ระบบการค้าสินค้าเกษตรระหว่างไทยและสปป.ลาว กรณีศึกษา อุบลราชธานี-จำปาสัก นรินทร บุญพราหมณ์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี

แขวงจำปาสัก เมืองหลัก ปากเซ พท. 15,415 ตร.กม. ประชากร 872,160 คน ความหนาแน่นประชากร 42 คน/ตร.กม. รายได้เฉลี่ย/คน/ปี 730 $ Source: http://www.thaisavannakhet.com/

บริบทด้านการเกษตรของแขวงจำปาสัก พื้นที่กสิกรรม คิดเป็นร้อยละ 37 ของพื้นที่ แขวง สินค้าหลัก ได้แก่ ข้าว ไม้แปรรูป กาแฟ พืช ผัก และผลไม้ โค กระบือ พื้นที่ป่า 931,349 เฮกตาร์ คิดเป็น 58% ของ พื้นที่แขวง ทรัพยากรแหล่งน้ำ : เซโดน ห้วยบังเลียง ห้วย โตะโหมะ เซลำเพา ห้วยตวย เซคำพอ ฯลฯ

บริบทด้านการเกษตรของแขวงจำปาสัก ลักษณะทางภูมิศาสตร์ - พื้นที่ราบ (มีความสูงเหนือระดับน้ำทะเล 80-120 เมตร) คิดเป็น 74 % ของพื้นที่แขวง มีฝน 2,279 มล. ต่อปี อากาศร้อนชื้น อุณหภูมิเฉลี่ย 27 ํC - พื้นที่สูง (มีความสูงเหนือระดับน้ำทะเล 400- 1,284 เมตร) คิดเป็น 26 % ของพื้นที่แขวง มีฝน 3,500 มล. ต่อปี มีความชื้น 80 % อุณหภูมิเฉลี่ย 21 ํC

เขตส่งเสริมการเกษตรของแขวงจำปาสัก เขตส่งเสริมการปลูกข้าวและพืชอุตสาหกรรม      มีพื้นที่ทั้งหมด 175,000 เฮกตาร์ ซึ่งใช้ไปแล้ว 87,663 เฮกตาร์ (พื้นที่เหลือให้ลงทุน 87,337 เฮกตาร์)  เขตส่งเสริมการปลูกไม้ผล      มีพื้นที่ทั้งหมด 41,225 เฮกตาร์ ใช้ไปแล้ว 10,225 เฮกตาร์  เขตส่งเสริมการปลูกกาแฟและไม้เศรษฐกิจ      มีพื้นที่ทั้งหมด 142,773 เฮกตาร์ (มีพื้นที่เหลือ 113, 631 เฮกตาร์)

เขตส่งเสริมการเกษตรของแขวงจำปาสัก เขตส่งเสริมการปลูกไม้กฤษณาและยางพารา - พื้นที่ปลูกไม้กฤษณา 3,800 เฮกตาร์ - พื้นที่ปลูกยางพารา 14,500 เฮกตาร์ (เวียดนามร่วมลงทุนกับรัฐบาลลาวในมีพื้นที่ได้รับสัมปทาน 13,000 เฮกตาร์)  เขตส่งเสริมการเลี้ยงสัตว์  มีพื้นที่ทั้งหมด 33,800 เฮกตาร์ ใน 6 จุด

กรอบความร่วมมือที่เกี่ยวข้องกับการค้าชายแดน WTO ASEAN-DPs AFTA ACMECS AISP กรอบอื่นๆ

อัตราอากรศุลกากร 1. อัตราอากรตามพระราชกำหนดพิกัดอัตราศุลกากร พ.ศ.2530 1. อัตราอากรตามพระราชกำหนดพิกัดอัตราศุลกากร พ.ศ.2530 2. อัตราอากรปกติ ซึ่งใช้เป็นการทั่วไปกับทุกประเทศ  3. อัตราอากรผูกพันสำหรับสมาชิก WTO และอัตราอากร ขาเข้าภายใต้กรอบการปฏิบัติตามข้อผูกพันภายใต้ องค์การการค้าโลก  (WTO)  4. อัตราอากรสำหรับสิทธิพิเศษ อัตราอากรขาเข้าเพื่อ ปฏิบัติตามข้อผูกพันในการให้สิทธิประโยชน์ด้านอากร ตามความตกลงพิเศษต่างๆ เช่น CEPT (AFTA), AISP, GSTP, TAFTA, TNZCEP, ASEAN-China

