ความตกลงเขตการค้าเสรีกับสินค้าสุรา: สุรา กับ การค้าเสรี ความตกลงเขตการค้าเสรีกับสินค้าสุรา: จะเปิดหรือปิด 31 สิงหาคม 2553 นพ.ทักษพล ธรรมรังสี ศูนย์วิจัยปัญหาสุรา

คำถามที่(อาจจะ)ไม่ต้องถาม การค้าเสรีดีจริงหรือไม่ (Liberalization) ประเทศกำลังพัฒนาได้ประโยชน์จากการเปิดการค้าเสรีจริงหรือไม่ การกระจายผลประโยชน์จากการค้าเสรีเป็นอย่างไร: การค้าเสรีขยายความเหลื่อมล้ำทางสังคมหรือไม่ การค้าเสรี กับวัตถุนิยม: การค้าเสรีขัดกับ วัฒนธรรมดังเดิม / ทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียง หรือไม่ การค้าเสรี มี “จริยธรรม” หรือไม่

คำถามที่ต้องถาม หากหลักการของการค้าเสรีเป็นไปเพื่อ “ความมั่งคั่ง ของสังคม” หลักการการค้าเสรี ควร apply กับ “สินค้า” ทุกประเภทหรือไม่

คำถามที่ต้องถาม 2 เราอยากบรรจุ อาวุธปืน อยู่ในข้อตกลงการค้าเสรีหรือไม่? ทำไม? เราอยากบรรจุ ยาบ้า อยู่ในข้อตกลงการค้าเสรีหรือไม่? ทำไม? เราอยากให้ การค้าประเวณี อยู่ในข้อตกลงการค้าเสรีหรือไม่? ทำไม?

ถ้าไม่ ทำไม ถึงควรให้บรรจุสุราอยู้ในข้อตกลงการค้าเสรี อาวุธปืน ยาเสพติด ค้าประเวณี สุรา ความสูญเสียทางสุขภาพ: การเสียชีวิต 3-4 /แสนปชก ในประเทศพัฒนาแล้ว 85,000 คน ทั้งโลก ??? 2.5 ล้านคน ทั้งโลก, 26,000คน ในไทย = 42 ต่อแสนปชก. มีมาช้านาน มีการผลิตการขาย ** *** * ส่งผลถึงผู้อื่น มิติความมั่นคง ? มิติทางจริยธรรม มิติต่อต้นทุนมนุษย์ มิติทางเศรษฐกิจ

6 ประเด็นพื้นฐานเกี่ยวกับแอลกอฮอล์ สุราไม่ใช่สินค้าธรรมดา ไม่มีการดื่มที่ปลอดภัย ไม่มีประโยชน์ทางสุขภาพจากแอลกอฮอล์ในระดับประชากร ในประเทศไทย สุราก่อผลกระทบสุทธิเป็นลบต่อระบบเศรษฐกิจ การแก้ปัญหาแอลกอฮอล์ต้องการทุกมาตรการ รวมถึงการจัดการภาวะคุกคาม แต่ละมาตรการมีประสิทธิผลและความคุ้มค่าต่างกัน

การถูกบรรจุในกลไกการค้าเสรี มิใช่เพียงการลดกำแพงภาษีศุลกากร

ข้อเสนอจากศูนย์วิจัยปัญหาสุรา เราไม่ได้พูดถึง “สุรา” ในฐานะสินค้า (เหมือนสินค้าที่อ่อนไหวต่อข้อตกลงการค้าอื่นๆ) แต่เราพูดถึง “สุรา” ในฐานะของ พื้นที่ที่ประกอบไปด้วย สินค้าสุรา ธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับสุรา: การลงทุน การทำการตลาด ความสามารถของประเทศในการจัดการปัญหาสุรา: นโยบายแอลกอฮอล์ เราไม่ได้พูดเฉพาะ Thai-EU และแน่นอนที่สุด เราไม่ได้ปกป้อง สุราในประเทศ

