สื่อโทรทัศน์กับ การรับรู้ของเด็ก พรรณพิมล หล่อตระกูล

ปัจจัยที่ส่งผลต่อการรับรู้สื่อโทรทัศน์ของเด็กและเยาวชน พฤติกรรมการรับชมโทรทัศน์ พื้นฐานภูมิหลัง ของเด็กแต่ละคน วัย ของเด็ก

วัยของเด็ก 3 – 5 ปี 6 – 12 ปี 13 – 18 ปี 0 – 3 ปี กิจกรรมที่เหมาะกับการเรียนรู้ของเด็กคือการใช้ประสาทสัมผัสทุกด้าน ค้นคว้าเรียนรู้สิ่งที่อยู่รอบตัว ด้วยการเคลื่อนไหวร่างกาย สัมผัส จัดการเรียนรู้ผ่านความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดจากผู้เลี้ยงดู และกระทำการเรียนรู้ซ้ำๆจนเกิดการบันทึกจดจำ โทรทัศน์ “ดึง” ให้เด็กจ้องมองที่หน้าจอที่มีแสงสว่าง มีการเคลื่อนไหวภาพที่รวดเร็ว เด็กไม่มีโอกาสเรียนรู้แบบโต้ตอบกับสิ่งที่รับเข้ามา และยังมีความเสี่ยงจากแสงสว่างที่วาบขึ้นมาเป็นระยะ รวมทั้งการไม่ได้เคลื่อนไหว 3 – 5 ปี 6 – 12 ปี 13 – 18 ปี 0 – 3 ปี

วัยของเด็ก 0 – 3 ปี 6 – 12 ปี 13 – 18 ปี 3 – 5 ปี เด็กเริ่มพัฒนาการเรียนรู้จากการเล่นแบบสมมุติ ชอบการทดลอง การเลียนแบบ มีพัฒนาการด้านภาษา สามารถรับรู้อารมณ์ได้ ระบบคิดจะยังไม่สามารถแยกระหว่างความจริงกับจินตนาการ การรับรู้ผ่านสื่อจะรับรู้ข้อมูลแบบซึมซับว่าเป็นจริง เลียนแบบพฤติกรรมที่เห็น ไม่สามารถตัดสินใจแยกแยะได้ด้วยตนเองถึงอันตรายที่จะตามมา การรับชมภาพที่น่าหวาดกลัวจะสร้างความตื่นตระหนก และมองว่าสิ่งแวดล้อมภายนอกน่ากลัว นอกจากนี้การรับชมมากเกินไปทำให้รบกวนการพัฒนาด้านสมาธิ 0 – 3 ปี 6 – 12 ปี 13 – 18 ปี 3 – 5 ปี

วัยของเด็ก 0 – 3 ปี 3 – 5 ปี 13 – 18 ปี 6 – 12 ปี เด็กจะมีความอยากรู้อยากเห็น มีประสบการณ์ทางสังคมเพิ่มมากขึ้น เป็นวัยที่สร้างการเรียนรู้การมีวินัยและความรับผิดชอบ แยกแยะการใช้เวลาเล่นกับการเรียนรู้ ยังมีลักษณะการเลียนแบบสูง เนื่องจากระบบคิดยังอยู่ในช่วงการพัฒนาความเป็นเหตุเป็นผล การแยกแยะข้อมูลที่ได้รับว่ามีความหมายเช่นไร มีแนวโน้มสูงที่จะทดลองด้วยการเลียนแบบพฤติกรรมโดยไม่เข้าใจความหมายของพฤติกรรมนั้นๆ และยังสร้างค่านิยมต่อพฤติกรรมที่รับรู้ผ่านสื่อว่าเป็นค่านิยมที่ยอมรับทางสังคม 0 – 3 ปี 3 – 5 ปี 13 – 18 ปี 6 – 12 ปี

วัยของเด็ก 0 – 3 ปี 3 – 5 ปี 6 – 12 ปี 13 – 18 ปี เป็นวัยที่มีการพัฒนาระบบคิด การรับรู้แยกแยะวิเคราะห์ข้อมูลที่ได้รับ มีประสบการณ์ทางสังคมเพิ่มมากขึ้นตามวัย ต้องการการยอมรับและเลือกรับสิ่งที่เป็นตามกระแสหลักได้ง่าย เป็นวัยที่มีการแสวงหาต้นแบบในอุดมคติ นักร้อง นักดนตรี ดารา เป็น Idol ของเด็กวัยรุ่น โดยเฉพาะการนำเสนอที่สร้างภาพลักษณ์ สร้างความรู้สึกร่วม จะมีอิทธิพลมากต่อความคิดและพฤติกรรมของวัยรุ่น นอกจากนี้เด็กจะมีความต้องการเป็นแบบผู้ใหญ่ อยากแสดงพฤติกรรมเลียนแบบผู้ใหญ่เพื่อแสดงว่าตนเองโตแล้ว 0 – 3 ปี 3 – 5 ปี 6 – 12 ปี 13 – 18 ปี

