การวิจัยและพัฒนาสารสกัดสมุนไพร โดย ภก.สมนึก สุชัยธนาวนิช การวิจัยและพัฒนาสารสกัดสมุนไพร โดย ภก.สมนึก สุชัยธนาวนิช ศูนย์พัฒนายาไทยและสมุนไพร สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก

ห่วงโซ่แห่งมูลค่าเพิ่ม ปลายน้ำ ต้นน้ำ กลางน้ำ ห่วงโซ่แห่งมูลค่าเพิ่ม 50 % up 25-30% 30-50% 10-15% วัตถุดิบ พัฒนาผลิตภัณฑ์ จัดจำหน่าย เข้าสู่ตลาด

ทำไมต้องสารสกัด ? การใช้งาน การเก็บรักษา - เก็บไว้ใช้ได้ตลอดปี ทำไมต้องสารสกัด ? การใช้งาน - เก็บไว้ใช้ได้ตลอดปี - การเตรียมสารสกัดโดยคำนึงถึงด้านการใช้งาน (ลักษณะสารสกัด,การละลาย) ความปลอดภัย - สามารถเลือกสกัดเอาสารที่ต้องการโดยหลีกเลี่ยงสารพิษในสมุนไพร - ลดการปนเปื้อนเชื้อจุลินทรีย์และแบคทีเรียที่อยู่ในวัตถุดิบสมุนไพร การเก็บรักษา - เก็บไว้ได้นาน ประหยัดเนื้อที่ คุณภาพ - สามารถควบคุมได้ - ทำ specification sheet

วิธีสกัดแบบไหน เหมาะกับงานของเรา ? วิธีสกัดแบบไหน เหมาะกับงานของเรา ? สารที่ต้องการ/ไม่ต้องการ วิธีการสกัดที่เหมาะสม ตัวทำละลายที่เหมาะสม ต้นทุน การนำไปใช้ ลักษณะของสารสกัดที่ต้องการ การนำไปใช้ ใช้ภายนอก ใช้ภายใน ภูมิปัญญา วิธีการสกัดที่เหมาะสม ผลการรักษา

การควบคุมคุณภาพ ลักษณะภายนอก ความชื้น การปลอมปน วัตถุดิบ ลักษณะภายนอก ความชื้น การปลอมปน การปนเปื้อนเชื้อจุลินทรีย์ สารสกัด ปริมาณสารสำคัญที่ต้องการ/ไม่ต้องการ การปนเปื้อนโลหะหนัก/จุลินทรีย์

วิธีการตรวจสอบปริมาณสารในสารสกัด Thin Layer Chromatography ใช้ได้กับทั้งวัตถุดิบและสารสกัด ตรวจสอบคุณภาพเบื้องต้น เร็วและง่าย UV-Vis Spectroscopy ตรวจสอบปริมาณสารที่ดูดซับแสงช่วง UV-Vis ใฃ้งานง่ายและรวดเร็ว ไม่สามารถวิเคราห์สารบางจำพวกได้ และมีปัญหาในกรณีมีสีของสารอื่นๆรบกวน High Performance Liquid Chromatography ตวจวิเคราะห์อย่างละเอียด ทั้งคุณภาพและปริมาณวิเคราห์ ราคาแพง และต้องใช้ความชำนาญในการปฎิบัติ Gas-Liquid Chromatography ตรวจวิเคราะห์สารที่ระเหยได้ เช่น น้ำมันหอมระเหย ราคาแพงและต้องใช้ความชำนาญในการปฎิบั ติ

กรรมวิธีการสกัด การหมัก (Marceration) การชง (Percolation) การต้ม (Decoction) Soxhlet apparatus การสกัดแบบกรอง (Filtration) การสกัดโดยใช้เครื่องเหวี่ยงหนีศูนย์กลาง (Centrifugation) Liquid-Liquid extractor

กรรมวิธีการสกัด การสกัดน้ำมันหอมระเหย Resorption Solvent extraction Mechanical expression Stream distillation Water distillation Supercritical fluid extraction Molecular Distillation

Fundamental Substance Studies San Huang tablets prescription Rhubarb 300g Scutellaria extract 21g Berberine hydrochloride 5g Make into 1000 tablets

(Emodin, Physcion, Chrysophanol, Aloe-emodin, Rhein) In Rhubarb Chrysophanol Rhein

Baicalin in Scutellaria Berberine hydrochloride

The old Extract Technique Rhubarb Scutellaria Half Extract 3 times 30%EtoH Other Crush Water Dry cream Fine powder Water solution Acid Deposit Mixed Semi-product (Anthraquinones ~4%) (Baicalin >70%)

New Extraction Technique of Rhubarb Extract 3 times 30% EtOH Extract solution Reclaim EtOH Water solution Ion-exchange Rhubarb extract (Anthraquinones >50%)