เก็บตก เก็บไปคิด ..
เครือข่าย ผล ประเมินผล มีแผนบูรณาการ (สู่งานปกติ) มีนวตกรรมใหม่ๆ Goal - มีเจ้าภาพ แนวร่วมใหม่ๆ - คนทำงานปรับทัศนะ และ วิธีทำงาน + ค่านิยมร่วม - มีแหล่งทุนเพิ่ม มีแผนบูรณาการ (สู่งานปกติ) มีนวตกรรมใหม่ๆ (CoP ต่างๆ) ปัญหาลดลง มีการขยายผล สู่นโยบาย เครือข่าย นโยบาย มาตรฐาน ผล P D A C จัดการเครือข่าย เสริมพลัง (synergy) ดำเนินการ บูรณาการ ประเมินผล สรุปบทเรียน เสริมสมรรถนะ ให้ทีมงาน empowerment จัดการความรู้ จัดการข้อมูล (วิเคราะห์ปัญหา/สาเหตุ) การจัดการกลยุทธ์ การบูรณาการ สร้างนวตกรรม CoP ติดตาม / coaching การสรุปบทเรียน ถอดบทเรียน Best practice + mistake เชื่อมนโยบาย
เก็บตก .. มองหาประเด็นสำคัญ (หัวใจ) แต่ละกิจกรรม กิจกรรมหลัก ประเด็นสำคัญ จัดเตรียม (บริหารความเสี่ยง) ทีมงาน – เครือข่าย (เชื่อม / พัฒนา) ค้นหา .. สิ่งดีๆ (ต่อยอด) ได้ตัวจริงเข้าทำงาน เชิงรุก (สัมภาษณ์) เชิญมาบรรยาย กระบวนการมีส่วนร่วม วิเคราะห์ นำเสนอข้อมูลสภาพปัญหา มีข้อมูลที่ดี , สะท้อนปัญหา/สาเหตุ ชี้เป้า , ทำนายอนาคต นำเสนอได้ surprise + sexy CoP และ การเคลื่อนนโยบายสาธารณะ พบปะ + เรียนรู้สม่ำเสมอ เช่น AAR เคลื่อนสื่อมวลชน .. สื่อชุมชน , เวทีสื่อ Press tour Policy dialogue.. ไม่เป็นทางการ ( site visit, จิบน้ำชา)
วงจรการเรียนรู้ .. แบบมีส่วนร่วม (Participatory Learning : PL) โลกทฤษฎี โลกชีวิตจริง / บริบท อยากกลับไปทำอะไร ปรับวิธีการทำงานใหม่ ศึกษาเพิ่มเติม ฯลฯ (วิธีการทำงาน – ใหม่) ประสบการณ์ การทำงานจริง กระตุ้น feeling + Thinking ความประทับใจ (คุณค่าใหม่) สิ่งที่ได้เรียนรู้ (วิธีคิดใหม่) ชวนคุย + ชวนคิด ความสนใจ+จุดเด่น > เกณฑ์ Tacit k. > Explicit k. Informal > formal dialogue > discussion
บทเรียน .. เส้นทางการพัฒนา แบบมีส่วนร่วม - ยั่งยืน ปัญหาเชิง โครงสร้าง นวตกรรม ผล ภาคประชาคม ภาคี/เครือข่าย แผนงาน โครงการ นโยบาย แกนนำ Human mapping ทีม / node เครือข่าย networking P D A C ขับเคลื่อน เชื่อมโยง สู่ .. นโยบาย สรุปบทเรียน Act ถอดบทเรียน แลกเปลี่ยนเรียนรู้ จัดการความรู้ สู่การปฏิบัติ
ทฤษฎีสามเหลี่ยมเขยื้อนภูเขา นพ.ประเวศ วะสี ปัญหา .. เชิงโครงสร้าง ภาคี/เครือข่าย ภาคประชาสังคม นโยบาย มาตรการ จัดการ ความรู้ ประเมินผล สรุป บทเรียน (การเรียนรู้)
เครือข่าย ผล ดำเนินการ เสริมพลังทีม สรุปบทเรียน นโยบาย ระหว่างการทำงาน P D A C เสริมพลังทีม ตระหนักคุณค่า + ให้โอกาส (ให้เกียรติ) มีส่วนร่วม ( ร่วมคิด-ทำ-เรียนรู้ ..) เสริมศักยภาพ-สมรรถนะการทำงาน เริ่ม จากจุดแข็ง (ต่อยอด) การจัดการความรู้ (KM) ออกแบบ.. โครงสร้าง/ความสัมพันธ์ คิดบวก (Positive thinking) แนวราบ > แนวดิ่ง สบาย ๆ > เป็นพิธีรีตอง แลกเปลี่ยน > อภิปรายจุดยืน สรุปบทเรียน ระหว่างการทำงาน M&E (monitoring & Evaluation) สรุปกิจกรรม (AAR) After Action Review เรียนรู้จากความสำเร็จ best practice
