ปฏิกิริยา เอสเทอริฟิเคชัน (esterification)

เมทิลเอทาโนเอต เมทิลซาลิซิเลต เช่น เอสเทอร์ เกิดจากปฏิกิริยาระหว่างกรดอินทรีย์กับแอลกอฮอล์ โดยที่หมู่ –OH ในกรดถูกแทนที่ด้วย O-R ของแอลกอฮอล์มีสูตรทั่วไปดังนี้ เช่น เมทิลเอทาโนเอต เมทิลซาลิซิเลต

กรดคาร์บอกซิลิกกับแอลกอฮอล์ เรียกว่า ปฏิกิริยาเอสเทอริฟิเคชัน การเตรียมเอสเทอร์ เตรียมได้จากปฏิกิริยาระหว่าง กรดคาร์บอกซิลิกกับแอลกอฮอล์ เรียกว่า ปฏิกิริยาเอสเทอริฟิเคชัน (Esterification)  ตัวอย่าง ปฏิกิริยาระหว่างกรดแอซิติกกับเอทานอล ที่อุณหภูมิสูง โดยมีกรดซัลฟิวริก (H2SO4) เป็นตัวเร่งปฏิกิริยา ดังสมการ  CH3COOH +CH3CH2OH CH3COOCH2CH3 + H2O กรดแอแซติก เอทานอล เอทิลเอทาโนเอต กลิ่นน้ำยาล้างเล็บ   การทดลองปฏิกิริยาเอสเทอริฟิเคชัน จุดประสงค์ 1.เพื่อศึกษาปฏิกิริยาเอสเทอร์ริฟิเคชั่นระหว่างกรดคาร์บอกซิลิกกับแอลกอฮอล์ 2.เพื่อศึกษาสมบัติของสารอินทรีย์ที่เป็นเอสเทอร์จากสมบัติที่มีกลิ่นเฉพาะตัว สมมติฐาน กรดคาร์บอกซิลิทำปฏิกิริยากับแอลกอฮอล์ในสภาวะที่เหมาะสมจะได้เอสเทอร์

ตัวอย่าง กรดคาร์บอกซิลิก + แอลกอฮอล์ CH3COOH +CH3CH2OH CH3COOCH2CH3 + H2O กรดแอซิติก เอทานอล เอทิลเอทาโนเอต กลิ่นน้ำยาล้างเล็บ 2.CH3COOH + CH3(CH2)3CH2OH CH3COOCH2(CH2)3CH3+H2O กรดแอซิติก เพนทานอล เพนทิลเอทาโนเอต กลิ่นคล้ายกล้วย  

4. CH3CH2CH2COOH+CH3OH CH3CH2CH2COOCH3+H2O 3. กรดซาลิซิลิก เมทานอล เมทิลซาลิซิเลต กลิ่นน้ำมันระกำ 4. CH3CH2CH2COOH+CH3OH CH3CH2CH2COOCH3+H2O กรดบิวทาโนอิก เมทานอล เมทิลบิวทาโนเอต กลิ่นคล้ายแอปเปิ้ล

สารเคมีใช้ในการทดลอง

1. เอทิลแอลกอฮอล์(เอทานอล)  

2.เมทิลแอลกอฮอล์ (เมทานอล)

3. เพนทิลแอลกอฮอล์(เพนทานอล)

4. กรดเอทาโนอิก ( กรดน้ำส้ม )

5. กรดซัลฟิวริก ( เร่งปฏิกิริยา )

อุปกรณ์ใช้ในการทดลอง

1. บีกเกอร์

2. ขวดรูปชมพู่

3. ตะเกียงแอลกอฮอล์

4. หลอดทดลอง

5. หลอดหยดสาร

6. ขาตั้ง

7. เทอร์โมมิเตอร์

วิธีการทดลอง

เตรียมสารเคมี

พิสูจน์กลิ่นสาร

หยดสารลงหลอดทดลอง

เขย่าสาร

ตั้งน้ำและวัดอุณหภูมิ

นำสารไปอุ่นในน้ำอุณหภูมิ 65-70 องศาเซลเซียส

พิสูจน์กลิ่นสารเอสเทอร์ตัวใหม่

สรุปผลการทดลอง จากการทดลอง พบว่าปฏิกิริยาเอสเทอริฟิเคชันที่เกิดขึ้นจะต้องมี H2SO4 และความร้อน เป็นพลังงานในการเร่งปฏิกิริยา โดยเมื่อทำการทดลองแล้วพบว่า เอสเทอร์แต่ละชนิด ให้กลิ่นที่แตกต่างกัน เอทิลเอทาโนเอต ให้กลิ่นที่มีคล้ายกับลูกโป่ง วิทยาศาสตร์ เพนทิลเอทาโนเอต ให้กลิ่นคล้ายกลิ่นกล้วย เมทิลซาลิซิเลต ให้กลิ่นน้ำมันระกำ สรุปได้ว่าสารประกอบเอสเทอร์ มีกลิ่นเฉพาะตัวของสาร