ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (GIS : Geographic Information System)

หัวข้อการบรรยาย บทนำเกี่ยวกับระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ โปรแกรม Quantum GIS

GIS? ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ หรือ Geographic Information System : GIS คือการใช้ระบบ คอมพิวเตอร์เพื่อนำเข้า จัดเก็บ จัดการ ปรับปรุง สืบค้น วิเคราะห์และแสดงผลข้อมูลเชิงพื้นที่ ที่สามารถอ้างอิง ตำแหน่งเชิงภูมิศาสตร์ได้

องค์ประกอบหลักของ ระบบ GIS

ข้อมูลในระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (GIS Data) ข้อมูลเชิงพื้นที่ (Spatial Data) เป็นข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับ ตำแหน่งที่ตั้งของข้อมูลต่าง ๆ บนพื้นโลก ซึ่งข้อมูลเชิงพื้นที่ สามารถแบ่งได้ 2 ประเภท คือ RASTER และ VECTOR ข้อมูลที่ไม่อยู่ใน เชิงพื้นที่ (Non-Spatial Data) เป็นข้อมูลบรรยาย (Attribute Data) ที่ใช้อธิบายคุณลักษณะต่างๆ ของพื้นที่นั้นๆ เช่น ชื่อสถานที่ จำวนประชากร ชื่อป่าชุมชน เป็นต้น

ข้อมูลเชิง พื้นที่ (Spatial Data) 2. ข้อมูลแสดงทิศทาง (Vector Data) คือข้อมูลที่แสดงด้วย จุด เส้น หรือ พื้นที่ ที่ประกอบด้วยจุดพิกัดทาง แนวราบ (X, Y) และ / หรือ แนวดิ่ง (Z) - จุด คือข้อมูลประเภทพิกัด ตำแหน่งเดียวสามารถนำไปใช้ บอกตำแหน่ง เช่น ที่ตั้งของ โรงเรียน เป็นต้น - เส้น คือข้อมูลประเภทที่มีจุด พิกัดสองจุดหรือมากกว่า สามารถ นำไปใช้บอก ถนน คลอง เป็นต้น - พื้นที่ ข้อมูลประเภทพื้นที่นั้น จำเป็นต้องมีจุดมากกว่า 3 จุดขึ้น ไป และจุดพิกัดเริ่มต้นและจุดพิกัด สุดท้ายจะต้องอยู่ตำแหน่งเดียวกัน สามารถนำไปใช้แสดง ขอบเขต การปกครอง ขอบเขตหมู่บ้าน จุด เส้น พื้นที่

ข้อมูลเชิง พื้นที่ (Spatial Data) 2. ข้อมูลแสดงทิศทาง (Vector Data) คือข้อมูลที่แสดงด้วย จุด เส้น หรือ พื้นที่ ที่ประกอบด้วยจุดพิกัดทาง แนวราบ (X, Y) และ / หรือ แนวดิ่ง (Z) - จุด คือข้อมูลประเภทพิกัด ตำแหน่งเดียวสามารถนำไปใช้ บอกตำแหน่ง เช่น ที่ตั้งของ โรงเรียน เป็นต้น - เส้น คือข้อมูลประเภทที่มีจุด พิกัดสองจุดหรือมากกว่า สามารถ นำไปใช้บอก ถนน คลอง เป็นต้น - พื้นที่ ข้อมูลประเภทพื้นที่นั้น จำเป็นต้องมีจุดมากกว่า 3 จุดขึ้น ไป และจุดพิกัดเริ่มต้นและจุดพิกัด สุดท้ายจะต้องอยู่ตำแหน่งเดียวกัน สามารถนำไปใช้แสดง ขอบเขต การปกครอง ขอบเขตหมู่บ้าน จุด เส้น พื้นที่

ตัวอย่างการนำระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (GIS) มาใช้ในการ จัดทำแผนที่เพื่อการสำรวจป่าชุมชนพื้นที่ตัวอย่าง ป่าชุมชน เขาอ้ายโป๊ดและเขาอีด่าง ต. ซับตะเคียน จ. ลพบุรี การประยุกต์ใช้ GIS ในภารกิจ สำรวจป่าชุมชน