สถานการณ์การตลาดของสุราในประเทศไทย ผู้ประกอบการใหม่-สินค้าใหม่-แข่งขันกันดุเดือด ธุรกรรมข้ามพรมแดน ความร่วมมือของผู้ประกอบการ การปรับตัวของผู้ประกอบการในประเทศ การครอบครองตลาด (Market domination), ขอบเขตของอิทธิพล เครื่องดื่มประเภทใหม่ๆ วิธีการขายใหม่ วิธีการดื่มใหม่ เซกเมนต์ของตลาดย่อยขึ้น ชัดขึ้น Alcohol is no ordinary commodity

ประเทศของเรากำลังตกเป็นเป้าหมาย ! “แม้ว่า ตลาดสก็อตวิสกี้เริ่มอิ่มตัวในตลาดยุโรป อเมริกา แต่ขณะนี้… ดิอาจิโอ ก็มีรายได้เพิ่มขึ้นจากตลาดใหม่ที่กำลังเติบโต ช่วยสร้างผลประกอบการโดยรวมให้มีความสมดุลย์ซึ่งกันและกันได้…เอเชียนับเป็นตลาดใหญ่อันดับ 2 โดยมียอดขายถึง 13.5 ล้านลิตร รองจากยุโรป... และเป็นตลาดที่มีการเติบโตที่ดีมาก… จากผลประกอบการทั่วโลก 6,000 ล้านปอนด์ ซึ่งบริษัทดิอาจิโอมีรายได้จากการส่งออก 3,000 ล้านปอนด์ หรือ 50% จากรายได้รวม” นายนิค คาร์ ผู้อำนวยการฝ่ายมอลต์และสก็อตวิสกี้ ประจำสำนักงานใหญ่ บริษัท ดิอาจิโอ โมเอ็ท เฮนเนสซี่ (ผู้จัดการออนไลน์ 3 กค 2553)

ประเทศของเรากำลังตกเป็นเป้าหมาย ! Thailand is currently the eighth largest market for EU spirit exports in terms of volume, and eighteenth on a value basis, amounting to 3.4m cases and €72m respectively, according to CEPS figures The European Spirits Organisation (CEPS)

Alcoholic Beverages imported from ASEAN are increase. Region 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 ASEAN 102.80 99.25 787.39 1,016.34 821.03 872.29 642.96 551.71 Australia 162.67 180.31 59.61 2.55 3.48 2.23 27.73 7.51 EU 3,389.21 3,844.22 4,312.94 3,980.85 4,485.75 4,718.79 4,173.99 5,305.70 USA 123.19 85.38 205.53 169.99 178.46 258.83 129.66 173.60 Others 310.10 373.61 121.22 123.05 138.70 155.25 101.69 213.33 World 4,087.98 4,582.77 5,486.69 5,292.78 5,627.41 6,007.39 5,076.03 6,251.85 *Imported Value (Million Baht) Data source: Custom department. 12

แต่นั่นยังมิใช่สิ่งที่เรากังวลที่สุด Volume of imported beverage (million litres) and Percentage to total beverage volume, Thailand 1994-2005 แต่นั่นยังมิใช่สิ่งที่เรากังวลที่สุด Alcohol is no ordinary commodity

ปริมาณการบริโภคต่อประชากร (ลิตรของแอลกอฮอล์บริสุทธิ์) จำแนกตามแหล่งผลิต

แนวโน้มการบริโภค 2540 - 2551 เครื่องดื่มนำเข้า ผลิตในประเทศ 2540 2551 15

เทรนด์ของตลาดสุรา กลุ่มที่เติบโต เครื่องดื่มสไตล์ตะวันตก >> เครื่องดื่มนำเข้า ~ เบียร์ กลุ่มที่ถดถอย เครื่องดื่มสไตล์พื้นบ้าน >> เครื่องดื่มผลิตในประเทศ > สุรากลั่น

