แผนที่และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ อ.สุนทรี ชัยชนะ กลุ่มสาระสังคมศึกษาม.ปลาย

ภูมิศาสตร์ หมายถึง อะไร ภูมิศาสตร์ หมายถึง อะไร Geography คือ การเขียนหรือบันทึกสิ่งที่ปรากฏอยู่บนพื้นโลก พจนานุกรมศัพท์ภูมิศาสตร์ ภูมิศาสตร์ หมายถึง ศาสตร์ว่าด้วยการจัดการพื้นที่และสิ่งแวดล้อมที่มนุษย์อาศัยอยู่ การศึกษาภูมิศาสตร์ต้องอาศัยการค้นคว้า เทคนิค และเครื่องมือหลายชนิด เครื่องมือที่ใช้แพร่หลายมากที่สุด คือ แผนที่ และเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ เทคโนโลยีสารสนเทศทางภูมิศาสตร์

แผนที่ คือ อะไร แผนที่ เป็นเครื่องมือชนิดหนึ่งที่แสดงลักษณะของพื้นผิวโลกบนวัสดุแบนราบด้วยการย่อขนาดให้เล็กลงโดยใช้มาตราส่วน และใช้สัญลักษณ์แทนสิ่งที่มีจริงบนพื้นผิวโลก ชนิดของแผนที่ แบ่งตามลักษณะการใช้ และมาตราส่วน

การแบ่งแผนที่ตามลักษณะการใช้ 1.แผนที่ทั่วไป เป็นแผนที่ที่ใช้สำหรับแสดงข้อมูลโดยภาพรวม ได้แก่ แผนที่ภูมิประเทศ แผนที่ชุด 2. แผนที่เฉพาะเรื่อง เป็นแผนที่ที่สร้างขึ้นเฉพาะเรื่อง แผนที่เฉพาะเรื่อง ได้แก่ แผนที่รัฐกิจ แผนที่แสดงแหล่งแร่ 3. แผนที่เล่ม เป็นแผนที่รวมแผนที่หลายๆชนิดไว้ในเล่มเดียว แผนที่เล่ม เรียกว่า ATLAS

แผนที่ภูมิประเทศ

แผนที่รัฐกิจ

แผนที่เล่ม

การแบ่งแผนที่ตามมาตราส่วน 1. แผนที่มาตราส่วนขนาดใหญ่ ได้แก่ แผนที่ที่มีมาตราส่วนเท่ากับหรือใหญ่กว่า 1:75,000 ใช้ในการเขียนแผนที่ขนาดเล็ก เช่น โรงเรียนปรินส์รอยแยลส์วิทยาลัย 2. แผนที่มาตราส่วนขนาดกลาง ได้แก่ แผนที่มาตราส่วน 1:75,000 ถึง 1:600,000 ใช้เขียนแผนที่ขนาดกลาง เช่น จังหวัดเชียงใหม่ 3. แผนที่มาตราส่วนขนาดเล็ก ได้แก่ แผนที่มาตราส่วนเท่ากับหรือเล็กกว่า 1:600,000 ใช้เขียนแผนที่ที่มีอาณาเขตกว้างใหญ่ เช่น ทวีปเอเชีย

องค์ประกอบของแผนที่ ชื่อแผนที่ ชื่อภูมิศาสตร์ ทิศ มาตราส่วน สัญลักษณ์ สี

การคำนวณหาระยะจริงบนพื้นผิวโลกจากแผนที่ สูตร มาตราส่วน = ระยะทางบนแผนที่ (Map Distance) ระยะทางจริงบนพื้นผิวโลก(Ground Distance) โจทย์ แผนที่มาตราส่วน 1:50,000 ถ้าวัดระยะทางในแผนที่ได้ 5 ซ.ม อยากทราบว่าระยะทางจริงบนพื้นผิวโลกเป็นกี่กิโลเมตร

สีน้ำเงิน

สีเขียว

สีน้ำตาล

สีดำ

การบอกระดับความสูงต่ำในแผนที่ภูมิประเทศ เส้นชั้นความสูง Contour Line คือ เส้นสมมุติที่ลากผ่านบริเวณต่างๆของภูมิประเทศ มีตัวเลขกำกับค่าของเส้นชั้นความสูงนั้น

การใช้แถบสี การจำแนกความแตกต่างของลักษณะภูมิประเทศโดยใช้แถบสี พื้นดิน สีเขียว แสดง ที่ราบ ที่ต่ำ สีเหลือง แสดง เนินเขาหรือที่สูง สีน้ำตาล แสดง ภูเขาสูง สีขาว แสดง ภูเขาที่มีหิมะปกคลุม พื้นน้ำ สีฟ้าอ่อน แสดง เขตทะเลตื้น สีน้ำเงินแก่ แสดง เขตทะเลที่มีความลึกมาก

เส้นลายขวานสับ หรือเส้นลาดเขา เป็นเส้นขีดสั้นๆเรียงกันตามทิศทางลาดของพื้นดินเพื่อแสดงรูปทรงของภูมิประเทศนั้นๆ หากเป็นพื้นที่ลาดชัน เส้นขีดจะสั้นหนาและชิดกัน หากเป็นพื้นที่ลาดเท เส้นขีดจะยาว บางและห่างกัน

การแรเงา เป็นการแสดงความสูงของภูมิประเทศอย่างหยาบๆ โดยเขียนหรือแรเงาพื้นที่ให้มีลักษณะเป็นภาพสามมิติหรือมีทรวดทรงขึ้น

เครื่องมือทางภูมิศาสตร์

บารอมิเตอร์

เทอร์โมมิเตอร์

ไซโครมิเตอร์

ไฮโกรมิเตอร์

มาตรวัดลม Anemometer

เครื่องวัดฝน Rain Gauge