โปรแกรม Quantum GIS Quantum GIS หรือ QGIS เป็นโปรแกรม Desktop GIS ประเภทหนึ่งที่มีประสิทธิภาพ ในการนำมาใช้จัดการข้อมูลปริภูมิ จัดอยู่ในกลุ่มของซอฟต์แวร์รหัสเปิด (Free and Open Source Software: FOSS) โดยสามารถทำการดาวน์โหลดโปรแกรม Quantum GIS ได้จาก URL: การประยุกต์ใช้ GIS ในภารกิจ สำรวจป่าชุมชน

Menu Bar Tools Bar Layers Map Coordinate at mouse curser position Current Map Scale Project Properties Map Display Graphic User Interface ของโปรแกรม Quantum GIS การประยุกต์ใช้โปรแกรม QGIS ใน ภารกิจสำรวจป่าชุมชน

การนำเข้าข้อมูลภาพ ดาวเทียม (RASTER) คลิกปุ่ม Add Raster Layer บนแถบ Tools Bar เพื่อเลือกข้อมูลที่ เป็นภาพถ่ายดาว เทีย หรือภาพถ่าย ทางอากาศ การประยุกต์ใช้โปรแกรม QGIS ใน ภารกิจสำรวจป่าชุมชน

การเรียกใช้บริการข้อมูลแบบ Web Map Service คลิกที่ปุ่ม เพื่อสั่งทำงาน Add WMS Layer จะปรากฏ หน้าต่างใหม่ขึ้นมาเพื่อกำหนดแหล่งข้อมูล WMS การประยุกต์ใช้โปรแกรม QGIS ใน ภารกิจสำรวจป่าชุมชน

การนำเข้าข้อมูลขอบเขตป่าที่ได้จากการ สำรวจพิกัดด้วย GPS คลิกปุ่ม Add Vector Layer บนแถบ Tools Bar เพื่อเลือก ชั้นข้อมูล การประยุกต์ใช้โปรแกรม QGIS ใน ภารกิจสำรวจป่าชุมชน

ขั้นตอนการสร้างข้อมูลแบบ พื้นที่ (Polygon) คลิกปุ่ม Layer >> New >> New Shape file Layer จะปรากฏหน้าต่าง New Vector Layer โดยในส่วนของ Type: ให้ เลือกแบบ polygon ประเภทของชั้น ข้อมูล กำหนดระบบพิกัด อ้างอิงทาง ภูมิศาสตร์ การสร้างข้อมูล เชิงบรรยาย รายการข้อมูลเชิง บรรยาย การประยุกต์ใช้โปรแกรม QGIS ใน ภารกิจสำรวจป่าชุมชน

การนำเข้าข้อมูล (Digitize) คลิกปุ่ม Capture Line แล้วใช้เมาส์ทำการ Digitize ซึ่งใน ตัวอย่างได้ทำการ Digitize พื้นที่ป่า จากนั้นก็ใส่ข้อมูลของพื้นที่ (Polygon) ลงใน Attribute แล้ว คลิกปุ่ม OK การประยุกต์ใช้งาน QGIS ในภารกิจ สำรวจป่าชุมชน

การแก้ไข ข้อมูลพื้นที่ การ Edit shape file ที่ทำการ Digitize เสร็จเรียบร้อยแล้ว สามารถทำ ได้โดยคลิกปุ่ม จากนั้นคลิกปุ่ม เพื่อทำการเลือกจุดที่เราต้องการจะแก้ไข จากนั้นจึงทำการแก้ไข การประยุกต์ใช้งาน QGIS ในภารกิจ สำรวจป่าชุมชน

การแบ่งข้อมูลพื้นที่ ออกจากกัน การ Edit shape file ที่ทำการ Digitize เสร็จเรียบร้อยแล้ว สามารถทำ ได้โดยคลิกปุ่ม จากนั้นคลิกปุ่ม เพื่อทำการเลือกจุดที่เราต้องการจะแก้ไข จากนั้นจึงทำการแก้ไข การประยุกต์ใช้โปรแกรม QGIS ใน ภารกิจสำรวจป่าชุมชน

การคำนวณขนาด ของพื้นที่ การประยุกต์ใช้โปรแกรม QGIS ใน ภารกิจสำรวจป่าชุมชน

ขอบคุณคับ