Homestay

ความหมาย Home Stay หมายถึง บ้านพักชนบท หรือบ้านพัก ชุมชน จัดเป็นรูปแบบการท่องเที่ยวอย่างหนึ่ง โดยมีที่พัก เป็นศูนย์กลาง และจัดให้มีการดำเนินกิจกรรมต่างๆตาม ความต้องการของนักท่องเที่ยว

นักท่องเที่ยวอาจพักรวมกับเจ้าของบ้านโดยมี วัตถุประสงค์เพื่อเรียนรู้วัฒนธรรมวิถีชีวิตของ ท้องถิ่นนั้น ซึ่งเจ้าของบ้านพร้อมที่จะถ่ายทอด แลกเปลี่ยนความรู้ซึ่งกันและกัน

ความเป็นมา Home Stay เกิดขึ้นเป็นครั้งแรกประมาณ 50 ปีที่ ผ่านมาหรือในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อผู้คน แสวงหาแหล่งท่องเที่ยวตามธรรมชาติและต้องการเรียนรู้ วัฒนธรรมที่แตกต่างจากตนมากขึ้น

ในประเทศไทยHome Stay เกิดขึ้นเมื่อมีนักท่องเที่ยวที่รักการผจญภัยเดินทางเข้าป่ามากขึ้น โดยเฉพาะป่าทางภาคเหนือ จึงก่อให้เกิดรูปแบบที่พักประเภทนี้ขึ้น การดำเนินธุรกิจ Home Stay ทำรายได้ให้แก่ชุมชนเป็นอย่างมากโดยเฉพาะในช่วงปี 2526-2536 แต่ขณะเดียวกันก็เป็นที่มาของปัญหาสังคมเช่น ยาเสพติด โสเภณี ขโมย ฆ่าชิงทรัพย์ เป็นต้น

สินค้าหลักของโฮมสเตย์ = ความเป็นอยู่แบบภูมิปัญญาพื้นบ้าน

ที่พัก = ศูนย์กลางก่อนทำกิจกรรมอื่นๆในบริเวณใกล้ๆ ที่พัก = ศูนย์กลางก่อนทำกิจกรรมอื่นๆในบริเวณใกล้ๆ

“โฮมสเตย์ ไม่จำเป็นต้องใช้เงินทุนมากมาย แต่ใช้ทุนทางวัฒนธรรม ซึ่งต้องเก็บไว้ให้ดี”

บริการสำหรับโฮมเสตย์ วิถีการดำเนินชีวิตที่เรียบง่ายแบบสังคมชนบท เสน่ห์ของโฮมสเตย์อยู่ที่ความเรียบง่ายและเอกลักษณ์ เฉพาะตัวตั้งแต่ดั้งเดิมของชุมชน ดังนั้นชุมชนของโฮมสเตย์ ต้องช่วยกันรักษาสภาพเดิมของชุมชนไว้ให้มากที่สุด

วัฒนธรรมท้องถิ่นที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ความปลอดภัย ความสะอาด ห้องพักพร้อมอาหาร กิจกรรมการท่องเที่ยว เช่น กิจกรรมการท่องเที่ยวเชิง หมู่บ้าน โดยมีชุมชนเป็นผู้ดำเนินการ เช่น กิจกรรมเดินป่า ในบริเวณหมู่บ้าน อาจามีไกด์ท้องถิ่นเป็นผู้แนะนำโดยคิด คิดค่าบริการ

การจัดการ จัดตั้งในรูปของกลุ่ม/ชมรม/สหกรณ์ ซึ่งสมาชิกและคนในชุมชนจะต้องเข้าใจและมีส่วนร่วมในการจัดการ จัดหาคณะกรรมการช่วยกันบริหารเพื่อแบ่งหน้าที่ในการดำเนินการของโฮมสเตย์ ระวังอย่าให้เป็นเรื่องของธุรกิจ

คณะกรรมการกำหนดข้อตกลงที่นักท่องเที่ยวทำได้หรือไม่ได้ บ้านที่จะเข้าร่วมในโครงการต้องปรึกษาหารือ สอบถามความเต็มใจของสมาชิกภายในครอบครัว

การกำหนดระเบียบและข้อปฏิบัติสำหรับนักท่องเที่ยว วัฒนธรรม จารีต ประเพณี และความเชื่อของแต่ละชุมชนมี ความแตกต่างกัน ดังนั้นจึงเป็นสิ่งสำคัญเพื่อไม่ให้เกิด ปัญหาที่ขัดต่อวัฒนธรรมประเพณี ควรมีการแจ้งหรือชี้แจง นักท่องเที่ยวเมื่อมีการจองห้องพัก หรือเมื่อลงทะเบียน หากนักท่อเงที่ยวไม่สามารถปฏิบัติได้ ก็สามารถปฏิเสธ การเข้าพักเช่นเดียวกัน

บ้านพัก (Accommodation) ตัวบ้านแข็งแรง วัสดุแข็งแรง โครงสร้างดี ภายในปลอดโปร่ง อากาศถ่ายเท สะอาด สถาพแวดล้อมสะอาดเรียบร้อย

ห้องนอน ประเภทห้องขึ้นอยู่กับสภาพบ้าน อาจมีห้องเดี่ยว ห้องคู่ มีเตียงหรือฟูกที่ทำจากวัสดุที่ดี อุปกรณ์เครื่องนอนสะอาด มีหน้าต่างและผ้าม่าน ไม่จำเป็นต้องมีแอร์แต่ควรมีพัดลม