เขตการค้าเสรีอาเซียน ประเทศสมาชิก บรูไนอินโดนีเซีย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ ไทย กัมพูชา ลาว พม่า เวียดนาม (ใหม่) วัตถุประสงค์ เพื่อขยายการค้าภายในภูมิภาค ดึงดูดการลงทุนจาก ต่างประเทศ เพื่อประสิทธิภาพการผลิตของประเทศ สมาชิก และเพิ่มอำนาจต่อรองของอาเซียนในเวที โลก

การเปิดเสรีด้านการค้าสินค้า - AFTA เพื่อลดอัตราอากรศุลกากร (Tariff) ระหว่างกันเป็น 0 % ครอบคลุมทุกรายการสินค้า สมาชิกเดิม ในปี 2553 สมาชิกใหม่ ในปี 2558 - สมาชิกเดิม มีสินค้าที่มีอัตราภาษี 0-5% คิดเป็น 99.7% ของจำนวนรายการสินค้าในบัญชีลดภาษี (Inclusion List) - สมาชิกใหม่ มีสินค้าที่มีอัตราภาษี 0-5% คิดเป็น 76.85% ของจำนวนรายการสินค้าในบัญชีลดภาษี (Inclusion List) เป้าหมาย สถานะปัจจุบัน

การเปิดเสรีด้านการค้าสินค้า - AFTA แผนการลดภาษีของไทย ปัจจุบันสินค้าทุกรายการมีอัตราภาษีสินค้า 0-5% (ยกเว้นสินค้าอ่อนไหว 13 รายการ) ลดภาษีสินค้าในบัญชีลดภาษี จาก 80% ลงเหลือ 0% ในปี พ.ศ. 2550 ลดภาษีสินค้าทุกรายการลงเหลือ 0% ในปี พ.ศ. 2553

การเปิดเสรีด้านการค้าสินค้า - AFTA การขอใช้สิทธิประโยชน์ภายใต้เขตการค้าเสรี อาเซียน สินค้าต้องมีสัดส่วนการใช้วัตถุดิบในอาเซียนมากกว่า 40 % มีใบรับรองแหล่งกำเนิดสินค้า (Form D): กรมการค้า ต่างประเทศ ระเบียบวิธีปฏิบัติทางศุลกากรในการผ่านพิธีการ : กรมศุลกากร

การเปิดเสรีด้านการค้าสินค้า - AFTA ประโยชน์ที่จะได้รับ นำเข้าวัตถุดิบจากประเทศสมาชิกอาเซียนได้ใน ราคาถูก ส่งสินค้าไปขายยังประเทศสมาชิกอาเซียนอื่น ได้ในอัตราภาษีต่ำ

ASEAN Integration System of Preferences (AISP) มาตรการให้สิทธิพิเศษทางภาษีศุลกากรแก่ประเทศสมาชิกอาเซียนใหม่   ได้แก่ กัมพูชา ลาว พม่า ภายใต้กรอบความร่วมมือเพื่อการรวมตัวของอาเซียน เป็นการให้ลักษณะทวิภาคี เป็นการให้ฝ่ายเดียวโดยไม่มีการเจรจาต่อรอง

ASEAN Integration System of Preferences (AISP) เพื่อเป็นการช่วยสนับสนุนและส่งเสริมให้การค้าและการลงทุนภายในภูมิภาคขยายตัวมากขึ้น และลดปัญหาความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจกับสมาชิกใหม่อาเซียน ประเทศผู้ได้สิทธิ AISP จะต้องแจ้งรายการสินค้าที่ต้องการจะได้รับสิทธิ AISP แก่ประเทศสมาชิกเดิม 6 ประเทศ โดยพิจารณาให้เป็นรายสินค้าปีต่อปี อัตราภาษีที่จัดเก็บอยู่ระหว่าง 0–5 %

