สัปดาห์ที่ 3 เรื่อง พฤติกรรมและการเปลี่ยนแปลง

หัวข้อ แนวคิดและประเภทของพฤติกรรม การพัฒนาพฤติกรรม พฤติกรรมในแต่ละวัย รูปแบบการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม ปัจจัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม การศึกษาและการวัดพฤติกรรม

พฤติกรรม หมายถึง ? = ปฏิกิริยาหรือกิจกรรมต่างๆ ที่เกิดขึ้นของบุคคล ทั้งที่สังเกตได้ และไม่ได้ แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ 1. พฤติกรรมภายใน (Overt behavior) 2. พฤติกรรมภายนอก (Covert behavior)

พฤติกรรมภายใน คือ การกระทำที่เกิดขึ้นภายในใจของบุคคลซึ่งบุคคลอื่นไม่สามารถสังเกตได้โดยตรง -รูปธรรม สัมพันธ์กับภายนอก -นามธรรม

พฤติกรรมภายนอก คือ การกระทำที่เกิดขึ้นแล้วสามารถสังเกตได้โดยตรงด้วยประสาทสัมผัส -รู้ตัว (conscious) -ไม่รู้ตัว้ (un-conscious) ** สำคัญในการอยู่ร่วมกันกับผู้อื่น

ข้อยึดถือเกี่ยวกับพฤติกรรม . ข้อยึดถือเกี่ยวกับพฤติกรรม . 1. พฤติกรรมต้องมีสาเหตุ . 2. สาเหตุอย่างเดียวกันไม่จำเป็นต้องนำไปสู่พฤติกรรมเดียวกัน 3. พฤติกรรมที่ต่างกันอาจมาจากสาเหตุเดียวกัน 4. พฤติกรรมหนี่งอาจมีหลายสาเหตุ .

การพัฒนาพฤติกรรม . ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพัฒนาการของพฤติกรรม การพัฒนาพฤติกรรม . ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพัฒนาการของพฤติกรรม * พันธุกรรม * สิ่งแวดล้อม

พันธุกรรม . หมายถึง การถ่ายทอดลักษณะจาก ปู่ ยา ตา ยาย พ่อแม่ สู่ลูกหลาน เป็นลักษณะที่ติดตัวมาตังแต่เกิด * ทางกาย กำหนดขอบเขต * จิตและสมอง

สิ่งแวดล้อม . หมายถึง สิ่งต่างๆ ที่อยู่รอบตัวเรา เป็นสิ่งที่กระตุ้นให้บุคคลแสดงออก โต้ตอบในลักษณะต่าง ๆ * ก่อนคลอด * หลังคลอด

พฤติกรรมปกติ . หมายถึง พฤติกรรม หมายถึง พฤติกรรม - เป็นไปตามพัฒนาการ - สอดคล้องกับวัฒนธรรม - เป็นไปตามกฎหมาย - ขึ้นอยู่กับการให้ค่าของสังคม - เปลี่ยนแปลงได้ตามกาลเวลา / สภาพสังคม - เป็นพฤติกรรมที่ปกติในสังคมหนึ่ง แต่ อาจผิดปกติในสังคมหนึ่ง

พฤติกรรมผิดปกติ . 1. แตกต่างไปจากแบบแผนการพัฒนาตามวุฒิภาวะของบุคคล หลักเกณฑ์ในการพิจารณา : 1. แตกต่างไปจากแบบแผนการพัฒนาตามวุฒิภาวะของบุคคล 2. ขัดแย้งกับวัฒนธรรมของสังคมที่ตนอยู่ 3. แตกต่างจากคนส่วนใหญ่ * เวลา สถานที สภาพแวดล้อม

พฤติกรรมในแต่ละวัย 1. ก่อนคลอด 2. วัยเด็ก 3. วัยรุ่น 4. วัยผู้ใหญ่ 5. วัยสูงอายุ .