โครงสร้างของท้องถิ่น .. โดยธรรมชาติแล้ว มีความเรียบง่าย สร้างการมีส่วนร่วมได้มาก เหมาะกับการทำงานแนวราบ มากกว่า แนวดิ่ง (มาตรฐานเรื่องต่างๆ) ท้องถิ่นควรส่งเสริมให้เกิดการทำงานแบบอาสา มากกว่าการจ้างงาน (ตำแหน่งประจำ) การฝึกอบรมคนทำงานระดับท้องถิ่น .. เราต้องการผู้เชื่อมประสาน มากกว่าผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง อ. เอนก เหล่าธรรมทัศน์
ยิ่งสร้างมาตรฐาน ตัวชี้วัด / กฎเกณฑ์ .. ลงไปมาก ยิ่งลดการมี ส่วนร่วม ในพื้นที่หลวมๆ ไม่ถูกตีเส้นจับจองไว้อย่างชัดเจน .. เปิดโอกาสให้มีส่วนร่วมได้มาก นโยบายประชานิยม .. สร้างความเป็นปัจเจก (membership) ลดการทำงานร่วมกัน .. ส่งเสริมให้คนเสพติด .. บริโภคนิยม ความไม่เป็นธรรม มักเกิดจากสัมพันธ์กันแนวดิ่ง ในช่วงที่ไม่มีหวัง ระแวงกัน ชวนกันไปดูคนที่ถูกทอดทิ้ง อ. อเนก นาคะบุตร
ถ้าใช้ ความรู้ในตำรา เป็นตัวตั้ง จะมีคนส่วนน้อยรู้สึกมีเกียรติ แต่ถ้า เคารพความรู้ในตัวคน .. คนจะอยากแลกเปลี่ยน เด็กที่เข้าโรงเรียนจะมองว่าชาวบ้านไม่มีเกียรติ เราต้องกระตุ้นให้นักเรียนไปเรียนกับคนในชุมชน ทำแผนที่ทรัพยากร ในจังหวัด (ต้นทุน) เช่น ปราชญ์ชาวบ้าน คนทำงาน กลุ่มแกน NGO ธุรกิจต่างๆ เพื่อดึงศักยภาพและเชื่อมโยงเข้าหากัน การพัฒนาคือการเชื่อมโยง ทำให้มีชีวิต (การแยกส่วนทำให้หยุด) .. เชื่อมโยงด้วยใจ.. เพราะคนติดในโมฆะ อคติ อ. ประเวศ วะสี
แผนชุมชน .. แบบนี้ ใช่เลย ? (ถอดบทเรียน จากแผนชุมชนที่ประสบความสำเร็จ) ได้ตัวจริง .. เข้าร่วมทำแผน ได้ข้อมูลนำเข้าที่มีคุณภาพ (รอบด้าน ถูกต้อง เป็นปัจจุบัน) มีการปรับทัศนะ-มุมมอง ในการวิเคราะห์ และ แก้ไขปัญหา มองแบบแยกส่วน เห็นปัญหาเป็นเรื่องๆ องค์รวม (เชิงระบบ) มองแต่จุดอ่อน หาส่วนที่ขาด เห็นจุดแข็ง ทุนที่มี (ศักยภาพ) ใช้สูตรสำเร็จในการแก้ไขทุกเรื่อง ปรับวิธีแก้ตามบริบท แก้ปัญหาแบบเฉพาะหน้า , ให้จบๆ ไป แก้ที่รากปัญหา ทำตามนโยบาย .. เปลี่ยนก็หยุด เรียนรู้ ปรับแก้อย่างต่อเนื่อง ออกแบบกระบวนการทำแผน .. ให้เกิดการมีส่วนร่วม สร้างความสัมพันธ์แนวราบ สร้างกระบวนการ/บรรยากาศการแลกเปลี่ยน ที่ดี จัดเตรียมการติดตามกำกับในประเด็นสำคัญ ร่วมใจ ร่วมคิด ร่วมทำ ร่วมเรียนรู้
. . PMQA ชาว คร. ผู้น่าสงสาร ของดีๆทั้งนั้น จะไปกลัวมันทำไม? WHAT BSC Many more to come. WHAT KM DSC TQM PMQA ISO BSC . . ชาว คร. ผู้น่าสงสาร