ที่ปรึกษากิตติมศักดิ์ สถาบันวิจัยนโยบายเศรษฐกิจการคลัง FTA : ไทย-สหรัฐ โดย ดร. ณรงค์ชัย อัครเศรณี ที่ปรึกษากิตติมศักดิ์ สถาบันวิจัยนโยบายเศรษฐกิจการคลัง 24 มกราคม 2549
FTA ไทยกับสหรัฐฯ ทำไมจึงควรมีการเจรจา FTA ไทย- สหรัฐฯ ทำไม FTA ไทย-สหรัฐฯ จึงไม่เหมือน FTA อื่นๆ ของไทย
ทำไมจึงควรมีการเจรจา FTA ไทย-สหรัฐฯ ฝ่ายไทย สหรัฐฯ เป็นตลาดส่งออกที่ใหญ่ที่สุด (2005, 15% ของ 110 พันล้าน $) สหรัฐฯ นำเข้าจากประเทศอื่นเพิ่มขึ้นมากกว่าประเทศไทย (2005, +13.6%; LA, + 23.7%; ไทย, + 12.5%) สหรัฐฯ ทำ FTA เสร็จแล้ว 12 ประเทศ, เจรจา 4 ประเทศ, ริเริ่ม 5 ประเทศ
สินค้าส่งออกไทยไปสหรัฐฯ ภาษีขาเข้า ประมาณ 6-7% ภาษี 0% จะช่วยได้ สินค้านำเข้าของไทยจากสหรัฐฯ ส่วนมากเป็นเครื่องจักร และวัตถุดิบ ภาษี 0% ช่วยลดต้นทุนการผลิต FTA ช่วยการบริหาร/ NTBs ดังนั้น FTA จะช่วยให้ไทยแข่งขันในตลาดสหรัฐฯได้ดีขึ้น
ฝ่ายสหรัฐฯ การค้าสินค้าแข่งขันไม่ได้ ขาดดุลต่อเนื่อง (2005, ขาดดุลกว่า 6 แสนล้าน $) รายได้จากภาคบริการเกินดุล (2004, IP เกินดุล 4 หมี่นล้าน $) WTO เปิดเสรีการค้าสินค้าเต็มที่ แต่การค้าบริการเปิดอย่างจำกัด ดังนั้น สหรัฐฯ ต้องใช้ FTA เพื่อแลกการเปิดเสรีการค้าสินค้า กับการเปิดเสรีการค้าบริการ (และการลงทุน) กับบางประเทศ
II. ทำไม FTA ไทย-สหรัฐฯ จึงไม่เหมือน FTA อื่นๆ ของไทย FTA กับสหรัฐฯ รวมการค้าบริการ (และการลงทุน) และ IP สหรัฐฯต้องใช้แลกการเปิดเสรีทางการค้า Treaty of Amity ที่ให้สหรัฐฯ ลงทุนได้หลายภาคบริการจะหมดอายุ
การเปิดเสรีภาคบริการมีประเด็น ต้องพิจารณาหลายประเด็น ให้สหรัฐฯ มาลงทุน? ให้คนอเมริกันมาทำงาน? การออกใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ? กฎ/ระเบียบในกิจการ? ผลกระทบต่อเสถียรภาพทางการเงิน? ภาคบริการและเงื่อนไขที่อยู่นอก Treaty of Amity (สื่อสาร, บริการทางการเงิน) ฯลฯ การใช้ Positive List VS. Negative List
ไทยควรเปิดเสรีภาคบริการหรือไม่? ควรรู้ว่าควรเปิดเสรีอย่างไร? บริหาร/กำกับการเปิดเสรีอย่างไร? และใช้เป็นเงื่อนไขในข้อตกลง FTA และ
ไทยต้องการให้มีการลงทุนจากสหรัฐฯ - การเปิดเสรีเรื่อง IP มีประเด็นต้องพิจารณามากเช่นกัน - สหรัฐฯต้องการรักษาสิทธิ IP เต็มที่ คุ้มครอง/ปราบปรามมากกว่าที่ไทยปฎิบัติอยู่ - ระบบ IP มีผลกระทบมาก ยาราคาถูก/แพง สิทธิการใช้พันธ์พืชท้องถิ่น การเข้าถึงข่าวสาร/วิชาการ การเรียนรู้/เลียนแบบ การคุ้มครองสิทธิของคนไทย ฯลฯ
ไทยต้องรู้ว่าจะพัฒนาระบบ IP อย่างไร และใช้เป็นเงื่อนไขใน ข้อตกลง FTA