พฤติกรรมก่อนคลอด - มีปฏิกิริยาโต้ตอบต่อสิ่งเร้าภายนอก เริ่ม ? - มีปฏิกิริยาโต้ตอบต่อสิ่งเร้าภายนอก - มีขีดจำกัด เนื่องจากสภาพแวดล้อมจำกัด - พฤติกรรมที่เกิดจากสภาพร่างกาย - พฤติกรรมของมารดาไม่มีผล

พฤติกรรมวัยเด็ก - มีปฏิกิริยาโต้ตอบต่อสิ่งเร้าภายนอก เริ่ม ? - มีปฏิกิริยาโต้ตอบต่อสิ่งเร้าภายนอก - มีขีดจำกัด เนื่องจากสภาพแวดล้อมจำกัด - พฤติกรรมที่เกิดจากสภาพร่างกาย - พฤติกรรมของมารดาไม่มีผล

พฤติกรรมวัยรุ่น การพัฒนาทางร่างกายมีการเปลี่ยนแปลงมาก เปลี่ยนแปลงหรือพัฒนาพฤติกรรมใหม่ ๆ พฤติกรรมด้านความคิด ทางด้านอารมณ์ เป็นวัยที่มีความสำคัญ ต่อการพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพ*****

พฤติกรรมวัยผู้ใหญ่ พฤติกรรมภายนอก ต่อเนื่องจากวัยรุ่น แต่แสดงออกเปลี่ยนแปลงไป-รอบคอบ ยอมรับ-สอดคล้องกับกฎเกณฑ์ พฤติกรรมภายใน เปลี่ยนแปลงไป สามารถควบคุมอารมณ์ได้ ยอมรับความคิดเห็นของคนอื่น มีความรับผิดชอบต่อตนเองและผู้อื่น

พฤติกรรมวัยผู้ใหญ่ พฤติกรรมในการบริโภคเปลี่ยนแปลงต้องใช้เวลา---นิสัย งานสาธารณสุขที่ให้บริการ***เน้นกลุ่มนี้ วัยผู้ใหญ่ช่วงปลายอายุประมาณ 45-60 มีการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายอีกครั้ง-----ร่างกาย, จิตใจ

พฤติกรรมวัยสูงอายุ พฤติกรรมภายนอก เปลี่ยนแปลงอย่างชัดเจน ช้าลง พฤติกรรมภายนอก เปลี่ยนแปลงอย่างชัดเจน ช้าลง พฤติกรรมภายในด้านความคิดลดลง หลงลืม สภาพจิตใจของบุคคลเปลี่ยนแปลงไปมาก

การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม พฤติกรรมที่ไม่มีการเปลี่ยนแปลง - การเดิน ,การเขียนหนังสือ พฤติกรรมบางอย่างหายไป*ใหม่แทนที่ - การเล่น พฤติกรรมที่มีการเปลี่ยนแปลง- การเข้าสังคม พฤติกรรมสุขภาพ

รูปแบบการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม เคลแมน(Herber C. Kelman) แบ่งการเปลี่ยนแปลงของบุคคลเป็น 3 ลักษณะ 1. ถูกบังคับ (Compliance) - มีผลต่อพฤติกรรมภายนอก 2. การเอาแบบอย่าง (Identification)- ชั่วคราว/ถาวร 3. ยอมรับว่าเป็นสิ่งดี (Internalization)- *****

ปัจจัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลง สรุปได้ 4 ปัจจัย ดังนี้ 1. วุฒิภาวะ 2. ยาและสิ่งเสพติดที่มีผลต่อร่างกายและจิตใจ 3. พันธุกรรม 4. การเรียนรู้

วุฒิภาวะ หมายถึง ? การพัฒนาการทางด้าน ร่างกาย อารมณ์ ตามธรรมชาติของมนุษย์ เช่น 2-3 ด. เดิน พูด ไม่ได้ 1-1.5 ขวบ สามารถพูดและเดินได้

ยาและสิ่งเสพติด สามารถเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของบุคคลได้ ทั้ง * พฤติกรรมภายใน เช่น ความคิด สติ อารมณ์ * พฤติกรรมภายนอก เช่น หัวเราะ การพูด

