ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับพฤติกรรมผู้ใช้ โดย บรรพต พิจิตรกำเนิด
ความหมายของคำว่า “พฤติกรรม” , “พฤติกรรมผู้บริโภค” การกระทำ หรือ อาการที่แสดงออกทางกล้ามเนื้อ ความคิด และความรู้สึก เพื่อตอบสนองต่อสิ่งเร้า (พจนานุกรม 2552) กิจกรรมต่าง ๆ ที่บุคคลกระทำเพื่อให้ได้สินค้า หรือบริการ กระบวนการตัดสินใจ และกิจกรรมทางกายภาพที่บุคคลเข้าไปเกี่ยวข้องเมื่อมีการประเมินการได้มา การใช้ หรือการซื้อสินค้าและบริการ (Loudon & Bitta) กิจกรรมต่าง ๆ ที่บุคคลกระทำเมื่อได้รับ บริโภคสินค้า และจัดการกับผลิตภัณฑ์ ตลอดจนบริการต่าง ๆ ที่ได้รับ (Blackwell)
การได้รับมา การบริโภค การจัดการ ผู้ใช้ สารสนเทศ แนวคิดของ Blackwell การได้รับมา ๐ ผู้ใช้จัดหาผลิตภัณฑ์มาด้วยวิธีใด? ๐ ผู้ใช้ชำระเงินด้วยวิธีการใด? ๐ ผู้ใช้ได้รับผลิตภัณฑ์ด้วยวิธีการใด? ๐ รูปแบบผลิตภัณฑ์เป็นแบบใด? การบริโภค ๐ ผู้ใช้ทำการใช้ผลิตภัณฑ์นั้นอย่างไร? ๐ การใช้ผลิตภัณฑ์เกิดขึ้น ณ ที่ใด? ๐ วิธีการใช้ผลิตภัณฑ์นั้นๆ เป็นไปตามคำแนะนำการใช้งานที่มีมาพร้อมผลิตภัณฑ์อย่างครบถ้วนหรือไม่? ๐ ผลการใช้ผลิตภัณฑ์เป็นที่น่าพอใจหรือไม่? การจัดการ ๐ ผู้ใช้มีวิธีการจัดการกับผลิตภัณฑ์ที่ได้รับมาอย่างไร? ๐ เพราะเหตุใดผู้ใช้จึงเลิกใช้ผลิตภัณฑ์นั้นๆ ไป? ๐ ผู้ใช้นำผลิตภัณฑ์ไปประยุกต์ใช้ หรือนำไปแปรรูปให้สามารถใช้ประโยชน์ได้หรือไม่? อย่างไร? ๐ ผู้ใช้ดำเนินการอย่างไรหลังจากใช้งานผลิตภัณฑ์? ผู้ใช้ สารสนเทศ
ลักษณะของผู้ใช้ บุคคลที่มีความสามารถในการซื้อ (ability to buy) โดยผู้ใช้จะต้องมีความเต็มใจในการซื้อ (willingness to buy) สินค้าหรือบริการ ปัญหาอย่างหนึ่งที่มักพบเห็นได้ คือ ผู้ใช้จัดหาสารสนเทศโดยไม่มีเป้าหมายที่ชัดเจน ทำให้การได้รับสารสนเทศไปนั้นไม่ตรงต่อความต้องการ ไม่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ ผู้ใช้เองก็จำเป็นต้องเป็นนักวางแผนในการจัดหาสารสนเทศ มักจะเกิดกับผู้ใช้ที่มีความจำเป็นต้องใช้สารสนเทศที่มีลักษณะเฉพาะตัว มีความจำเป็นโดยตรงต่องานที่รับผิดชอบ
ผู้ใช้คือใคร ??? ผู้ใช้บริการภายในองค์การ ? ผู้ใช้บริการภายนอกองค์การ
ผู้ใช้ในทาง “การตลาด” ผู้ใช้ที่ยังไม่ใช่ผู้ใช้แท้จริง – ไม่มีความต้องการในสินค้า ไม่ซื้อสินค้าแน่นอน ผู้ใช้ที่มีศักยภาพ – ไม่มีความต้องการในสินค้า แต่อาจซื้อสินค้าเมื่อมีแรงจูงใจ ผู้ใช้ที่แท้จริง – มีความต้องการในสินค้า อย่างไรก็ซื้อ
สิ่งที่ควรพิจารณาจากของพฤติกรรมผู้ใช้ หมายถึง ลักษณะเบื้องต้นของผู้ใช้ที่ส่งผลต่อการแสดงออกซึ่งพฤติกรรมต่าง ๆ พฤติกรรมผู้ใช้เกิดจากแรงจูงใจ – มาจากความต้องการภายในแต่ละบุคคล และสิ่งเร้าจากภายนอก มาบรรจบกันในเวลาที่เหมาะสม พฤติกรรมผู้ใช้จะแสดงออกด้วยกิจกรรมต่างๆ ให้เกิดขึ้น – การแสวงหาข้อมูลเพิ่ม (ถามเพื่อน หาข้อมูลทางเน็ต สอบถามจากร้านค้า ฯลฯ) พฤติกรรมผู้ใช้เป็นกระบวนการ - ก่อนซื้อ ขณะที่ซื้อ หลังซื้อ พฤติกรรมผู้ใช้มีความแตกต่างกันในเรื่องเวลา และความสลับซับซ้อน - ช่วงเวลาที่ต่างกันมีผลต่อพฤติกรรมที่แตกต่างกันออกไป
สิ่งที่ควรพิจารณาจากของพฤติกรรมผู้ใช้ พฤติกรรมผู้ใช้เกี่ยวข้องกับกลุ่มคนต่าง ๆ มากมาย – มีกลุ่มคนมากมายที่มีความเกี่ยวข้อง และส่งผลต่อพฤติกรรม (เพื่อน พ่อ-แม่ ผู้จำหน่าย ผู้ผลิต ฯลฯ) พฤติกรรมผู้ใช้ได้รับอิทธิพลจากภาวะแวดล้อมทั้งภายในและภายนอก – การตัดสินใจอย่างใดอย่างหนึ่ง มีผลมาจากสิ่งแวดล้อมรอบตัว พฤติกรรมผู้ใช้แต่ละคนมีความแตกต่างกัน - ปัจจัยเรื่อง เพศ อายุ การศึกษา มีผลต่อพฤติกรรมที่แตกต่างกัน
ทำไมต้องศึกษาพฤติกรรมของผู้ใช้ เสริมคุณค่าให้แก่เรา ในฐานะที่เราก็เป็นผู้ใช้คนหนึ่ง ในบางสถานการณ์ ในฐานะเป็นผู้ผลิตสารสนเทศ หรือผู้ให้บริการ จำเป็นต้องเข้าใจบุคคลอื่น เข้าใจปัญหา และนำไปสู่การพัฒนาสิ่งใหม่ที่สอดคล้องกับความต้องการของผู้ใช้ได้อย่างเหมาะสม ในฐานะเป็นผู้บริหาร จำเป็นต้องเข้าใจพฤติกรรมของผู้ใช้ เพื่อนำไปเป็นแนวทางในการกำหนดนโยบาย และกลยุทธ์ในการทำธุรกิจ