A view on Thailand from Diageo 9 counts from the 2009 annual report Smirnoff grew volume 20% and net sales 29%. This performance was driven by double-digit volume and net sales growth in India, Australia and Thailand….A significant increase in marketing spend fuelled performance in Thailand. The brand grew share in all these markets. … In Thailand while the whisky category declined, Diageo continued to outperform. Volume was up 4% and net sales were significantly ahead, up 21%, driven by Diageo’s strategy to drive mix improvement … Diageo leads across premium, deluxe and super deluxe scotch segments and has increased its value share of the overall category by 5.4 percentage points. Johnnie Walker Black Label gained further share in the deluxe segment whilst Johnnie Walker Red Label drove the growth in the premium whisky segment, with net sales up 54%. In the standard segment, mix improvement has been achieved through focus on Benmore in preference to the lower priced Spey Royal. Diageo Moet Hennessy 2009 Annual Report

จุดยืนของอุตสาหกรรมสุรา ต่อ ข้อตกลงการค้าเสรี 2003 World Spirits Alliance ตกลงร่วมกันในการดำเนินยุทธศาสตร์เพื่อขยายตลาดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ รวมถึงผลักดันให้มีการยกเลิกข้อกีดขวางในการขนถ่ายสินค้าและการโฆษณา 2004 World Spirits Alliance ไปพบกับองค์การอนามัยโลกอย่างเป็นทางการ 2003 SAB Miller CEO“ต้องทำสินค้าของบริษทให้เข้ากับรสนิยมของผู้บริโภค และผลักดันให้ยกเลิกข้อกีดกันทางการค้าต่างๆ” 2005 Carlton Foster “ระดับการบริโภคยังอยู่ในเกณฑ์ต่ำเมื่อเทียบกับประเทศในยุโรปอื่นๆ”, “มีอัตราการขยายตัวของประชากรสูงที่สุดในยุโรป” และที่สำคัญ “ยังมีเบียร์แบรนด์ระดับโลกอยู่จำกัดอันเป็นผลจากกฎข้อบังคับต่างๆ ซึ่งเพิ่งถูกยกเลิกไปไม่นานมานี้” Carlton Foster ใช้ช่องทางของข้อตกลงการค้าเสรีล่วงหน้า โดยการให้ลิขสิทธิ์กับบริษัทเบียร์ท้องถิ่นในตุรกี และเตรียมใช้ตุรกีเป็นฐานการส่งออกไปยังประเทศสมาชิกสหภาพยุโรปอื่นๆ เมื่อสหภาพยุโรปพิจารณารับตุรกีเข้าเป็นสมาชิก

จุดยืนของอุตสาหกรรมสุรา ต่อ ข้อตกลงการค้าเสรี The bottom line or Public Health: Tactics Corporations Use to Influence Health And Health Policy: William H. Wiist

จุดยืนของอุตสาหกรรมสุรา ต่อ ข้อตกลงการค้าเสรี กรณีการจดแจ้งฐานภาษีศุลกากรสุรานำเข้าของไทย 2008 The European Spirits Organisation - CEPS has welcomed the European Union’s request to push ahead with formal talks at the WTO aimed at securing a fairer Thai customs valuation system in line with international trade norms. The move comes following a change in Thai policy on customs valuation as from September 2006 whereupon Thai officials have arbitrarily rejected the product values declared by importers and have instead calculated the value of imports for tariff and tax purposes according to a fixed, standard margin, thereby breaching the WTO Customs Valuation Agreement.

CEPS especially focuses Thailand

CEPS especially focuses Thailand CEPS 2009 annual report

การใช้ประโยชน์จาก ข้อตกลงการค้า “Beyond physical infrastructure, we are also continuously enhancing our soft infrastructure to benefit Singapore-based companies. We (Singapore) have existing Free Trade Agreements or FTAs with countries accounting for 60% of the world’s GDP, including ASEAN, Australia, New Zealand, Japan, India, Korea, Jordan, the US and the European Free Trade Association. These agreements encourage the seamless flow of goods and services, and provide Singapore-based companies easy and quick access to these markets.” Opening Speech, at the opening ceremony of Diageo’s Regional Distribution Centre-Singapore, 10 October 2006

ผลกระทบของข้อตกลงการค้าเสรี ผลต่อ อุปทาน Effect on alcohol supply ผลต่อ อุปสงค์ Effect on alcohol demand ผลต่อนโยบายแอลกอฮล์ Effect on alcohol policy Alcohol is no ordinary commodity