ห้องน้ำและห้องสุขา อาจอยู่แยกหรือรวมกันก็ได้ ที่สำคัญคือต้องสะอาดอยู่ เสมอ ปลอดภัย ประตูอยู่ในสภาพดี พื้นห้องน้ำ สามารถระบายน้ำได้ดี

อาหารและสุขอนามัย ควรเป็นอาหารพื้นเมืองและเป็นเอกลักษณ์ของแต่ละท้องถิ่น เครื่องปรุง วัตถุดิบ สะอาด ปลอดภัย หาได้ในพื้นที่ ภาชนะและอุปกรณ์เครื่องใช้ในครัวทุกชนิดต้องสะอาด ควรมีช้อนกลาง

การวางแผนจัดเตรีมอาหาร ข้อมูลนักท่องเที่ยว เช่น เชื้อชาติ ศาสนา งบประมาณในการจัดทำอาหาร ปัจจัยด้านฤดูกาล อาหารประจำท้องถิ่น จำนวนนักท่องเที่ยว

ความปลอดภัย เป็นองค์ประกอบสำคัญที่นักท่องเที่ยวตัดสินใจเลือกที่พัก ชมรม สมาชิก หรือผู้ดำเนินการโฮมสเตย์ควรมีมาตรการรักษาความปลอดภัย จัดอบรมสมาชิกของชุมชนในการป้องกันอุบัติเหตุต่างๆ

เจ้าของมีหน้าที่ดูแลชีวิตและทรัพย์สินของแขกผู้มาเยือน ขอความร่วมมือจากเจ้าหน้าที่ตำรวจ หรือเจ้าหน้าที่ชุมชนในการจัดตั้งเวรยาม เจ้าของมีหน้าที่ดูแลชีวิตและทรัพย์สินของแขกผู้มาเยือน ดูแลซ่อมแซมลีอคต่างๆเสมอ เช่น ประตู หน้าต่าง เตือนให้นักท่องเที่ยวเก็บของมีค่า หากนักท่องเที่ยวลืมทรัพย์สินไว้ในบ้านพักหรือที่อื่นๆ เจ้าของควรเก็บรักษาให้ มีตู้ยาสามัญประจำบ้าน

สำหรับโฮมสเตย์ที่อยู่ที่ห่างไกล ควรมีอุปกรณ์หรือเครื่องมือที่จำเป็นสำหรับการสื่อสารติดต่อเจ้าหน้าที่ พยาบาล สาธารณสุข สถานดับเพลิง หากเกิดเหตุนักท่องเที่ยวเจ็บป่วย เกิดอุบัติเหตุ ปล้น จี้ เป็นต้น รู้วิธีการใช้อุปกรณ์สื่อสาร

การต้อนรับ (Reception) ควรมีการจัดพื้นที่ต้อนรับในลักษณะจุดศูนย์กลางของ ชุมชน เพื่อดำเนินการต้อนรับ ลงทะเบียน หรือให้ข้อมูล ด้านการท่องเที่ยว วิธีการต้อนรับอาจเป็นวัฒนธรรม ประจำถิ่น เช่น บายศรีสู่ขวัญ หรือการคล้องพวงมาลัย

การจองที่พัก (Reservation) วิธีการทำได้หลายวิธี เช่น ไปรษณีย์ โทรศัพท์ Internet ตอบสนองและยืนยันการจองห้องพักทันที ผู้ดำเนินการอาจส่งรายละเอียดให้นักท่องเที่ยวศึกษาก่อนโดยละเอียด แจ้งข้อมูลให้การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย(ททท. ทราบ เพื่อช่วยประชาสัมพันธ์)

ขั้นตอนการจองห้องพัก จัดบ้านพักตามลำดับ ตอบรับการจอง อาจเรียกเก็บเงินบางส่วน ดังนั้นแจ้ง ระยะเวลาการยกเลิกการเข้าพักให้นักท่องเที่ยวทราบด้วย เก็บรักษาข้อมูลการจองห้องพักสำหรับการเข้าพักครั้งต่อไป

การลงทะเบียนเข้าพัก (Registration) รูปแบบการลงทะเบียนเป็นการเก็บข้อมูลแขกแบบง่ายๆ ไม่เหมือนตามโรงแรมทั่วไป แต่มีความสำคัญคือ ทำให้เจ้าของบ้านทราบข้อมูลนักท่องเที่ยว ช่วยในการจัดเตรียมบ้านพัก

ทราบวันออกจากที่พัก เพื่อเตรียมห้องพักสำหรับแขกต่อไป เป็นข้อมูลสำหรับผู้ดูแลรักษาความปลอดภัย ในกรณีมีโจรผู้ร้ายแฝงตัวเป็นนักท่องเที่ยว

ขั้นตอนการต้อนรับและการลงทะเบียน ต้อนรับด้วยความอบอุ่น พร้อมชี้แจงค่าธรรมเนียมและบริการต่างๆ ให้นักท่องเที่ยวกรอกรายละเอียดและลงชื่อในใบลงทะเบียน แจ้งรายละเอียดที่เป็นประโยชน์เกี่ยวกับชุมชนและสภาพทั่วไป นำนักท่องเที่ยวไปบ้าน