การจัดหาอากาศยาน (Aircraft Acquisition) โดย...สิทธินัย จันทรานนท์

ประเภทของการจัดหาอากาศยาน การซื้อ (ได้กรรมสิทธิ์ เป็นเจ้าของ) การเช่า (ไม่ได้กรรมสิทธิ์ เป็นเจ้าของได้แต่สิทธิครอบครอง) กฎหมายที่เกี่ยวข้อง พระราชบัญญัติการเดินอากาศ พ.ศ. 2497 มาตรา 30 ผู้ขอจดทะเบียน จะต้องเป็น - เจ้าของ หรือ - ผู้มีสิทธิครอบครอง และรัฐมนตรีอนุญาตให้จดทะเบียนได้

การซื้อ (Purchase) สัญญา Aircraft Purchase Agreement เป็นสัญญาซื้อขาย ซึ่งอาจจะอยู่ในรูปของ สัญญา ประธาน หลัก ใช้กับการซื้อขายหลาย ๆ ลำ (General Terms Agreement) ประกอบด้วยข้อสัญญาที่เป็นหลักของการซื้อขายโดยทั่ว ๆ ไป เช่น ข้อตกลงซื้อขาย (Agreement to Purchase) แบบของอากาศยาน (Type of Aircraft) กำหนดการส่งมอบ (Delivery Schedule) การเปลี่ยนแปลง (Modification) ราคาเบื้องต้น (Basic Price) ราคา ณ วันที่ส่งมอบ (Final Price) กำหนดการจ่ายเงิน (Payment Schedule)

ใช้ได้กับการซื้อขายอากาศยานหลาย ๆ รุ่น การคิดภาษี การตรวจ (Certification) การรับมอบ (Acceptance and Delivery) การส่งมอบล่าช้า (Excusable Delay, Inexcusable Delay) การรับประกัน (Warranties) การส่งมอบเอกสารสำคัญ (Technical Data and Documents) การอบรมและการให้ความช่วยเหลือ (Training and Aids) ใช้ได้กับการซื้อขายอากาศยานหลาย ๆ รุ่น

สัญญาแก้ไขสัญญา( Amendments, Side Letters, Letter Agreements) ประกอบด้วยข้อสัญญาต่าง ๆ ที่เป็นรายละเอียดของการซื้อขายในแต่ละรุ่น เช่น แบบของอากาศยานที่เฉพาะเจาะจงในการซื้อ จำนวนอากาศยานที่ซื้อ กำหนดการส่งมอบแต่ละลำ (เดือน ไตรมาศ) ราคาพื้นฐานของรุ่น (Basic Price) ราคา ณ วันส่งมอบ (Final Aircraft Price) สูตรการคิดราคา ณ วันส่งมอบ

กำหนดการจ่ายเงิน ( เช่น ล่วงหน้า 20 % ณ วันส่งมอบ 80%) การสนับสนุนด้านเทคนิค การส่งมอบเอกสารที่สำคัญ ส่วนลดที่จะให้ การรับประกันสมรรถนะ (Performance Guarantee) บริการสนับสนุนอื่น ๆ (Support Services)

การเช่า ( Lease) เช่าเพื่อดำเนินงาน (Operating Lease) ระยะเวลา 5-10 ปี Dry Lease (เช่าเฉพาะเครื่องบิน) Wet Lease (เช่าพร้อมลูกเรือ) เช่าเพื่อการเงิน (Financial/ Capital Lease) ระยะเวลา 10-12 ปี สัญญาเช่าทั้งสองประเภทเป็นความแตกต่างในการบริหารทรัพย์สิน เชิงบัญชีตามมาตรฐานการบัญชี

