สินค้าเกษตร : โอกาสและความ ท้าทายในตลาดโลก สินค้าเกษตร : โอกาสและความ ท้าทายในตลาดโลก หอการค้าจังหวัดจันทบุรี หอการค้าจังหวัดจันทบุรี

แม่น้ำสายสำคัญที่ไหลออกสู่อ่าวไทย แม่น้ำท่าจีน แม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำแม่กลอง แม่น้ำบางปะกง แม่น้ำเพชร

สินค้าเกษตร : โอกาสและความท้าทายในตลาดโลก จุดแข็ง ๑. มีสภาพแวดล้อมเหมาะสมกับ การผลิตอาหารของโลก ๒. เกษตรกรมีความสามารถทำ สินค้าคุณภาพระดับส่งออกได้ ๓. มีผู้ประกอบการสนับสนุนการ ส่งออกและผู้ส่งออก ๔. นโยบายภาครัฐยังคงสนับสนุน การส่งออก จุดอ่อน ๑. สินค้าส่วนใหญ่เป็นของสดมี ข้อจำกัดมาก ๒. การเพิ่มมูลค่าเพื่อการส่งออก น้อยและไม่ทันสมัย ๓. เกษตรกรขาดวินัยไม่ รับผิดชอบ ๔. การบริหารจัดการระบบไม่เหมาะสม ๕. ปริมาณและคุณภาพสินค้ายังไม่ แน่นอน

สินค้าเกษตร : โอกาสและความท้าทายในตลาดโลก ๑. ตลาดส่งออกยัง เติบโตต่อเนื่อง ๒. ภาครัฐส่งเสริมทั้ง สินค้าสดและแปรรูป ๓. ยังมีช่องว่างสำหรับ ผู้ประกอบการที่ เกี่ยวข้องกับการ ส่งออก อุปสรรค ภาครัฐบางหน่วยงาน ไม่สนับสนุนการส่งออก ๒. งานวิชาการของประเทศไม่ทันสมัยและไม่ ต่อเนื่อง ๓. นโยบายและกฎเกณฑ์ภาครัฐไม่ชัดเจน ๔. การประชาสัมพันธ์ไม่ค่อยได้ผล

โอกาสการส่งออกสินค้าเกษตร ตลาดส่งออกยังเติบโตต่อเนื่อง - ตลาดใหม่ เช่น จีน (มณฑลที่ยังไม่ได้เปิดตลาด) อินเดีย อินโดนีเซีย ยุโรป อเมริกา ญี่ปุ่น และเพื่อนบ้าน - ตลาดเดิม เช่น มาเลเซีย สิงคโปร์ ๒. ภาครัฐส่งเสริมทั้งสินค้าสดและแปรรูป - กระทรวงพาณิชย์ ร่วมงานแสดงสินค้าในประเทศและต่างประเทศ - กระทรวงอุตสาหกรรมส่งเสริมการแปรรูปสินค้าเกษตร - สถาบันอาหารร่วมพัฒนาผลิตภัณฑ์แปรรูป - สกว. พัฒนางานวิจัย ผลไม้เป็นอาหารและยา

โอกาสการส่งออกสินค้าเกษตร ๓. ยังมีช่องว่างสำหรับผู้ประกอบการที่เกี่ยวข้องกับการส่งออก - การผลิต มีโอกาสที่ต่างประเทศจะมาร่วมทุนและเกษตรกร สามารถเปลี่ยนแปลงไปสู่การผลิตอาหารปลอดภัย - การบรรจุหีบห่อ ปี ๒๕๕๑มีจำนวนล้งเพิ่มขึ้น - การขนส่ง ยังมีผู้ต้องการเข้ามาในธุรกิจนี้ - วิกฤติอาหารของโลกคือโอกาสที่ดีของไทย

