ความสามารถในการทรงตัวของผู้สูงอายุที่ออกกำลังกายและไม่ออกกำลังกาย PT 04 ความสามารถในการทรงตัวของผู้สูงอายุที่ออกกำลังกายและไม่ออกกำลังกาย (Balance performance in exercise and non-exercise elderly) เยาวราภรณ์ ยืนยงค์1, สุกัลยา อมตฉายา2, วัณทนา ศิริธราธิวัตร2 1 งานกายภาพบำบัด โรงพยาบาลอำนาจเจริญ อ.เมือง จ.อำนาจเจริญ 2 สายวิชากายภาพบำบัด คณะเทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น อ.เมือง จ.ขอนแก่น บทคัดย่อ ผู้สูงอายุมักมีการเปลี่ยนแปลงของระบบต่างๆ ที่มีผลต่อความสามารถในการทรงตัว มีรายงานว่าการออกกำลังกายมีผลดีในการช่วยชะลอความเสื่อมของระบบต่างๆ การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบความสามารถในการควบคุมการทรงตัวในผู้สูงอายุสุขภาพดี อายุระหว่าง 60-80 ปีที่ออกกำลังกายและไม่ออกกำลังกายเป็นประจำกลุ่มละ 60 คน โดยใช้ Berg Balance Scale (BBS) และ Timed Up and Go Test (TUGT) ผลการศึกษาพบว่าผู้สูงอายุกลุ่มออกกำลังกายมีอายุเฉลี่ย 65  3.90 ปี และกลุ่มไม่ออกกำลังกายมีอายุเฉลี่ย 65.95  3.79 ปี โดยอาสาสมัครในกลุ่มออกกำลังกายเป็นประจำมีความสามารถในการควบคุมการทรงตัวดีกว่ากลุ่มที่ไม่ออกกำลังกายเป็นประจำอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.001) โดยความสามารถในการทรงตัวที่ประเมินโดย BBS ของกลุ่มออกกำลังกายมีค่า 55.20  0.83 คะแนน และกลุ่มไม่ออกกำลังกายมีค่า 52.90  2.27 คะแนน เวลาของการทดสอบ TUGT ของกลุ่มออกกำลังกายมีค่า 8.22  1.35 วินาที และกลุ่มไม่ออกกำลังกายมีค่า 12.65  2.76 วินาที ผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่าอาสาสมัครทั้ง 2 กลุ่มมีความสามารถในการทรงตัวอยู่ในเกณฑ์ดีซึ่งอาจเป็นเพราะอาสาสมัครส่วนใหญ่มีอายุไม่มากนัก โดยความแตกต่างของความสามารถในการทรงตัวของทั้ง 2 กลุ่มอาจชี้ให้เห็นความสำคัญของการออกกำลังกายในผู้สูงอายุ บทนำ ผลการศึกษา ผู้สูงอายุมักมีการเปลี่ยนแปลงของระบบต่างๆ ที่มีผลต่อความสามารถในการทรงตัว ทำให้มีความเสี่ยงต่อการล้ม ซึ่งทำให้เกิดผลตามมาตั้งแต่การบาดเจ็บเพียงเล็กน้อยจนถึงกระดูกหักและเสียชีวิต มีรายงานว่าการออกกำลังกายมีผลดีในการช่วยชะลอความเสื่อมของระบบต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการทรงตัว การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อ “เปรียบเทียบความสามารถในการควบคุมการทรงตัว ในผู้สูงอายุที่ออกกำลังกายและไม่ออกกำลังกาย” ออกกำลังกาย (mean  SD) ไม่ออกกำลังกาย P-value* อายุ (ปี) 65  3.90 65.95  3.79 .586 BBS (คะแนน) 55.20  0.83 52.90  2.27 <.001 TUGT (วินาที) 8.22  1.35 12.65  2.76 *P-value จาก independent t- test วิธีการศึกษาวิจัย วิจารณ์และสรุปผลการวิจัย อาสาสมัคร: ผู้สูงอายุสุขภาพดี 120 คน ผู้สูงอายุทั้งสองกลุ่มมีความสามารถในการทรงตัวอยู่ในเกณฑ์ดี (BBS > 45, TUGT < 16) มีรายงานว่า BBS มีความสัมพันธ์กับความแข็งแรงของกล้ามเนื้อขา ความทนทาน และการทรงตัว TUGT มีความสัมพันธ์กับปฏิกิริยาการตอบสนอง (reaction time) กำลังขา ความสามารถในการทรงตัว และการเดิน ความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญของความสามารถในการทรงตัว ระหว่างกลุ่ม (p < .001) อาจแสดงให้เห็นความสำคัญของการออกกำลังกายในผู้สูงอายุในด้านต่างๆ ได้แก่ ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อขา ความทนทาน ความสามารถในการทรงตัวและการเดิน ปฏิกิริยาการตอบสนอง กลุ่มออกกำลังกาย: 60 คน ออกกำลังกาย 3 – 5 ครั้ง/สัปดาห์ วันละ > 30 นาที ติดต่อกัน > 1 ปี - มีระดับความเหนื่อย (Borg score) > 11 กลุ่มไม่ออกกำลังกาย: 60 คน - ออกกำลังกาย 0 – 1 ครั้ง/สัปดาห์ - แต่ละวันทำกิจกรรมน้อยกว่า 30 นาที - มีระดับความเหนื่อย (Borg score) < 11 ประเมินการทรงตัว Berg Balance Scale (BBS) Timed Up and Go Test (TUGT) ตัวอย่างการประเมิน BBS 3 เมตร การประเมิน TUGT ประโยชน์ทางคลินิก ผลการศึกษาแสดงให้เห็นประโยชน์ของการออกกำลังกายต่อความสามารถในการทรงตัวของผู้สูงอายุ ดังนั้น การสนับสนุนให้ผู้สูงอายุมีการออกกำลังกายอย่างน้อย 3 ครั้ง/สัปดาห์ วันละ 30 นาที ในระดับที่รู้สึกเริ่มเหนื่อยเป็นประจำเป็นสิ่งสำคัญต่อความสามารถในการทรงตัวของผู้สูงอายุ ซึ่งอาจช่วยลดอุบัติการณ์การล้มในผู้สูงอายุได้ เอกสารอ้างอิง Langly F, Mackintosh S. Functional balance assessment of older community dwelling adults: a systematic review of the literature. JAHSP. 2007;5(4):1-11. Hawk C, Hyland J, Rupert R, Colonvega M, Hall S. Assessment of balance and risk for falls in a sample of community-dwelling adults aged 65 and older. Chiropractic & Osteopathy. 2006;14(3). Ballard J, McFarland C, Wallace L, Holiday D, Roberson G. The effects of 15 weeks of exercise on balance, leg strength, and reduction in falls in 40 women aged 65 to 89 years. JAMWA. 2004;59:255-61. คณะผู้วิจัยขอขอบคุณ สสส. ที่กรุณาให้ทุนสนับสนุนการศึกษานี้