กฎว่าด้วยแหล่งกำเนิดสินค้าของ AISP (Rules of Origin) สินค้าเกษตร สินค้าเกษตร หมายถึง สินค้าในพิกัดตอนที่ 01-24 และรวมถึงสินค้าเกษตรตามข้อผูกพันในองค์การการค้าโลก (WTO) ใช้กฎ Wholly Produced or Obtained (Single Country) : สินค้าที่ผลิตขึ้นโดยใช้วัตถุดิบในประเทศนั้นทั้งหมดโดยไม่มีการนำเข้า หรือ สินค้าต้องมีมูลค่าวัตถุดิบของประเทศผู้ส่งออกประเทศเดียว หรือ รวมกับวัตถุดิบจากไทย ไม่น้อยกว่า 60%

การระงับสิทธิ์ AISP สามารถระงับการให้สิทธิ AISP ได้ในกรณีที่ : มูลค่าการนำเข้าของสินค้าที่ได้รับสิทธิ AISP เพิ่มขึ้น 100% มีผู้ผลิตภายในประเทศร้องเรียนต่อกระทรวงการคลังว่า การนำเข้าสินค้าที่ได้รับสิทธิพิเศษ AISP มีผลกระทบเชิงลบต่ออุตสาหกรรมภายในประเทศ โดยมีข้อมูลที่ชัดเจนและเชื่อถือได้สนับสนุน

จำนวนรายการสินค้าที่ไทยให้ AISP ปี (พ.ศ.) จำนวนรายการสินค้าที่ให้ AISP กัมพูชา ลาว พม่า 2545 48 26 72 2546 49 27 2547 309 187 460 2548 340 300 850 2549 2550 383 301 855

เปรียบเทียบการนำเข้าสูงสุดจากกลุ่ม CLM ประเทศ สินค้าที่มีการนำเข้ามาก กัมพูชา ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ลาว ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ กะหล่ำปลี มันฝรั่ง เมล็ดธัญพืช พม่า ถั่วเขียวผิวมัน ขมิ้น

ACMECS ACMECS: Ayeyawady - Chao Phraya - Mekong Economic Cooperation Strategy ~ กรอบความร่วมมือทางเศรษฐกิจในระดับอนุภูมิภาคที่จัดตั้ง ขึ้นเพื่อใช้ประโยชน์จากความแข็งแกร่งและความหลากหลายของประเทศสมาชิกเพื่อส่งเสริมการพัฒนาอย่างสมดุล โดยมีประเทศสมาชิก คือ ไทย กัมพูชา ลาว พม่า และเวียดนาม

ประกาศอื่นๆ - ข้าวโพด พรรณไม้เพื่อเภสัชกรรม ให้เก็บอากรที่ไม่เกิน 5% การลดอากรศุลกากรสำหรับของที่มีถิ่นกำเนิดจากลาว ตามมาตรา 14 (ประกาศตั้งแต่ปี 2549) - ข้าวโพด พรรณไม้เพื่อเภสัชกรรม ให้เก็บอากรที่ไม่เกิน 5% - สินค้าต่างๆ เช่น ขนหมู ขนเป็ด ขนม้า มะเขือเทศ กระเทียม กาแฟ กระวาน ฝ้าย งา กำยาน นุ่น ไม้ปาเก้ต์ ประตู ป่าน ปอกระเจา เฟอร์นิเจอร์ไม้ เป็นต้น

ขั้นตอนการลงทุนใน สปป.ลาว แหล่งข้อมูล : สุทธิพร จีระพันธุ. 2551. การลงทุน Contract Farming ในประเทศเพื่อนบ้าน. http://www.fpo.go.th/pdf/forum/3presentation2-2.ppt

ขอขอบคุณทุกท่าน