การให้ยาระงับความรู้สึกสำหรับหัตถการทางออร์โธปิดิกส์ พญ. พัชรี ยิ้มรัตนบวร

Sedation and Analgesia การให้ยาเพื่อให้ผู้ป่วยทนต่อภาวะไม่สุขสบายหรืออาการปวดจากการทำหัตถการได้ หวังผลให้ผู้ป่วยลืม หรือไม่ปวด ไม่รับประกันผลการตอบสนองต่อสิ่งกระตุ้นที่เจ็บปวดนั้นๆได้ Conscious sedation----- Deeper sedation ------General Anesthesia

ข้อควรระวัง การปรับยาทำได้ยากมาก ผู้ป่วยตอบสนองแตกต่างกัน ควรใช้การให้ยาทีละน้อย ต้องระวังระดับความรู้สึกตัวที่ลดลง ลด airway reflex ---- aspiration กดการหายใจ ------- apnea กดระบบหัวใจ ------Hypotension ปฎิกิริยาต่อยาอื่น ผลข้างเคียงของยา อาจเกิดเหตุการณืไม่พึงประสงค์ได้เสมอ ระวังในคนแก่และเด็ก

การเตรียมผู้ป่วย บุคลากร เครื่องมือ เซ็น ใบยินยอมสำหรับให้ยา ประวัติ โรคประจำตัว ประวัติ/ตรวจร่างกาย ประเมินอุบัติเหตุร่วม NPO time Lab เท่าทีจำเป็น บางครั้งไม่ต้องส่งตรวจ

บุคลากร บุคลากรที่มีทักษะเพียงพอ CPR, AIRWAY CARE, แทง iv,ให้ยาได้ ใช้เครื่องติดตามสัญญาณชีพ เช่น Oxygen Sat เป็น ถ้าต้องให้ยาเฉพาะ ใช้ เครื่องดมยาสลบ ต้องใช้บุคลากรทางวิสัญญี

การเตรียมผู้ป่วย บุคลากร เครื่องมือ Laryngoscope ET Suction Defibrillator Oxygen AMBU Bag ยาที่จำเป็นสำหรับCPR

อุปกรณ์ติดตามสัญญานชีพ monitor ติดตามระดับความรู้สึกตัวตลอดเวลา (ปลุกตื่น ทำตามสั่ง pupil) เครื่องวัดความดันโลหิต เครื่องวัดความเข้มออกซิเจนในเลือด ( Pulse Oxymeter) อาจมีเครื่อง EKG เครื่องวัดคาร์บอนไดออกไซด์ในลมหายใจออก สถานที่ เพียงพอสำหรับ _CPR แสงสว่างเพียงพอ เตียงควรปรับหัวต่ำได้

เทคนิคและยาที่ใช้ Local anesthesia ฉีดยาชาบริเวณแผล Hematoma block Nerve block : Digital NB, Ankle block, Wrist block

เทคนิคและยาที่ใช้ ยาที่ใช้ 1-2% Lidocaine. 0.25-0.50% Bupivacaine (Marcaine) Maximal dose. Lidocaine with ADR 7 mg/kg ( 1% 1ml = 10 mg) Lidocaine without ADR 5 mg/kg Bupivacaine. 3 mg/ kg. (( 0.25% 1 ml = 2.5 ml) ข้อดี ผู้ป่วยรู้สึกตัว ใช้ยาราคาถูก ปลอดภัย ข้อเสีย เจ็บขณะฉีดยามาก อาจไม่เพียงพอสำหรับบางหัตถการ ไม่เหมาะกับเด็ก

ยาแก้ปวดทุกตัวกดการหายใจได้ Intravenous route ยาแก้ปวด (Opioid groups ) ชื่อยา Dose ข้อควรระวัง Morphine 0.03-0.15 mg/kg histamine release อาจกระตุ้นasthmaได้ คลื่นไส้อาเจียน Pethidine 0.5-2.0 mg/kg กระตุ้นHR เร็วขึ้น Fentanyl 0.5- 1.5 µg/kg หมดฤทธิ์เร็ว ยาแก้ปวดทุกตัวกดการหายใจได้

ยาที่ออกฤทธิ์ให้หลับ ชื่อยา Dose ข้อควรระวัง Diazepam 0.04 – 0.2 mg/kg เจ็บขณะฉีดยา ออกฤทธิ์นาน6-12hr Midazolam (Dormicum) 0.01 – 0.1 mg/kg ความดันโลหิตต่ำ ลด vagal tone ได้ Propofol 1- 2.5 mg/kg กดหัวใจ ความดันต่ำได้ หยุดหายใจ Thiopental 3 – 6 mg/kg กดหัวใจ ความดันโลหิตต่ำได้ Ketamine 0.5-2 mg/kg กระตุ้น HR เร็ว BP สูงได้ ตื่น delirium ได้ Propofol Thiopental ketamine ต้องงดน้ำงดอาหาร อย่างน้อย 8 ชม

ผู้ป่วยชาย 69 ปี หกล้มมือยันพื้น 2 ชม. ก่อนมารพ ผู้ป่วยชาย 69 ปี หกล้มมือยันพื้น 2 ชม.ก่อนมารพ. PE: ปวดบวมที่ข้อมือซ้าย โรคประจำตัว ความดันโลหิตสูง ทาน Amlodipine ½ tab OD BP 160/90 ชีพจร 65 /min BW 50 kg

ปรึกษาแพทย์ออร์โธปิดิกส์ รพ บร แล้ว ให้ CR with SAC วิธีที่ 2 Sedation Diazepam 5-10 mg IV Morphine 1.5 – 7.5 mg IV วิธีที่3 Sedation Dormicum 1-5 mg Fentanyl 25-75 mcg วิธีที่ 1 LA Hematoma Block 2% Lidocaine without ADR 20 ml

ผู้ป่วย ชาย 50 ปี หกล้ม ปวดบวมไหล่ขวา 1 ชม ก่อนมารพ ประวัติไหล่หลุดเป็นๆหายๆมา 2 ปี ปฎิเสธโรคประจำตัว NPO 2 ชมก่อนมารพ

ปรึกษาแพทย์ออร์โธปิดิกส์ รพ บร แล้ว ให้ CR with sling วิธีที่2 Sedation Dormicum 1-5 mg Fentanyl 25-75 mcg วิธีที่ 1 Sedation Diazepam 5-10 mg IV Morphine 1.5 – 7.5 mg IV

ผู้ป่วยชาย 19 ปี อุบัติเหตุรถมอเตอร์ไซด์ บาดแผลที่นิ้วดังรูป ประวัติสลบไม่ชัดเจน NPO 2ชม GCS 15 Vital sign ปกติ

ปรึกษาแพทย์ออร์โธปิดิกส์ รพ บร แล้ว ให้ DB วิธีที่2 Sedation ไม่ควรใช้ เพราะต้องสังเกตุอาการทางสมอง วิธีที่ 1 LA Digital nerve block 2% Lidocaine without ADR 10- 15 ml