STROKE ศาสตราจารย์เกียรติคุณนายแพทย์ประเสริฐ บุญเกิด I. Introduction II. Causes III. Symptoms & signs IV. Lab investigations V. Treatment & management VI. Rehabilitation VII. Prevention VIII. Questions & answers

Stroke: CVA – cerebrovascular accident I. Introduction Stroke: CVA – cerebrovascular accident สถิติ: พบบ่อยที่สุด ในกลุ่มโรคระบบประสาท Symptoms & signs: หลากหลายตั้งแต่น้อยที่สุด ถึงมากที่สุด...ตาย... หรือ deep coma เป็นแรมเดือน...ปี การรักษา: Thrombolysis-rtpa ต้องให้การรักษาอย่างรวดเร็ว ทันเวลา ภายใน window time period ภายใน 3-4 ชั่วโมง หลังจาก เริ่มมีอาการมีสิทธิ์หายเป็นปกติ 100% หรือเกือบ 100%... stroke unit & fast tract…ตัวอย่าง Anticoagulant - antiplatelet

การป้องกัน stroke ควรเป็นนโยบายหลักของทุกคนที่มี ปัจจัยเสี่ยง I. Introduction การป้องกัน: ทำได้ค่อนข้างดีมาก ถ้าคุมปัจจัยเสี่ยงที่เป็นสาเหตุของโรค ให้ดีทั้งส่วนที่ใช้ยาและส่วนที่ไม่ใช้ยา การป้องกัน stroke ควรเป็นนโยบายหลักของทุกคนที่มี ปัจจัยเสี่ยง “Prevention is much much better than cure”

II. Courses Hypertension & heart diseases…AF, valvular Diabetes mellitus Dyslipidemia Overweight Lack of exercises Cigarette smoking Alcohol consumption…ruptured Arteriovenous malformation, Berry neurysm…congenital Arteritis: syphilitic arteritis, tuberculous arteritis, SLE Ageing

 Anatomical location…very much variable - cerebralhemisphere…R & L III. Symptoms & signs หลากหลายมากขึ้นอยู่กับ  Anatomical location…very much variable - cerebralhemisphere…R & L - dominant… speech - non-dominant…dressing apraxia - ใส่เสื้อกางเกงไม่ถูก - anterior…posterior… middle - brainstem…pons,medulla, midbrain, thalamus: R & L

 Size or arterial lumen - lacune…2-3 mm ---> 1.0 < 1.5 cm III. Symptoms & signs หลากหลายมากขึ้นอยู่กับ  Size or arterial lumen - lacune…2-3 mm ---> 1.0 < 1.5 cm - middle & large artery …carotid, or middle cerebral artery whole cerebral hemisphere infarct ….เสียชีวิตเกือบทุกราย จาก massive brain edema  Nature: ischemic VS hemorrhagic  Brain edema  increased intracranial pressure Example:Hemiplegia with aphasia, hemiparesis with dysphasia

*Psychological support & maintenance V. Treatment & Management Acute:  Medical: - thrombolysis & anticoagulant - control of hypertension; glucose, temperature, others  Surgical - indication for surgical intervention - timing Chronic…long term management…? *Psychological support & maintenance - ตั้งสติให้ดี ไม่ต้องตกใจ เสียใจ อย่าปล่อยให้กำลังใจหมดก่อนที่โรคจะเริ่มดีขึ้น - โรคนี้มี “สิทธิ์ที่จะหายได้ แต่ต้องเข้าใจ และทำใจให้เข้มแข็งไว้ *ผู้ป่วย stroke จะตกใจ เสียใจ ท้อแท้ และหมดกำลังใจ...คิดว่าไม่หาย หายยาก...พิการไปตลอดชีวิต...อาจเสียชีวิตคราวนี้

I.V. Lab investigations Basic: CBC, urinalysis, VDRL LFT BUN, Cr, electrolyte CT brain scan…indication & timing… when MRI-MRA brain scan…indication Ultrasound Doppler Chest x-ray EKG Echo condiagram Others

VI. Rehabilitation Passive movement … when to start & how Active movement… when to start…how - Sitting balance - Standing balance - Assisted ambulation - Unassisted walk - Gait & stability training

Primary prevention: มีปัจจัยเสี่ยง เช่น DM, HT, HD, dyslipilemia VII. Prevention Primary prevention: มีปัจจัยเสี่ยง เช่น DM, HT, HD, dyslipilemia แต่ยังไม่เคยเป็น stroke มาก่อน Secondary: เป็น stroke ครั้งแรกแล้วโอกาสที่จะเป็นอีกเป็นครั้งที่ 2,3 จะมีมากขึ้น ต้องพยายามป้องกันคุมเรื่องปัจจัยเสี่ยง อย่างเคร่งครัด...มีวินัยเรื่องสุขภาพเมื่อเป็นครั้งที่ 2,3 อาการจะรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ

VIII. Questions & answers BP control drugs - thiazide - ACEI inhibitors…a must for DM patient - ARIIB inhibitors…a must for DM patient - Propanolol - Ca-blockers - Etc. Lipid control drugs - Simvastatins - Others Glucose control drugs - Oral - Parenteral…insulin

CT-Scan Brain