ภาพรวม EWEC - NSEC ระยะทางประมาณ 900 กม. พม่า ระยะทางประมาณ 900 กม. (แม่สาย จ.เชียงราย – ท่าเรือแหลมฉบัง จ.ชลบุรี) North South Corridor เวียดนาม ระยะทาง 777 กม. (แม่สอด จ.ตาก – จ.มุกดาหาร) เวียงจันทน์ ลาว เมียววะดี-แม่สอด East West Corridor มุกดาหาร-สะหวันนะเขต ประเทศไทย กัมพูชา Southern Corridor

อุปสรรคการส่งออกสินค้าเกษตร ๑. ภาครัฐบางหน่วยงานไม่สนับสนุนการส่งออก - การตรวจสอบสินค้าก่อนการส่งออก - การส่งเสริมการผลิตที่ได้มาตรฐาน เช่น GAP GMP อย. ยังยุ่งยากและสับสน ๒. งานวิชาการของประเทศไม่ทันสมัยและไม่ ต่อเนื่อง - ขาดงานวิจัยรองรับการพัฒนา - ขาดการลงทุนต่อยอดงานวิจัย

อุปสรรคการส่งออกสินค้าเกษตร ๓. นโยบายและกฎเกณฑ์ภาครัฐไม่ชัดเจน - ไม่มีการกำหนดสัดส่วนพืชอาหารกับพืช พลังงาน - นโยบายเปลี่ยนตามนักการเมือง - เป้าหมายสินค้าและตลาดไม่ชัดเจน ๔. การประชาสัมพันธ์ไม่ค่อยได้ผล - ยังคงใช้รูปแบบเดิมๆ - การสื่อสารกับเกษตรกรล้มเหลว - ภาพลักษณ์ประเทศไม่สวย

ตลาดผลไม้และผลิตภัณฑ์แปรรูปของโลก อัตราขยายตัวเฉลี่ย 3 ปี 12.62% ล้าน$US Growth % 15.44 20.88 Growth % 8.56 13.18 Growth % 11.68 10.43 ตลาดผลไม้และผลิตภัณฑ์ผลไม้แปรรูปของโลกในปี 2550 มีมูลค่าประมาณ 85,700 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือประมาณร้อยละ ของมูลค่าตลาดอาหารโลก ถ้าแบ่งกลุ่มผลิตภัณฑ์เป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆคือ ผลไม้สดแช่เย็น แช่แข็ง แห้ง(พิกัดศุลกากร 08) และแปรรูป(เช่น ผลไม้กระป๋อง น้ำผลไม้ พิกัดศุลกากร 20)จะพบว่าตลาดที่มีขนาดใหญ่คือตลาดผลไม้สด จะมีมูลค่ามากกว่าตลาดผลไม้แปรรูปเกือบ 3 เท่าตัว แนวโน้มการค้าผลไม้ของโลกเป็นไปตามกระแสการบริโภคเพื่อสุขภาพ อัตราขยายตัวเฉลี่ย 3 ปี(2548-2550)อยู่ที่ ร้อยละ12.62 ในปี 2550 กลุ่มผลไม้สด แช่เย็น แช่แข็งมีอัตราขยายตัวของมูลค่าตลาดถึงร้อยละ 20.88 ซึ่งถือว่าเป็นสินค้าที่อัตราขยายตัวสูงมาก ต้องจับตามอง ที่มา : Global Trade Atlas 14

ทิศทางการพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหารในอนาคต สุขภาพ สะดวก สบายใจ ชาติพันธุ์ บริษัท Business Insight ได้ทำวิจัยว่าบริษัทผู้ผลิตอาหารชั้นนำทั่วโลกให้ความสำคัญกับปัจจัยอะไรบ้างสำหรับการพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหารใหม่ๆในอนาคต พบว่า อันดับ 1 คือปัจจัยเรื่องสุขภาพ รองลงมาคือความสะดวกในการบริโภค ลำดับ 3 คือ บริโภคแล้วให้ความรู้สึกที่ดี เช่น ความมีระดับ ความเป็นตัวตน และอีกปัจจัยคือเรื่องของเชื้อชาติ ซึ่งประเด็นนี้จะมีความแตกต่างกันอยู่ เช่น บางกลุ่มเลือกบริโภคอาหารที่ผลิตในประเทศของตนจะให้ความรู้สึกใกล้ชิดกับวัฒนธรรมและส่งเสริมคนในชาติ บางกลุ่มนิยมบริโภคอาหารต่างถิ่นที่มีเฉพาะบางฤดูกาล สรุปก็คือ ทิศทางอนาคตผู้ผลิตชั้นนำจะเน้นพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพมากขึ้น เพื่อตอบสนองตลาด 15