หลักการของข้อตกลงการค้าเสรี ความคาดหวังพื้นฐาน สนับสนุนการเติบโตทางเศรษฐกิจ ความมั่งคั่งของสังคม เพิ่มความหลากหลายและการเข้าถึงสินค้าสำหรับผู้บริโภค เพิ่มการแข่งขัน และลดราคา สถานการณ์ที่คาดว่าจะเป็น : ราคาถูกลง, แข่งขันสูงขึ้น, การตลาดรุนแรงขึ้น, ประสิทธิภาพทางเศรษฐกิจสูงขึ้น (จากการเพิ่มการผลิตและบริโภค) ขัดกับ หลักการของการควบคุมปัญหาแอลกอฮอล์ Alcohol is no ordinary commodity

ผลกระทบด้าน อุปทาน (supply) ผลิตภัณฑ์ จำนวน ความหลากหลาย ราคาถูกลง นำเข้ามากขึ้น ผู้ผลิต จำนวน การแข่งขัน +/- การตลาด ความร่วมมือ Alcohol epidemic ความต้องการเพื่มขึ้นจากกลยุทธการตลาด ความต้องการเพิ่มขึ้นจากการทำให้การดื่มเป็นเรื่องปกติ ผลกระทบด้าน อุปสงค์ (demand)

ผลกระทบด้านนโยบายแอลกอฮอล์ ทำให้อ่อนแอลง Roll-back the strength of alcohol policy ไม่สามารถสร้างความก้าวหน้า Freeze the status quo situation จำกัดพื้นที่นโยบาย Diminish policy space Alcohol is no ordinary commodity

Cascades of alcohol-related problems Production Promotion Distribution& Marketing Purchasing On-premise Off-premise Consumption 2 1 5 3 Harm 4 6 7 Note Pricing and taxation Physical availability Modifying the drinking context Drink-driving countermeasures Alcohol promotion Education and persuasion Treatment & screening Alcohol is no ordinary commodity

เราจะเหลืออะไรให้ลูกหลานไว้จัดการปัญหาสุรา ความเสี่ยงต่อกลไกการค้าเสรี สูง กลาง ต่ำ ภาษี การเข้าถึง โฆษณา เมาแล้วขับ ใบอนุญาตขาย โควต้าซื้อ/ขน ฉลาก เงื่อนไขการห้ามดื่ม การรักษา รณรงค์ ให้ความรู้ อบรมพนักงาน ประสิทธิผล ความคุ้มค่า

ทางออก: ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย ในกระบวนการเจรจาข้อตกลงการค้า การเอาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และบริการที่เกี่ยวข้อง ออกจากข้อตกลง ปกป้องนโยบายแอลกอฮอล์ ไม่แสดงความมุ่งมั่น (commitment) ใดที่เกี่ยวกับแอลกอฮอล์ และ ไม่เอาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เข้าไปเป็นเบี้ยในการเจรจา สิ่งที่ทำคู่ขนานไปได้ (ไม่ใช่ทางเลือก) รักษาและพัฒนามาตรการในประเทศ ให้เข้มแข็ง ผลักดันนโยบายในระดับนานาชาติ ใช้ช่องทางอื่นๆที่เป็นเรื่องอ่อนไหว ศาสนา คุณค่าชีวิต ความสงบสุข ร่วมกับด้านสุขภาพ Alcohol is no ordinary commodity

การถอนสุราออกจากการเจรจา เราไม่ได้ฝันไป แอลกอฮอล์ไม่ใช่สินค้าทั่วไปเพราะมีผลกระทบต่อสุขภาพอนามัย ศีลธรรมอันดีของประชาชน ซึ่งเป็นข้อยกเว้น เช่น กรณีความตกลงบาห์เรน-อเมริกายกเว้น สุรา (ภาษี 125%) บุหรี่ (100%) AFTA อินโดนีเซีย มาเลเซียและบรูไน จัดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ใว้นอกกลุ่มสินค้าที่ต้องลดภาษี เนื่องจากเป็นสินค้าที่ขัดต่อหลักศาสนา AFTA กัมพูชา จัดเหล้าอยู่ใน General Exclusion list เช่นกัน PICTA CIS Exclusion of alcohol from GATS commitments on distribution, service and sales (Japan, Canada, Sweden, Norway, Denmark) Advertising regulation (France and Sweden)

