายน้ำโสโครก ภายนอกเป็นท่อเหล็กหล่อ ภายนอกเป็นท่อดินเผา ภายนอกเป็นท่อพลาสติก SEWER - CASTIRON SEWER - CLAYTILE SEWER - PLASTIC S-CI S-CT S-P

ความหมาย สัญลักษณ์ของเส้น ชื่อของสัญลักษณ์ เส้นท่อไอน้ำแรงดันสูง เส้นท่อไอน้ำแรงดันปานกลาง เส้นท่อไอน้ำแรงดันต่ำ HIGH-PRESSUR STEAM MEDIUM-PRESSURE STEAM LOW-PRESSURE STEAM FUEL OIL SUPPLY HOT WATER HEATING SUPPLY HOT WATER HEATING RETURN เส้นท่อจ่ายน้ำมันเชื้อเพลิง เส้นท่อจ่ายน้ำร้อนเพื่อทำความอุ่น เส้นท่อจ่ายน้ำร้อนไหลเวียนกลับของระบบทำความอุ่น FOS HW HWR

ความหมายของสัญลักษณ์ บัดกรี เชื่อม ปากระฆัง เกลียว หน้าแปลน โกล์บวาล์ว เกทวาล์ว ท่อแยก ข้อต่องอ 45 องศา ข้อต่องอ 90 องศา จุดต่อ วาล์วกันกลับ แองเกิลเกทวาล์ว แองเกิลโกล์บวาล์ว

ความหมายของสัญลักษณ์ บัดกรี เชื่อม ปากระฆัง เกลียว หน้าแปลน ข้องอหงาย ข้องอคว่ำ ข้อโค้ง ข้องอสามทางคว่ำ ข้องอสามทางหงาย ข้องอมีฐานตั้ง

ความหมายของสัญลักษณ์ สามทางโค้งทางแยกเดี่ยว บัดกรี เชื่อม ปากระฆัง เกลียว หน้าแปลน ข้องอแยกคู่ สามทางโค้งทางแยกเดี่ยว สามทางโค้งแยกคู่ ข้องอลด สามทาง สามทางหงาย

ความหมายของสัญลักษณ์ สามทางแยกออกข้างคว่ำ สามทางแยกออกข้างหงาย บัดกรี เชื่อม ปากระฆัง เกลียว หน้าแปลน สามทางคว่ำ สี่ทาง ข้อลด ข้อลดเยื้อง สามทางแยกออกข้างคว่ำ สามทางแยกออกข้างหงาย

ความหมายของสัญลักษณ์ วาล์วทำงานด้วยลูกลอย เกทวาล์วทำงานด้วยมอเตอร์ บัดกรี เชื่อม ปากระฆัง เกลียว หน้าแปลน แองเกิลเช็ควาล์ว ก๊อกปิด วาล์วนิรภัย วาล์วเปิดเร็ว วาล์วทำงานด้วยลูกลอย เกทวาล์วทำงานด้วยมอเตอร์

ความหมายของสัญลักษณ์ โกล์บวาล์วทำงานด้วยมอเตอร์ บัดกรี เชื่อม ปากระฆัง เกลียว หน้าแปลน ข้อต่อรับการขยายตัว หน้าแปลนลดขนาด ปลอกสวม โกล์บวาล์วทำงานด้วยมอเตอร์ บูชชิ่ง ยูเนียน

ตัวขับวาล์ว (Valve-operator) ปกติเปิด ปกติปิด ควบคุม สัญลักษณ์ชนิดของวาล์ว มอเตอร์โรตารี่ (สัญญาณไฟฟ้า) ทรงระบอกขับเดี่ยว ทรงกระบอกขับคู่ โซลินอยด์ ไดอะเฟรม (ความดันสมดุล) ปั๊ม คอมเพรสเซอร์ โบลเวอร์ & พัดลม ถังลม (receiver) ถังเก็บสะสม (accumulator) ปั๊มหอยโข่ง (centrifugal pump) ปั๊มลูกสูบ (reciprocating pump) ถังรับสำหรับอากาศ หรือก๊าซอื่น ๆ สัญลักษณ์ ทั่วไป ชนิดมีสปริง ชนิดใช้ก๊าซ ชนิดใช้ น้ำหนักกด ระบาย (drain) สัญลักษณ์เหล่านี้ใช้สำหรับตัวเก็บสะสม ไฮดรอลิกหรือนิวแมติกเพื่อให้การไหล ในระบบราบเรียบ ระบายที่เห็นได้ชัด ปั๊มโรตารี่ คอมเพรสเซอร์ชนิดเทอร์ไบน์ โบลเวอร์หรือพัดลม ป๊มสูบ&มอเตอร์ (sump pump &motor) ตัวขับ (driver) อุปกรณ์ขนถ่าย (conveyor) คัปปลิงขับ ( TYP ) ไอน้ำหรืออากาศ ขับด้วยเครื่องยนต์ ขับด้วยมอเตอร์ไฟฟ้า 2 เฟส สายพานหรือเครื่องสั่น (belts or shaker) คอนเวเยอร์แบบสกรู (screw conveyor) ขับด้วยเทอร์ไบน์ ขับด้วยไอน้ำหรือลูกสูบอากาศ ขับด้วยมอเตอร์ ไฟฟ้า 3 เฟส คอนเวเยอร์แบบลูกกลิ้ง (roller conveyor) คอนเวเยอร์แบบแนวตั้ง (bucket of flight conveyor)

ตัวอย่าง

สรุป สัญลักษณ์งานท่อ สัญลักษณ์นับว่ามีความสำคัญต่องานเขียนแบบมาก เพราะช่วยลดเวลา ลดต้นทุนในการเขียนแบบ ง่ายต่อการเขียนและจดจำ การเขียนแบบงาน สัญลักษณ์ที่ใช้จะต้องเป็น มาตรฐานเท่านั้น เพื่อให้ทั้งผู้เขียนแบบและผู้ปฏิบัติงานมีความเข้าใจตรงกัน