แนวโน้มตลาดผลไม้โลก เพิ่มมูลค่า - > Fresh produce { fresh-cut , salad-greens , consumer ready package } ลดต้นทุนการกระจายสินค้า { direct sale from shipper to food services & retail } เข้าใจลูกค้า - > niche market { emotional food , supply seasonally, beauty, serving size } ห่วงใยสุขภาพ - > health benefit { organic, functional, aging, alternative sweetener, Information, self- medication } Trade policy / Food safety / Environmental /Social { FTA , contamination/traceability, food miles, fair trade } สรุปแนวโน้มของตลาดผลไม้โลก สิ่งที่เราต้องเผชิญ คือ การเพิ่มมูลค่า ในลักษณะสินค้าสดจะมีมากขึ้น ซึ่งการจัดการของสดเป็นเรื่องที่ยากและต้องแข่งกับเวลา ความรู้เรื่อง supply chain และ cool chain เป็นสิ่งสำคัญมาก แนวโน้มที่ต้องแข่งกันลดต้นทุนการกระจายสินค้า เพราะปัญหาราคาน้ำมันและเงินเฟ้อ จึงต้องพยายามให้ผ่านตัวกลางให้น้อยลงในการส่งผ่านสินค้าถึงมือผู้บริโภค ตลาดเฉพาะจะมีความสำคัญและมีมูลค่าต่อหน่วยสูง เพราะเป็นการบริโภคที่ตอบสนองอารมณ์ เช่น emotional food , ผลไม้ที่มีบางช่วงของปีเท่านั้น, อาหารที่บริโภคเพื่อความสวยงาม, ขนาดบรรจุที่เหมาะสมพร้อมบอกแคลอรี่ที่ได้รับ กระแสห่วงใยสุขภาพ จะทำให้เกิดอาหารใหม่ๆมากขึ้น แต่ต้องมาพร้อมข้อมูลที่ชัดเจนของคุณประโยชน์ที่จะได้รับจากการบริโภค การบริโภคเพื่อป้องกันโรคจะเป็นแนวโน้มที่มาแรงขึ้น ประเด็นเรื่องนโยบายการค้า มาตรการความปลอดภัยอาหาร การรักษาสิ่งแวดล้อม การใส่ใจสังคม จะเป็นประเด็นที่ถูกนำมาใช้เพื่อการตลาดเข้มข้นยิ่งขึ้น 16

แนวโน้มผลิตภัณฑ์อาหาร กลับคืนสู่ธรรมชาติ คุณค่าที่มาพร้อมกับสินค้า ลดปริมาณเกลือ ไขมัน คาร์โบไฮเดรต ฯ บริโภคเพื่อวัตถุประสงค์อื่น เช่น บำรุงสมอง ชะลอริ้วรอย ปลอดภัย และได้มาตรฐาน มีเอกลักษณ์เฉพาะ เกษตรอินทรีย์ ผักสด ผลไม้สดตัดแต่ง อาหารที่มีสรรพคุณเฉพาะ ขนมขบเคี้ยว เบเกอร์รี่ Functional foods เครื่องดื่ม/นมเพิ่มสารอาหาร ระบบรับรองกระบวนการผลิต ไวน์ฝรั่งเศส ช็อกโกแลตสวิส นอกจากนี้ การเข้าใจทิศทางและแนวโน้มที่มีอิทธิพลต่อผู้บริโภคในปัจจุบันและอนาคตอันใกล้นี้จะช่วยทำให้ผลิตภัณฑ์มีอายุยืนนานขึ้น เช่น กระแสการบริโภคสินค้าที่ให้ความรู้สึกใกล้เคียงธรรมชาติ อาหารที่มีสรรพคุณพิเศษนอกจากคุณค่าทางโภชนาการพื้นฐาน อาหารเพื่อบำรุงสมอง ชะลอริ้วรอย นอกจากนี้สิ่งที่เป็นพื้นฐานที่สำคัญอีกประการคือ ความปลอดภัย ซึ่งจะการันตีด้วยระบบคุณภาพที่ได้รับการยอมรับ เช่น GlobalGAP GMP HACCP และอีกแนวโน้มที่ไม่ควรมองข้ามคือการมีเอกลักษณ์เฉพาะที่โดดเด่นของอาหารที่ผลิตในที่ใดที่หนึ่ง เช่น ไวนืฝรั่งเศส ช็อกโกแลตสวิส สถาบันอาหาร National Food Institute 17

