หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง จากหลักคิดสู่การปฏิบัติ แนวคิดการขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียง โดย นางสาวปรียานุช พิบูลสราวุธ อนุกรรมการและผู้ช่วยเลขานุการ คณะอนุกรรมการขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียง ณ โรงแรมเดอะโรสกาเดน เอไพรม รีสอร์ท สวนสามพราน จ. นครปฐม ระหว่างวันที่ ๓๐-๓๑ มกราคม ๒๕๔๗ เสาวนีย์ พนิชโยวาท ศึกษานิเทศก์ชำนาญการพิเศษ หน่วยศึกษานิเทศก์ สอศ.

ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เป็นแนวทางการดำเนินชีวิตและวิถีปฏิบัติที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำรัสชี้แนะแก่พสกนิกรชาวไทยมานานกว่า 40 ปี ที่ทรงเน้นย้ำแนวทางการพัฒนาบนหลักแนวคิดพึ่งตนเอง ไม่ประมาท ตระหนักถึงการพัฒนาอย่างเป็นขั้นตอนที่ถูกต้องตามหลักวิชา และมีคุณธรรมเป็นกรอบในการปฏิบัติและการดำรงชีวิต

การพัฒนาคนให้ พออยู่พอกิน → อยู่ดีมีสุข เป้าหมายของการพัฒนา คนต้องพึ่งตนเองได้ระดับหนึ่ง คนต้องอยู่กับผู้อื่นในสังคม ได้อย่างสันติสุข คนต้องอยู่ร่วมกับธรรมชาติ & สิ่งแวดล้อม ได้อย่างยั่งยืน การพัฒนาคนให้ พออยู่พอกิน → อยู่ดีมีสุข

หลักแนวคิดของเศรษฐกิจพอเพียง การพัฒนาตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง คือ การพัฒนาที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานของทางสายกลางและความไม่ประมาทโดยคำนึงถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุผล การสร้างภูมิคุ้มกันที่ดีในตัวตลอดจนใช้ความรู้ ความรอบคอบ และคุณธรรม ประกอบการวางแผน การตัดสินใจและการกระทำ

ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง สร้างความมั่นคง ยั่งยืน เกิดความสมดุลพร้อมรับต่อการเปลี่ยนแปลงทั้งภายในและภายนอกประเทศอย่างเป็นระบบ

ยุทธศาสตร์ของการขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง สู่สถานศึกษา (พ. ศ ยุทธศาสตร์ของการขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง สู่สถานศึกษา (พ.ศ.2557 – 2560)

การพัฒนาแนวทางการจัดการศึกษาตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง การพัฒนาบุคลากร การขยายผลและการพัฒนาเครือข่าย การเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ การพัฒนากระบวนการติดตามและประเมินผล

สถานศึกษาพอเพียง มี ๕ ด้าน ๑๘ องค์ประกอบ ๖๒ ตัวบ่งชี้ สถานศึกษาพอเพียง มี ๕ ด้าน ๑๘ องค์ประกอบ ๖๒ ตัวบ่งชี้ ๑. ด้านการบริหารจัดการสถานศึกษา ๒. ด้านหลักสูตรและการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ๓. ด้านการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน ๔. ด้านการพัฒนาบุคลากรของสถานศึกษา ๕. ด้านผลลัพธ์และความสำเร็จ

เป้าหมาย ระยะที่ 1 ปี 2559 ระยะที่ 2 ปี 2560 สถานศึกษาพอเพียงไม่น้อยกว่า 50 แห่ง ระยะที่ 2 ปี 2560 พัฒนาเป็นสถานศึกษาพอเพียงได้ครบทุกแห่ง

ปี พ.ศ. 2558 ปี 2550 – สถานศึกษาพอเพียง 3 แห่ง ปี 2552 - สถานศึกษาพอเพียง 78 แห่ง ปี 2558 - สถานศึกษาพอเพียง 2 แห่ง รวม 83 แห่ง

ศูนย์การเรียนรู้ ตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ด้านการศึกษา สังกัด สอศ. ขณะนี้ ผ่านการประเมิน ๓ แห่ง ๑. วษท.ร้อยเอ็ด ๒. วษท.อุบลราชธานี ๓. วก.ไชยา ๔. – ๗. ไม่ทราบ

การวิเคราะห์ ตามหลักปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียง

ทางสายกลาง หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เงื่อนไขความรู้ (รอบรู้ รอบคอบ ระมัดระวัง) เงื่อนไขคุณธรรม (ซื่อสัตย์ สุจริต ขยัน อดทน สติปัญญา แบ่งปัน) พอประมาณ มีเหตุผล มีภูมิคุ้มกันในตัวที่ดี นำสู่ วัตถุ / สังคม / สิ่งแวดล้อม / วัฒนธรรม สมดุล / มั่นคง / ยั่งยืน

สูตร ปศพพ. 2 3 4 + 3 ศาสตร์

บูรณาการ ๓ ศาสตร์ ๑. ศ่าสตร์ของพระราชา เช่น ๒. ศาสตร์สากล เช่น ๑. ศ่าสตร์ของพระราชา เช่น หลักการทรงงาน พระราชดำรัส พระราชดำริ รู้รักสามัคคี หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เกษตรทฤษฎีใหม่ ฯลฯ ๒. ศาสตร์สากล เช่น หลักการ ทฤษฎี วงจรคุณภาพ กระบวนการกลุ่ม การทำงานเป็นทีม ฯลฯ ๓. ศาสตร์ภูมิปัญญา เช่น การใช้สมุนไพร คำพังเพย เพลงพื้นบ้าน ความเชื่อพื้นบ้าน ฯลฯ

2 เงื่อนไข Input หมายถึง ตัวป้อน สิ่งที่นำใช้ในการวิเคราะห์

ความรู้ รอบรู้ รอบคอบ ระมัดระวัง รอบรู้ รอบคอบ ระมัดระวัง นำความรู้/วิทยาการมาใช้ในการวางแผน/ปฏิบัติ

คุณธรรม ซื่อสัตย์ สุจริต ขยัน อดทน แบ่งปัน ซื่อสัตย์ สุจริต ขยัน อดทน แบ่งปัน ใช้ความเพียร/สติปัญญาในการดำเนินชีวิต ค่านิยม 12 ประการ * โรงเรียนคุณธรรม

Input หมายถึง กระบวนการคิด 3 ห่วง Input หมายถึง กระบวนการคิด ประกอบด้วย พอประมาณ มีเหตุผล มีภูมิคุ้มกัน

พอประมาณ ปัจจัยภายใน / ปัจจัยภายนอก ไม่สุดโต่ง ไม่เบียดเบียนตนเอง/ผู้อื่น พอดี ไม่มาก ไม่น้อยเกินไป

มีเหตุผล ทุกการตัดสินใจใช้เหตุผล คำนึงถึงเหตุปัจจัยที่เกี่ยวข้อง ผลที่จะเกิดขึ้น

ภูมิคุ้มกัน เตรียมตัว/ใจ พร้อมรับผลกระทบ/การเปลี่ยนแปลงที่อาจเกิดจากภายในหรือภายนอก

กระบวนการคิดวิเคราะห์ Input Process Output

การใช้หลักคิด ศกพ. ต้องเป็น Package ครบทั้ง 2 – 3 – 4 + 3 ศาสตร์ – ศาสตร์ของพระราชา, ศาสตร์สากล, ศาสตร์ภูมิปัญญา

การคิด / วิเคราะห์ / ตัดสินใจ เรื่องใดเรื่องหนึ่งต้องคิดรอบด้าน ไม่ใช่แค่ห่วงใดห่วงหนึ่งหรือเงื่อนไขใดเพียงอย่างเดียว

Output – ผลที่คาดว่าจะเกิดขึ้นจาก การตัดสินใจปฎิบัติ 4 มิติ สังคม เศรษฐกิจ วัฒนธรรม สิ่งแวดล้อม

ด้านสังคม - สภาพสังคม – เข้มแข็ง ปลอดภัย ลดปัญหาแรงงานอพยพเข้าเมือง - สภาพสังคม – เข้มแข็ง ปลอดภัย ลดปัญหาแรงงานอพยพเข้าเมือง - การอยู่ร่วมกันในสังคม – พึ่งพากัน อบอุ่น เป็นสุข ลดปัญหาเด็ก/คนชราถูกทอดทิ้ง

ด้านวัฒนธรรม รักษา ฟื้นฟู ถ่ายทอด สืบต่อ สร้างใหม่

ด้านเศรษฐกิจ ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ลดการนำเข้า ใช้วัสดุท้องถิ่น ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ลดการนำเข้า ใช้วัสดุท้องถิ่น กระตุ้นเศรษฐกิจทุกระดับ ผลผลิต ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ชิ้นงาน ผลิตภัณฑ์

ไม่ทำลาย - ไม่ใช้สารพิษ ลดใช้สารเคมี ด้านสิ่งแวดล้อม ไม่ทำลาย - ไม่ใช้สารพิษ ลดใช้สารเคมี ใช้ทรัพยากรอย่างประหยัด ทิ้งขยะเป็นที่ แยกขยะ ไม่เผาขยะ ไม่ตัดไม้ทำลายป่า รักษาไว้ - ช่วยกันดูแลธรรมชาติ รักษาต้นไม้ ใช้วัสดุธรรมชาติอย่างประหยัด/คุ้มค่า สร้างเพิ่ม - ปลูกต้นไม้ เพิ่มแหล่งน้ำ

โดยใช้หลักคิดเศรษฐกิจพอเพียง วิธีการวิเคราะห์ โดยใช้หลักคิดเศรษฐกิจพอเพียง

เริ่มตั้งแต่ลุกจากเก้าอี้ ตัวอย่าง การรับประทานอาหาร เริ่มตั้งแต่ลุกจากเก้าอี้

คิดเรื่องอะไรบ้าง 1. ลุกเลย หรือ รอก่อน 2. ขยับเก้าอี้อย่างไร ยก / ลาก 3. เข้าห้องน้ำ หรือ ไปกินอาหารก่อน

4. เข้าแถว หรือ แซงคนอื่น 5. รอคอยให้แถวสั้น 6. เลือกภาชนะ 7. เลือกอาหาร 8. วิธีการตักอาหาร

9. ปริมาณอาหารที่ตัก – น้อย / มาก 10. หาที่นั่ง - คนเดียว / กลุ่มเพื่อน 10. กิน - เหลือทิ้ง / ไม่อิ่ม / ตักเพิ่ม 11. ของหวาน - กะทิ / หวานจัด 12. ผลไม้ – เปรี้ยว /ไม่ชอบ

13. เครื่องดื่ม – น้ำเปล่า / น้ำหวาน 14 13. เครื่องดื่ม – น้ำเปล่า / น้ำหวาน 14. อิ่มแล้ว - นั่งต่อ / ลุกขึ้น 15. เข้าห้องน้ำ หรือ เข้าห้องประชุม 16. นั่งคุยหน้าห้อง เลยเวลา

Output ด้านสังคม 1.มายาทในการตักอาหาร / เข้าแถว 2.สะดวกในการตักอาหาร ด้านเศรษฐกิจ 1.ได้รับอาหารเหมาะกับตนเอง 2.ประหยัดเวลา ไม่เหลืออาหารทิ้ง 3.อาหารไม่หก ร่วงหล่น สกปรก สิ้นเปลือง

Output ด้านวัฒนธรรม 1. วัฒนธรรมการรับประทานอาหาร / เข้าแถว 2. การให้เกียรติซึ่งกันและกัน เชิญผู้หญิงตักก่อน ด้านสิ่งแวดล้อม 1. ไม่เหลืออาหารทิ้งเป้นขยะ ลดโลกร้อน 2. สภาพแวดล้อมน่ามอง ไม่วุ่นวาย ไม่สกปรกเลอะเทอะ

เราวิเคราะห์ได้ทุกสิ่งรอบตัว การซื้อของ การขับรถ การปฏิบัติงาน การกิน การนอน การคบเพื่อน การเรียน ฯลฯ

๔ คำที่พึงจดจำ พอเพียง พอมี พออยู่ พอกิน

เดินตามรอยเท้าพ่อ...ขออยู่อย่างพอเพียง เรา...เหล่าข้ารองพระบาทของพ่อ จะน้อมนำ หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ โดยการคิดก่อนพูดและทำ

ต้องการข้อมูลเพิ่มเติม https://jimmyjija.wordpress.com หรือ โทรศัพท์ 081 805 2455