มาตรฐานการบัญชีฉบับที่ 29 ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๒๔ ตอนพิเศษ ๒๐๕ ง ๒๘ ธันวาคม ๒๕๕๐ มาตรฐานการบัญชีฉบับนี้เป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนดขึ้นโดยมาตรฐานการบัญชีระหว่างประเทศ ฉบับที่ 17 เรื่อง สัญญาเช่า พ.ศ. 2549 (IAS N0. 17, Leases (2006)) สัญญาเช่า หมายถึง สัญญาหรือข้อตกลงที่ผู้ให้เช่าให้สิทธิแก่ผู้เช่าในการใช้สินทรัพย์สำหรับช่วงเวลาที่ตกลงกันเพื่อแลกเปลี่ยนกับค่าตอบแทนซึ่ง ได้รับชำระในงวดเดียวหรือหลายงวด สัญญาเช่าเพื่อการเงิน สัญญาเช่าเพื่อดำเนินงาน ความหมาย สัญญาเช่าที่ทำให้เกิดการโอนความเสี่ยงและผลตอบแทนทั้งหมดหรือเกือบทั้งหมดที่ผู้เป็นเจ้าของพึงได้รับจากสินทรัพย์ให้แก่ผู้เช่าไม่ว่าในที่สุดการโอนกรรมสิทธิ์จะเกิดขึ้นหรือไม่ สัญญาเช่าที่มิใช่สัญญาเช่าการเงิน กิจการต้องจัดประเภทสัญญาเช่าเป็นสัญญาเช่าการเงินหากสัญญานั้นโอนความเสี่ยงและผลตอบแทน ทั้งหมดหรือเกือบทั้งหมดที่ผู้เป็นเจ้าของพึงได้รับจากสินทรัพย์ไปให้แก่ผู้เช่า ไม่ได้โอนความเสี่ยงหรือผลตอบแทนทั้งหมดหรือเกือบทั้งหมดที่ผู้เป็นเจ้าของพึงได้รับจากสินทรัพย์ไปให้แก่ผู้เช่า การรับรู้ทางบัญชี ผู้เช่า เริ่มรับรู้เป็นสินทรัพย์และหนี้สินในงบดุลของผู้เช่าด้วยจำนวนเงินเท่ากับมูลค่ายุติธรรมของสินทรัพย์ บันทึกค่าเสื่อมราคา รับรู้จำนวนเงินที่จ่ายเป็นค่าใช้จ่าย การรับรู้ทางบัญชี ผู้ให้เช่า รับรู้สินทรัพย์เป็นลูกหนี้ในงบดุลเท่ากับเงินลงทุนสุทธิในสัญญา แสดงในลักษณะสินทรัพย์ รับรู้รายได้ค่าเช่า

ข้อสัญญาเช่า ที่สำคัญ ข้อตกลงการเช่า สภาพของเครื่องบิน การตรวจสอบก่อนส่งมอบ ระยะเวลาการเช่า ค่าเช่าและการจ่ายค่าเช่า (รายไตรมาส รายปี) การจดทะเบียน และการรักษาทะเบียนอากาศยาน การปฏิบัติการบิน ผู้ดำเนินการบิน การปฏิบัติตามกฎหมายและระเบียบที่สำคัญ ความรับผิดชอบและ การทำประกันภัย ค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ในการดำเนินการ การแสดงเครื่องหมายกรรมสิทธิต่าง ๆ สิทธิในการเลือกซื้อ การผิดสัญญา การคืนอากาศยาน (เงื่อนไขการคืน สภาพของการคืน)

Structure of Aircraft Financing Documents Guarantor (ECA) Special Purpose Vehicle Owner (Chao Praya Hire Purchase Ltd.) (Cayman Islands) Seller/ Manufacturer (Airbus) Lessee ( Airline Operator) Security Trustee (Barclays Bank)

Special Purpose Vehicle 1. Mortgage 2. Pledge 3. Security Assignment 4. Assignment of Insurance 5. Assignment of Reinsurance- BIPCL, Deves, Dhipaya Security Trustee (Barclays Bank) Airframe Warranty Agreement Rolls Royce Warranty Agreement Rolls Royce Special Purpose Vehicle Purchase Ltd. (Cayman) Guarantor (ECA) Seller/ Manufacturer (Airbus) 1. Deed of Amendment and Restatement 2. Supplemental Declaration of Trust 3. Administration Agreement and Restatement 4. Share Charge Deed of Amendment and Restatement 1.Purchase Agreement 2.Purchase Assignment Agreement Hire Purchase Agreement Lessee (Airline Operator)