รายงาน เรื่อง โลกดาวเคราะห์บ้านของเรา (ตำแหน่งบนโลก) เสนอ อาจารย์สมยศ แม้นสงวน รายงานนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิชา วิทยาศาสตร์เพิ่มเติม(ว43261) ภาคเรียนที่1 ปีการศึกษา 2549 โรงเรียนวชิรธรรมสาธิต
ตำแหน่งบนโลก การบอกตำแหน่งของวัตถุบนโลกแต่ละจุดนั้น มีหลักเกณฑ์การบอกตำแหน่งเป็นสากลคือเมื่อบอกตำแหน่งแล้วต้องสามารถมีความเข้าใจกันทุกชนชาติ โดยมีข้อตกลงกันว่าการบอกตำแหน่งบนโลกให้บอกเป็นบริเวณที่เส้นลองจิจูดและละติจูดตัดกัน
เส้นละติจูด(Latitude) เส้นละติจูด คือ เส้นสมมติที่ลากรอบโลก โดยลากขนานกับเส้นศูนย์สูตร อยู่ระหว่างขั้วโลกเหนือและขั้วโลกใต้ โดยกำหนดว่า
1. เส้นศูนย์สูตร(Equator) คือเส้นละติจูดที่ เป็นเส้นละติจูดที่ยาวที่สุดที่ลากผ่านทิศตะวันออก และทิศตะวันตก 2. ทางซีกโลกเหนือมีค่าละติจูดตั้งแต่ เหนือ 3. ทางซีกโลกใต้มีค่าละติจูดตั้งแต่ ใต้
รูป เส้นละติจูด
เส้นลองจิจูด(Longitude) เส้นลองจิจูด คือ เส้นสมมติที่ลากตั้งฉากกับเส้นศูนย์สูตรไปผ่านขั้วโลกเหนือและขั้วโลกใต้ โดยกำหนดว่า
1. เส้นลองจิจูดที่ลากผ่านหอดูดาวเมืองกรีนิซประเทศอังกฤษ เป็นเส้นลองจิจูดที่ เรียกว่าเส้นไพร์มเมอริเดียน(Primeridian) ซึ่งเป็นเส้นที่กำหนดเวลามาตรฐานของโลก 2. ค่าลองจิจูดจะบอกเป็นองศาตะวันออกและองศาตะวันตกโดยยึดเส้นไพร์มเมอริเดียนเป็นหลักดังนี้ 2.1 เส้นลองจิจูดที่อยู่ทางทิศตะวันออกของเส้นลองจิจูดที่ มีค่า ตะวันออก 2.2 เส้นลองจิจูดที่อยู่ทางทิศตะวันตกของเส้นลองจิจูดที่ มีค่า ตะวันตก
รูปที่ แสดงเส้นลองติจูด
รูป แผนที่ประเทศไทยแสดงตำแหน่งที่ตั้งของประเทศไทย
จากรูปแผนที่ประเทศไทยเราสามารถบอกตำแหน่งโดยประมาณของที่ตั้งและอาณาเขตของประเทศไทยได้ดังนี้ 1. ตำแหน่งเหนือสุดของประเทศไทยอยู่ที่เส้นละติจูด 20.4o เหนือ ซึ่งลากผ่าน อ.แม่สาย จ.เชียงราย
2. ตำแหน่งใต้สุดของประเทศไทยอยู่ที่เส้นละติจูด 5 2. ตำแหน่งใต้สุดของประเทศไทยอยู่ที่เส้นละติจูด 5.6o เหนือ ซึ่งลากผ่าน อ.เบตง จ.ยะลา 3. ตำแหน่งตะวันออกสุดของประเทศไทยอยู่ที่ลองจิจูด 105.7o ตะวันออก ซึ่งลากผ่าน อ.บุณฑริก จ.อุบลราชธานี
4. ตำแหน่งตะวันตกสุดของประเทศไทยอยู่ที่ลองจิจูด 97 4. ตำแหน่งตะวันตกสุดของประเทศไทยอยู่ที่ลองจิจูด 97.3o ตะวันออก ซึ่งลากผ่าน อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน