หน่วยการเรียนที่ 1 : องค์ประกอบการคิดของมนุษย์ หน่วยการเรียนที่ 1 : องค์ประกอบการคิดของมนุษย์ อาจารย์ดร.จิราภรณ์ บุญยิ่ง

หน่วยที่ 1 : องค์ประกอบการคิดของมนุษย์ หน่วยที่ 1 : องค์ประกอบการคิดของมนุษย์ 1.1 กลไกทางสมองของมนุษย์ 1.2 ปัจจัยที่ส่งผลต่อการพัฒนาการคิดของมนุษย์ 1.3 ทักษะการคิดและลักษณะการคิด 1.4 การพัฒนาการคิด

1.1: กลไกทางสมองของมนุษย์ สมองเกี่ยวข้องกับการประพฤติปฏิบัติของมนุษย์ เช่น การคิด การแสดงอารมณ์ การเคลื่อนไหว เป็นต้น สมองมีการพัฒนามาตั้งแต่ปฏิสนธิได้ใน 5 สัปดาห์แรก สมองมนุษย์มีน้ำหนักประมาณ 1.36 กิโลกรัม หรือ 2 % ของร่างกาย สมองอาศัยพลังงานจากร่างกายประมาณ 20 - 30 % สมองมีเซลล์ประสาทประมาณ 100 ล้านเซลล์ สมองแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ สมองซีกซ้ายและสมองซีกขวา

สมองซีกซ้าย-สมองซีกขวา สมองซีกซ้าย : ควบคุมการคิดเกี่ยวกับการคิดวิเคราะห์ การคิดเชิงเหตุผล การคิดคำนวณ การใช้และเรียบเรียงภาษา ควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อซีกขวาของร่างกาย สมองซีกขวา : ควบคุมการคิดสร้างสรรค์ มิติสัมพันธ์ จินตนาการ ความซาบซึ้งในดนตรีและศิลปะ ควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อซีกซ้ายของร่างกาย

สมอง

การพัฒนาการคิด งานวิจัย : พบว่าเซลล์ประสาท 1 เซลล์เชื่อมกับเซลล์อื่น ๆ งานวิจัย : พบว่าเซลล์ประสาท 1 เซลล์เชื่อมกับเซลล์อื่น ๆ 10,000 เซลล์ : ส่งข้อมูลข่าวสารซึ่งกันและกันได้ 100 ข้อมูล/1วินาที สมองโตเต็มที่ 18 ปี แต่กระบวนการคิดต้องพัฒนาต่อไปเรื่อย ๆ

1.2 ปัจจัยและอุปสรรคที่ส่งผลต่อการพัฒนาการคิด ปัจจัยที่ส่งเสริมการคิด : การทำงานของสมอง : พื้นฐานทางครอบครัว - พื้นฐานด้านโภชนาการ - พื้นฐานการอบรมเลี้ยงดู : พื้นฐานความรู้ : ประสบการณ์ชีวิต : สภาพแวดล้อม : ศักยภาพของการรับรู้และการเรียนรู้

อุปสรรคของการพัฒนาการคิด สมองได้รับความกระทบกระเทือน มลภาวะ - การออกกำลังกายและการพักผ่อน การรับประทานอาหารที่ไม่เป็นประโยชน์ การคิดร้าย เก็บตัว ขาดสมาธิ

พฤติกรรมที่ส่งเสริมการคิด การคิด : กระบวนการทางสมองที่เกิดขึ้น เมื่อมีสิ่งเร้ากระตุ้น มีวัตถุประสงค์ เพื่อ - เพื่อแก้ปัญหา เอาชนะ - เพื่อค้นหาคำตอบ - เพื่อชีวิตที่ดีกว่า

พฤติกรรมที่ส่งเสริมการคิดอื่น ๆ ใฝ่รู้ จินตนการ กล้าคิดในสิ่งที่ซับซ้อน สนุกต่อการตัดสินใจ วางแผนได้ประสบผลสำเร็จ เห็นโอกาสและทางเลือกได้มากขึ้น สร้างสรรค์ความคิดได้ง่าย รวดเร็ว ปรับตัว คิดกว้าง ฉับไว ฯลฯ

1.3 ทักษะและลักษณะการคิด ทักษะการคิด : พฤติกรรมย่อย ๆ ที่แสดงออกจนเกิดทักษะ และความชำนาญ - ทักษะการคิดพื้นฐาน - ทักษะการคิดขั้นสูง

ทักษะการคิดพื้นฐาน กลุ่มที่ 1 ทักษะการสื่อสาร - การฟัง - การฟัง แยกแยะความแตกต่าง จดจำคำ/ข้อความ เข้าใจเรื่องราว/ความหมาย ไวต่อการรับรู้ ต่ออารมณ์และความรู้สึก ประเมินความถูกต้อง น่าเชื่อถือ และคุณค่า เปิดเพลง

กลุ่มที่ 1 ทักษะการสื่อสาร กลุ่มที่ 1 ทักษะการสื่อสาร การพูด บอกวัตถุประสงค์ จัดลำดับความคิด จัดโครงสร้าง เลือกวิธีและใช้สำนวนภาษา

กลุ่มที่ 1 ทักษะการสื่อสาร กลุ่มที่ 1 ทักษะการสื่อสาร การเขียน บอกวัตถุประสงค์ จัดโครงสร้าง จัดลำดับความคิด เลือกวิธีนำเสนอ และสำนวนภาษา เขียนตามที่เรียบเรียงความคิดของตน ประเด็นสำคัญ และมีรายละเอียดครบถ้วน พิสูจน์อักษรให้ถูกต้อง

กลุ่มที่ 1 ทักษะการสื่อสาร การอ่าน บอกเนื้อหาสาระและรายละเอียด เข้าใจเรื่องราวที่อ่าน ไวต่อการรับรู้ ต่ออารมณ์และความรู้สึก ประเมินความถูกต้อง น่าเชื่อถือ และคุณค่า

กลุ่มที่ 1 ทักษะการสื่อสาร การพรรณนา ลำดับความคิดที่ต้องการจะชี้แจงให้เป็นระบบ มีความต่อเนื่อง และมีความ สมเหตุสมผล จัดหมวดหมู่ความรู้ให้เป็นโครงสร้างที่ถูกต้องและมีความชัดเจน ค้นหา และระบุลักษณะ คุณสมบัติ ส่วนประกอบ นำเสนอความคิดที่เรียบเรียงไว้ได้อย่างเป็นระบบ

กลุ่มที่ 1 ทักษะการสื่อสาร การพรรณนา สูงระหงทรงเพรียวเรียวชะลูด     งามละม้ายคล้ายอูฐกระหลาป๋า     พิศแต่หัวจรดเท้าขาวแต่ตา        ทั้งสองแก้มกัลยาดังลูกยอ       คิ้วก่งเหมือนกงเขาดีดฝ้าย         จมูกงามละม้ายคล้ายพร้าขอ หูกลวงดวงพักตร์หักงอ          ลำคอโตตันสั้นกลม          สองเต้าห้อยตุงดั่งถุงตะเคียว         โคนเหี่ยวแห้งรวบเหมือนบวบต้มเสวยสลายาจุกพระโอษฐ์อม        มันน่าชมน่าเชยนางเทวี

กลุ่มที่ 1 ทักษะการสื่อสาร การอธิบาย เรียบเรียงความคิดหรือประเด็นสำคัญ บอกความสัมพันธ์เชิงเหตุผล และความสัมพันธ์เชิงสาเหตุ จัดลำดับความสัมพันธ์เชิงสาเหตุทั้งหมด ตามลำดับเวลาการเกิดผล

กลุ่มที่ 1 ทักษะการสื่อสาร การนำเสนอ จัดเตรียมโครงเรื่อง จัดเตรียมสื่อประกอบ การนำเสนอด้วยวาจาต้องมี ความดังชัดเจน การนำเสนอที่ไม่ใช้วาจา ต้องมีเนื้อหาชัดเจน มีภาพประกอบ

กลุ่มที่ 1 ทักษะการสื่อสาร เพื่อบอกข้อมูล (Inform) รายงานสถานะ (Status Report) การสาธิต (Demonstration) แผนธุรกิจ/กลยุทธ์ (Business/Strategy) การขายความคิด (Idea Selling) การเสนอแนะให้เปลี่ยนแปลง (Suggestion) การขายสินค้า/บริการ (Product/Service Selling) การอธิบายข้อมูลทางเทคนิค (Technical Data

กลุ่มที่ 2 ทักษะแกนขั้นพื้นฐาน การสังเกต คุณสมบัติหรือคุณลักษณะ องค์ประกอบหรือโครงสร้าง รายละเอียดของ ความแตกต่างจากสิ่งอื่น จุดที่น่าสนใจ

กลุ่มที่ 2 ทักษะแกนขั้นพื้นฐาน การสำรวจ สำรวจอย่างไม่มีทิศทาง สำรวจตามที่ผู้อื่น สำรวจโดยวางแผน

กลุ่มที่ 2 ทักษะแกนขั้นพื้นฐาน การตั้งคำถาม กำหนดขอบเขต รับข้อมูลโดยผ่านประสาทสัมผัสทั้งห้า

กลุ่มที่ 2 ทักษะแกนขั้นพื้นฐาน การเก็บรวบรวมข้อมูล ระบุเรื่องและวัตถุประสงค์ รวบรวมข้อมูลให้ตรง ระบุสิ่งที่ยังไม่รู้ รวบรวมข้อมูลที่เป็นปัจจุบัน ระบุวิธีการได้มา ตรวจสอบความเพียงพอ

กลุ่มที่ 2 ทักษะแกนขั้นพื้นฐาน การจำแนกแยกแยะ กำหนดประเด็นในการแยกแยะ เทียบระดับความเหมือน และความต่าง

กลุ่มที่ 2 ทักษะแกนขั้นพื้นฐาน การจัดหมวดหมู่ กำหนดประเด็น กำหนดระดับหรือเกณฑ์ จำแนกสิ่งต่างๆ ตามระดับ หรือเกณฑ์

ทักษะการคิดขั้นสูง การสรุปความ ทบทวนข้อมูลเหตุการณ์หรือ ปรากฏการณ์ ค้นหาแบบแผนในเรื่องความเหมือน ความต่าง ความสอดคล้อง นำความสัมพันธ์ต่างๆที่ค้นพบทั้งหมด

ทักษะการคิดขั้นสูง การวิเคราะห์ กำหนดมิติหรือแง่มุม แจกแจงข้อมูลที่มีอยู่ลงในแต่ละหมวดหมู่ นำข้อมูลที่แจกแจงแล้วมาจัดลำดับ รวบรวมข้อมูลทั้งหมดมาจัดระบบ

ทักษะการคิดขั้นสูง การสังเคราะห์ การสร้างนัยทั่วไปจากข้อมูล การเชื่อมโยงหรือบูรณาการ การพยากรณ์หรือสร้างข้อสรุป การใช้ความรู้เก่าสร้างความรู้ใหม่

ทักษะการคิดขั้นสูง การประเมินค่า หลักการหรือทฤษฎีในการดำเนินงาน ปฏิบัติโดยใช้ข้อมูลอ้างอิงที่สมเหตุสมผล การเปรียบเทียบหรือแจกแจงคุณค่า การจำแนกระหว่างแนวคิดต่าง ๆ

ทักษะการคิดขั้นสูง การพยากรณ์ ทบทวนพิจารณา เหตุการณ์ ระบุเหตุการณ์ หรือปรากฏการณ์ พยากรณ์หรือคาดคะเน

ลักษณะการคิด เป็นประเภทของการคิด แบ่งเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มที่ 1 ลักษณะการคิดที่จำเป็นทั่วไป กลุ่มที่ 2 ลักษณะการคิดที่จำเป็นแกนสำคัญ

กลุ่มที่ 1 ลักษณะการคิดทั่วไปที่จำเป็น กลุ่มที่ 1 ลักษณะการคิดทั่วไปที่จำเป็น คิดคล่อง คิดหลากหลาย คิดละเอียด คิดชัดเจน

กลุ่มที่ 2 ลักษณะการคิดที่เป็นแกนสำคัญ คิดกว้าง คิดลึกซึ้ง คิดไกล คิดอย่างมีเหตุผล คิดที่ถูกทาง

แบบฝึกหัดท้ายบทที่1 ให้นักศึกษาบอกความหมายพร้อมทั้งยกตัวอย่างเกี่ยวกับลักษณะการคิดมาอย่างละ 1 ตัวอย่าง โดยให้เลือกทำแบบฝึกหัดมาส่ง คนละ 5 ข้อ 1. การคิดคล่อง 6. การคิดหลากหลาย 2. การคิดละเอียด 7. การคิดชัดเจน 3. การคิดกว้าง 8. การคิดไกล 4. การคิดลึกซึ้ง 9. การคิดถูกทาง 5. การคิดอย่างมีเหตุผล กำหนดส่งงานในสัปดาห์ต่อไป