ความท้าทายต่อสินค้าเกษตรไทย ผู้บริโภคทั่วโลกมีพฤติกรรมการบริโภคเหมือนกัน คือ เสพสะดวก เสพสะดวก

ความท้าทายต่อสินค้าเกษตรไทย ตลาดเกษตรอินทรีย์โลกกำลังเติบโต หากไทยจะใช้กลยุทธ์ niche market ก็ต้องเริ่มตั้งแต่ภาคเกษตรอย่างครบวงจร ระบบการตรวจสอบย้อนกลับ (Traceability) ตั้งแต่เกษตรกร ผู้ขนส่ง ผู้แปรรูป และค้าปลีก มาตรการเรื่องฉลากอาหารและการให้ข้อมูลผู้บริโภคจะเพิ่มความเข้มงวดมากขึ้น ควรเพิ่มความสำคัญในการสื่อสารข้อมูลแก่ผู้บริโภค ระบบการตรวจสอบรับรองมาตรฐานสินค้าส่งออกต้องรวดเร็ว เชื่อถือได้ และควรสร้างการยอมรับจากลูกค้าด้วย 1 ระบบที่ใช้ได้ทั่วโลก เพื่อลดต้นทุน 19

ความท้าทายต่อสินค้าเกษตรไทย ระบบคลังสินค้าจะเปลี่ยนไป การบริหารจัดการการขนส่งและ logistic จะเพิ่มบทบาทมากขึ้น หัวใจของสินค้าในอนาคต คือ ขนาดบรรจุพร้อมบริโภคที่ขนาดเล็กลง รูปแบบบรรจุภัณฑ์ที่ปลอดภัย ทันสมัย สะดวก สวยงาม และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เงื่อนไขประกอบการตัดสินใจซื้อ คือ ระบบการผลิตที่ปลอดภัย ความเร็ว ความซื่อตรง และบริการหลังการขาย 20

ผลไม้ไทยควรปรับปรุงอะไร ปรับปรุงระบบการผลิตให้มีความชัดเจนว่า จะผลิตไปไหน อย่างไร เท่าไร และใครเป็นผู้ผลิต ใครเป็นผู้รับผิดชอบ ปรับปรุงตัวเกษตรกรให้มีวินัยและความรับผิดชอบเพิ่มขึ้น ปรับปรุงกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ให้พ้นจากวงจรแผ่นเสียงตกร่อง

คลัสเตอร์เบญจภาคีส่งออกผลไม้จันทบุรี ความพยายามที่จะสร้างระบบความรับผิดชอบร่วมกันในทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องกับผลไม้และอนาคตของเกษตรกรจันทบุรี ช่วยอะไรได้บ้าง ช่วยอะไรได้บ้าง....??

บทบาทของหอการค้าด้านการส่งออก มีทั้งในภาคการผลิตและการตลาด การก่อตั้งเบญจภาคีส่งออกผลไม้ การสร้างกลุ่มมิสเตอร์ผลไม้ การร่วม War Room การต่อยอดมิสเตอร์ผลไม้ การผลักดันแปรรูปผลไม้

สวัสดี