พันธุกรรม เป็นปัจจัยที่สำคัญต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม * ด้านความคิดและการแสดงออก -------ระดับสติปัญญา * โรคบางอย่าง-

การเรียนรู้ ประกอบด้วยปัจจัยย่อยๆ ดังนี้ 1. สภาพแรงผลักดันทางร่างกาย 2. รางวัลและการลงโทษ 3. การกระทำซ้ำๆ 4. ทัศนคติ

การเรียนรู้ 5. ค่านิยม 6. กลุ่มบุคคล 7. ข่าวสาร 8. การจูงใจ

ผลกระทบที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม 1. ตนเอง 2. ครอบครัว 3. ชุมชนและประเทศชาติ ผลกระทบจะขี้นอยู่กับ จำนวนบุคคลที่เปลี่ยนแปลงพฤติกรรม

การศึกษาและการวัดพฤติกรรม 1. การศึกษาพฤติกรรมโดยทางตรง 2. การศึกษาพฤติกรรมโดยทางอ้อม 3. วิธีการและเครื่องมือที่ใช้วัดพฤติกรรม

การศึกษาพฤติกรรมโดยทางตรง มี 2 วิธี 1. การสังเกตแบบให้ผู้ถูกสังเกตรู้ตัว (Direct observation) 2. การสังเกตแบบธรรมชาติ (Naturalistic observation) - ใช้เวลามาก และมีความละเอียดในการสังเกต - สังเกตและจดบันทึกอย่างเป็นระบบ

การศึกษาพฤติกรรมโดยทางอ้อม 1. วิธีการสัมภาษณ์ - เผชิญหน้า / โทรศัพท์ 2. วิธีการใช้แบบสอบถาม - อ่านออกเขียนได้ 3. วิธีทดลอง - ความไวต่อการสัมผัส /ไวต่อยา 4. วิธีการบันทึก

วิธีการและเครื่องมือที่ใช้วัดพฤติกรรม มี 2 วิธี 1. วัดในเชิงปริมาณ****จำนวน 2. วัดในเชิงคุณภาพ*****เปรียบเทียบกับ - บุคคลอื่น / บรรทัดฐาน (Norms) - เกณฑ์ชี้วัดเป็นระดับ - ดี/ไม่ดี พอใช้/ปานกลาง/ดี/ดีมาก

เครื่องมือที่ใช้วัดคุณภาพ 1. วัดโดยการเขียนคำตอบ - / , X 2. วัดโดยการกระทำ - ต่อรูปภาพ อ่าน 3. วัดโดยเป็นอุปกรณ์ - เครื่องมือวัด

พฤติกรรมกับชีวิตประจำวัน การจัดสภาพแวดล้อม : บ้าน สถานที่เรียน ที่ทำงาน

คำถามก่อนเรียน 1. พฤติกรรม หมายถึง ? 1. พฤติกรรม หมายถึง ? 2. ยกตัวอย่างพฤติกรรม มา 3 ตัวอย่าง ? 3. ปัจจัยที่มีผลต่อการแสดงและพัฒนาพฤติกรรม ? 4. พฤติกรรมในแต่ละวัย เหมือน หรือต่างกัน ? 5. ยกตัวอย่างพฤติกรรมที่ผิดปกติ 3 ตัวอย่าง ?

คำถาม ? 1. การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมเป็นไปได้ กี่ รูปแบบ อะไรบ้าง? 1. การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมเป็นไปได้ กี่ รูปแบบ อะไรบ้าง? 2. ปัจจัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม ได้แก่ ? 3. การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมมีผลต่อครอบครัวอย่างไร ? 4. จงยกตัวอย่างเครื่องมือในการวัดพฤติกรรม มา 2 ตัวอย่าง ? 5. นักศึกษาคิดว่า พฤติกรรมมีเครื่องมือในการวัดหรือไม่ ? ยกตัวอย่าง ? 6. จากการสังเกตการจัดสภาพแวดล้อมในห้องที่อาศัย แล้วระบุว่าสิ่งใดที่ส่งเสริมสุขภาพ ? และสิ่งใดทำลายสุขภาพ ?