ผู้ใหญ่ใจดี ของไทย ? ...ด้านนายอลงกรณ์   กล่าวว่า  ขณะนี้การเจรจากับเอฟทีเอ ไทยอียู อยู่ในขั้นตอนของการเปิดรับฟังความคิดเห็น ตามมาตรา 190 และตนเห็นว่า จำเป็นต้องถอดบัญชีสินค้าแอลกอฮอล์ ออกจากการเจรจา เพราะเป็นสินค้าที่อันตราย มีผลกระทบต่อเด็กเยาวชนและสังคมส่วนรวม  เพราะหากเป็นสินค้าที่อันตราย ก็ไม่จำเป็นต้องส่งเสริม นอกจากนี้ จะมีการพิจารณากรอบการเจรจาเอฟทีเอที่ผ่าน ๆ มา  อาจต้องมีการทบทวนทั้งหมดและปรับบัญชีสินค้าแอลกอฮอล์ รวมทั้ง บุหรี่ ออกจากบัญชีการลดภาษี เพื่อประโยชน์ต่อส่วนรวมต่อไป นสพ. เดลินิวส์ 18 มิย 53

คณะผู้ใหญ่ใจดีของไทย? มติคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ มติ ครม 20 กค 2553 เห็นชอบยุทธศาสตร์นโยบายแอลกอฮอล์ระดับชาติ 5.5.4 มาตรการปกป้องความเข้มแข็งของนโยบายแอลกอฮอล์จากผลกระทบของข้อตกลงการค้าระหว่างประเทศ แนวทาง 1) พิจารณาสนับสนุนการถอน (bracketing) เครื่องดื่มแอลกอฮอล์และบริการที่เกี่ยวข้องออกจากข้อตกลงการค้าและผลกระทบที่พึงมี และ/หรือ การละเว้นการบรรจุเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เข้าเป็นรายชื่อสินค้าภายใต้ข้อตกลงการค้าเสรีระหว่างประเทศ (list of commitment) ทัง้ ในระดับทวิภาคี และพหุภาคี โดยให้มีกระบวนการที่มีส่วนร่วมอย่างกว้างขวาง จากผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่าย และคำนึงถึงผลกระทบในทุกมิติ 2) สนับสนุนการป้องกันนโยบายแอลกอฮอล์จากผลกระทบจากข้อตกลงการค้าเสรี รวมถึง พิจารณาพัฒนานโยบายแอลกอฮอล์ของประเทศเพื่อชดเชยผลกระทบหากหลีกเลี่ยงไม่ได้ โดยต้องเน้นที่มาตรการที่มีประสิทธิผลและความคุ้มค่า เช่นการปรับเพิ่มอัตราภาษีสรรพสามิตเพื่อชดเชยภาษีศุลกากรที่ลดลง ๓) พัฒนากระบวนการเจรจาต่อรองข้อตกลงการค้าเสรีระหว่างประเทศ โดยเฉพาะในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ให้ความโปร่งใส และมีส่วนร่วมอย่างกว้างขวาง โดยลดอิทธิพลทางตรงและทางอ้อมจากอุตสาหกรรมสุรา ๔) พัฒนาการเรียนรู้ร่วมกันของสังคมทุกภาคส่วนถึงผลกระทบของข้อตกลงการค้าเสรีที่มีต่อสินค้าที่มีผลกระทบต่อสุขภาพ

เหมาะสมอยู่หรือ? ที่จะเอาสินค้าไม่ธรรมดาอย่างแอลกอฮอล์ ไปแลกกับสินค้าอื่นๆ ที่จะบอกว่ายอมไปก่อน เดี๋ยวค่อยแก้ปัญหากันทีหลัง ที่จะบอกว่าเดี๋ยวเราค่อยสอนเด็กของเราว่าเหล้าไม่ดี ที่จะบอกว่าหากเอาสุราออก ทางเขาจะไม่เจรจาด้วย

ขอบคุณครับ thaksaphon@ihpp.thaigov.net Alcohol is no ordinary commodity