วิชาประวัติศาสตร์ไทย 1 รหัสวิชา ส30108 วิชาประวัติศาสตร์ไทย 1 รหัสวิชา ส30108 การนับเวลา

1. การนับเวลาในระบบสุริยคติ สุริยคติ หมายถึง วิธีนับวันและเดือนโดยถือดวงอาทิตย์เป็นหลัก

1.1 วันทางสุริยคติ วันทางสุริยคติ ได้แก่ วันที่ 1,2,3.......เรื่อยไป ในเดือนหนึ่ง ๆ มีวัน ไม่เกินวันที่ 31

1.2 เดือนทางสุริยคติ

1.2 เดือนทางสุริยคติ (ต่อ) เดือนที่ลงท้ายด้วย “คม” มี...............วัน เดือนที่ลงท้ายด้วย “ยน” มี...............วัน ส่วนเดือนกุมภาพันธ์ตามปกติจะมี...................วัน รวมทั้งปีได้ ................... วัน เรียกปีที่มี 365 วันว่า ปีปกติ หรือ ปกติสุรทิน

1.3 เวลา 1 ปี เวลาที่โลกหมุนรอบ...........................1 รอบ ประมาณ 365 เศษ 1 ส่วน 4 เวลาปกติสุรทิน จึงขาดไป เศษ 1 ส่วน 4 วัน เมื่อครบ ....4 ปี จะได้เพิ่มมาอีก 1 วัน นำวันที่เพิ่มมาอีก 1 วัน ไปใส่ไว้ในเดือนกุมภาพันธ์ จะมี 29 วัน ทุก ๆ 4 ปี เรียกปีนั้นว่า ปีอธิกสุรทิน ซึ่งจะมีวันรวม ทั้งปี 366 วัน

2. การนับเวลาในระบบจันทรคติ จันทรคติ หมายถึง วิธีนับวันและเดือนโดยถือเอาดวงจันทร์เป็นหลัก

2.1 วันทางจันทรคติ มีชื่อเรียกว่า การนับดิถี เกิดจากคนโบราณสังเกตดวงจันทร์ที่มองเห็นในแต่ละวัน ว่าเปลี่ยนไปจากคืนก่อน ๆ อย่างไร และมีการกำหนดดังนี้ ขึ้น 1 ค่ำ 2 ค่ำ 3 ค่ำ.........จนเห็นครึ่งดวงในวันขึ้น 8 ค่ำ จากนั้นก็จะก็จะเกินครึ่งดวงไปจนกระทั่งเต็มดวงในวันขึ้น 15 ค่ำ แรม 1 ค่ำ 2 ค่ำ 3 ค่ำ.......ดวงจันที่เต็มดวงจะค่อย ๆ แหว่งหายไป จนเหลือครึ่งดวงในวันแรม 8 ค่ำ และจะเริ่มลดน้อยกว่าครึ่งดวง จนเห็นเป็นเสี้ยวไปจนกระทั่งไม่เห็นเลยในวันแรม 14 – 15 ค่ำ

2.2 เดือนทางจันทรคติ มี 12 เดือน คือ เดือนอ้าย เดือนยี่ เดือน 3 เดือน 4 ไปจนถึงเดือน 12 เริ่มต้นเดือนในวันขึ้น 1 ค่ำ แต่สิ้นเดือนจะแตกต่างกันเป็น 2 แบบ ดังนี้ เดือนคี่ คือ เดือนอ้าย ...เดือน 3,5,7,9,11 สิ้นเดือนในวันแรม 14 ค่ำ(เดือนขาด)เพราะมีข้างขึ้น 15 วัน แรม 14 วัน รวมเป็น 29 วัน ไม่เต็ม 30 วัน เดือนคู่ คือ เดือนยี่ ..เดือน 4,6,8,10 ,12 สิ้นเดือนในวันแรม 15 ค่ำ(เดือนเต็ม)

2.3 ปีอธิกมาส 1 ปี รวมวันได้ 354 วัน น้อยกว่าวันในปีสุริยคติ ถึง 11 วัน เพื่อไม่ให้เกิดความเหลื่อมล้ำกันจึงแก้ไขด้วยการปรับบางปีให้มี 13 เดือน โดยเพิ่มเดือน 8 หลังไว้ต่อจากเดือน 8 แรกเรียกปีที่มีเดือน 8 สองหนนี้ว่า ปี อธิกมาส หมายถึงปีที่มีเดือน เพิ่ม

2.4 ปีนักษัตร นักษัตร เป็นชื่อบอกรอบเวลา 12 ปี ปีนักษัตรของไทยมีรูปสัตว์เป็นสัญลักษณ์ประจำปีดังนี้

ทำนายคนเกิดปีกุน วันอาทิตย์หมูพระยาเลี้ยง มีอำนาจมาก บริบูรณ์ด้วยเงินทอง ดีนัก วันจันทร์หมูคนเลี้ยงไว้ฆ่ากิน มักถูกเขาหลอกลวง มิสู้ดี วันอังคารหมูเศรษฐีเลี้ยงไว้ จะมีทรัพย์สินมาก ดีนัก วันพุธหมูพิการ มักขี้โรค มิดีเลย วันพฤหัสบดีหมูราชครู มักมีปัญญาดี มีความรู้ ดีนัก วันศุกร์หมูป่าขาหัก มักเข็ญใจ มิสู้ดี วันเสาร์หมูสาธารณะ มีมิตรสหายมาก ปานกลาง

คนเกิดปีชวด วันอาทิตย์ หนูนา วันจันทร์ หนูพ่อค้าเลี้ยง วันอาทิตย์ หนูนา วันจันทร์ หนูพ่อค้าเลี้ยง วันอังคาร หนูถูกเลี้ยงในกรง วันพุธ หนูติดจั่น วันพฤหัสบดี หนูเทวดาเลี้ยง วันศุกร์ หนูพระยาเลี้ยง วันเสาร์ หนูจ่าฝูง