พฤติกรรมการรับชมโทรทัศน์ จำนวนชั่วโมงที่รับชม การรับชมโทรทัศน์มากเกินไป เพิ่มความถี่ในการเห็นภาพที่แสดงความรุนแรง พฤติกรรมทางเพศแบบผู้ใหญ่ การใช้ภาษาที่ไม่เหมาะสมรวมทั้งพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมอื่นๆ เช่น การดื่มสุรา ใช้ยา อาชญากรรม และโฆษณา ปล่อยให้เด็กดูโทรทัศน์ ดูโทรทัศน์อย่างไม่มีที่สิ้นสุด ส่งผลต่อกิจวัตรประจำวัน การเรียนรู้ พบว่า เด็กยิ่งชมโทรทัศน์มากยิ่งอ่านหนังสือน้อยลง การได้รับการดูแลจากผู้ใหญ่ การไม่คัดเลือกรายการที่เหมาะสม ปล่อยให้เด็กดูรายการโทรทัศน์แบบผู้ใหญ่ มีผลต่อระบบคิด การตัดสินใจ รูปแบบพฤติกรรมของเด็ก การปล่อยให้อยู่กับสื่อโดยขาดการมีส่วนร่วมและการชี้แนะจากผู้ปกครอง ทำให้เด็กรับข้อมูลและประสบการณ์ที่เกินกว่าจะใช้เหตุใช้ผลตามวัยของตนพิจารณาทำความเข้าใจ และตัดสินใจไม่ได้ว่าข้อมูลที่ได้รับเป็นอย่างไร การรับชมภาพที่ไม่เหมาะสมในเด็กเล็กเกิดความหวาดหวั่น ตกใจกลัว ไม่สบายใจ ในเด็กโตนอกจากความตกใจ เด็กจะเริ่มคุ้นชินกับภาพที่ได้รับ มีความคิดอยากเลียนแบบพฤติกรรม เกิดค่านิยมและสร้างพฤติกรรมของตนเอง

พฤติกรรมก้าวร้าวรุนแรง เกิดความคุ้นชินกับความก้าวร้าว ขาดความรู้สึกเห็นอกเห็นใจผู้ถูกระทำ ใน เด็กเล็ก รู้สึกว่าสิ่งแวดล้อมเป็นอันตราย ต้องการดูสิ่งที่เพิ่มความรุนแรงเพื่อเพิ่มความสนุก กระตุ้นให้เกิดพฤติกรรมก้าวร้าว ตอกย้ำว่าความก้าวร้าวเป็นเรื่องปกติในชีวิตประจำวัน

Johnson G. et al, 2002

พฤติกรรมทางเพศ 3. Sexual violence ไม่รับรู้ผลที่ตามมา ไม่รู้สึกต่อผู้ถูกกระทำ 2. รูปแบบความสัมพันธ์กับคนรัก การให้คุณค่าเรื่องความสัมพันธ์ 1. การเข้าสู่พฤติกรรมทางเพศที่เร็วขึ้นโดยเฉพาะกับเพื่อนวัยเดียวกัน 6. อยาก/สนใจเรื่องเพศเพิ่มมากขึ้น 4. ความเข้าใจผิดเรื่องเพศสัมพันธ์ 5. ตอกย้ำทัศนะความไม่เสมอภาคทางเพศ

พื้นฐานภูมิหลังของเด็กแต่ละคน เด็กที่มีแนวโน้มก้าวร้าวรุนแรง เด็กที่ถูกปล่อยปละละเลยทอดทิ้ง รายได้และสถานภาพของครอบครัว ระดับการศึกษาของพ่อและแม่ การเห็นความรุนแรงในสังคม

พ่อแม่ควรแนะนำอะไร ดูแล สังเกต เรียนรู้ พูดคุย แนะนำ กิจกรรม ให้ลูกรับชมโทรทัศน์ไม่เกินวันละ 1-2 ชั่วโมง ติดตามว่าลูกรู้สึกอย่างไรจากการเห็นภาพในโทรทัศน์ แลกเปลี่ยนการรับรู้ การให้เหตุผล มุมมองของพ่อแม่ : “จะเป็นอย่างไรถ้าเกิดขึ้นกับเรา คนอื่นจะรู้สึกอย่างไร” เรื่อง rating ของสื่อ ติดตามมีส่วนร่วมในการเลือกรับชมรายการ คุยกับลูกเรื่องทางออกในการแก้ปัญหา ทางเลือกอื่นในการไม่ใช้ความรุนแรง หากิจกรรมร่วมกันในครอบครัว

พ่อแม่ควรแนะนำอะไร แยกแยะ หาประเด็นบวก มุมมอง ต้นแบบ แยกแยะระหว่างจินตนาการ กับความเป็นจริง และการนำเสนอกับความเป็นจริง รวมทั้งการโฆษณา หาประเด็น แง่มุมการเรียนรู้ด้านบวกจากการรับชม มุมมองของผลที่อาจจะตามมา ทุกอย่างอาจไม่จบอย่างที่เห็นจากโทรทัศน์ เป็นตัวอย่างที่ดีในการเลือกรับชมโทรทัศน์

ทำไมต้อง rating เด็กไทยเป็นแชมป์หลุมดำ คุณให้ลูกเริ่มกินเผ็ดอายุเท่าไหร่ คุณให้ลูกกินส้มเองเมื่ออายุเท่าไหร่ เด็กไทยเป็นแชมป์หลุมดำ .....โตแล้ว การรับงานควรจะพัฒนาตามอายุ

Effect of social structure in shaping experiences Complex set of interrelationship

ประเด็นสำคัญ การนำของภาครัฐที่สมควรจะเอื้อต่อสังคมไทยโดยรวม หรือว่าจะเอื้ออาทรต่อภาคธุรกิจ