in spinal cord injured patients with neurogenic bladder Quality of life in spinal cord injured patients with neurogenic bladder คุณภาพชีวิตในผู้ป่วยกระเพาะปัสสาวะพิการ จากการบาดเจ็บไขสันหลัง อรรถพล โชติรัตนพิทักษ์ พ.บ. ภัทรา วัฒนพันธุ์ พ.บ.วว.เวชศาสตร์ฟื้นฟู ภาควิชาเวชศาสตร์ฟื้นฟู คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

อาการอ่อนแรงของแขนขา การสูญเสียความรู้สึก การบาดเจ็บไขสันหลัง Spinal cord injury อาการอ่อนแรงของแขนขา การสูญเสียความรู้สึก ความผิดปกติใน การควบคุม ระบบขับถ่ายปัสสาวะ และอุจจาระ

ความผิดปกติในการควบคุม ระบบขับถ่ายปัสสาวะ NEUROGENIC BLADDER Physical problems Psychological problems Psychosocial problems Physical limitation Abnormal voiding Renal complication VUR Hydronephrosis Renal failure UTI Emotion Depressed Anxious Feel bad Sleep interfere Personal relationship Partner Sex life Social limitations Social life Visit friends Family life Quality of Life

ส่วนใหญ่เกิดจากการบาดเจ็บไขสันหลัง และ ผู้ป่วยนอนโรงพยาบาล มากกว่าร้อยละ 50 เป็นผู้ป่วยรอยโรคที่ไขสันหลัง ส่วนใหญ่เกิดจากการบาดเจ็บไขสันหลัง และ เกือบทั้งหมดมีปัญหากระเพาะปัสสาวะพิการ * * ข้อมูลจากสารสนเทศการบริการพยาบาล ปี 2551 แผนกการพยาบาลบำบัดพิเศษ หอผู้ป่วย เวชศาสตร์ฟื้นฟู โรงพยาบาล ศรีนครินทร์

? คุณภาพชีวิต ของผู้ป่วยที่มีปัญหา ในคนไทย กระเพาะปัสสาวะพิการจากการบาดเจ็บไขสันหลัง ในคนไทย ?

แบบสอบถามคุณภาพชีวิตทั่วไป [1] แบบสอบถามที่จำเพาะต่อโรค [2] การศึกษาคุณภาพชีวิตผู้ป่วยกระเพาะปัสสาวะพิการจากการบาดเจ็บไขสันหลัง มีหลายการศึกษา แบบสอบถามคุณภาพชีวิตทั่วไป [1] แบบสอบถามที่จำเพาะต่อโรค [2] [1] Ku JH. The management of neurogenic bladder and quality of life in spinal cord injury. BJU Int2006 Oct;98(4):739-45. [2] Costa P, Perrouin-Verbe B, Colvez A, Didier J, Marquis P, Marrel A, et al. Quality of life in spinal cord injury patients with urinary difficulties. Development and validation of qualiveen. Eur Urol2001 Jan;39(1):107-13.

การศึกษาในประเทศไทย มีการใช้แบบสอบถามคุณภาพชีวิตขององค์การอนามัยโลกชุดย่อ ฉบับภาษาไทย เพื่อการศึกษาเกี่ยวกับคุณภาพชีวิตในผู้ป่วยบาดเจ็บไขสันหลัง [3] [3] Chinchai P, Sirisatayawong P, Wittayanin W. Relationship of functional abilities; depression, anxiety and stress; and quality of life of people with spinal cord injuries after leaving hospitals. Thailand Jounal of Health Promotion and Environmental Health 2008 Jul – Sep;31(3):119-128

King’s Health Questionnaire (KHQ) [12] มีการศึกษาคุณภาพชีวิตผู้ป่วยกระเพาะปัสสาวะพิการจากการบาดเจ็บไขสันหลังโดยใช้แบบสอบถาม King’s Health Questionnaire (KHQ) [12] [12] Gònzalez Viejo M, Sánchez Raya J, Romero G, Conejero J. Poster 290: Quality of Life Evaluation in Spinal Cord Injury Patients Comparing Different Bladder Management Techniques. Arch Phys Med Rehab 2007 Sep; 88(9): E95-E95.

King’s Health Questionnaire ฉบับภาษาอังกฤษ [9] ประกอบด้วยคำถาม 8 ส่วน 1. General health perceptions 2. Impact on life 3. Role limitations 4. Travel &Social limitations 5. Personal relationship 6. Emotions 7. Sleep/energy 8. Incontinence severity [9] Kelleher CJ., Cardozo LD., Khullar V., Salvatore S.. A new questionnaire to assess the quality of life of urinary incontinent woman. Br J Obstet Gynecol 1997;104(12):1374-9.

Descriptive study วัตถุประสงค์ รูปแบบการวิจัย “ ศึกษาถึงคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยกระเพาะปัสสาวะพิการ จากการบาดเจ็บไขสันหลังที่ได้รับการรักษาที่ โรงพยาบาลศรีนครินทร์ ” รูปแบบการวิจัย Descriptive study

กลุ่มประชากรที่ศึกษา ผู้ป่วยบาดเจ็บไขสันหลัง และมีภาวะกระเพาะปัสสาวะพิการ ได้รับการรักษาที่แผนกเวชศาสตร์ฟื้นฟู โรงพยาบาลศรีนครินทร์ตั้งแต่วันที่ 1 ส.ค.2551 ถึง 31 ก.ค. 2552

เกณฑ์ในการคัดเลือกเข้ามาศึกษา ผู้ป่วยบาดเจ็บไขสันหลัง อายุ ≥ 18 ปี มีภาวะกระเพาะปัสสาวะพิการ บาดเจ็บไขสันหลังมานาน ≥ 6 เดือน

เกณฑ์ในการตัดออกจากการศึกษา ไม่ยินยอมเข้าร่วมงานวิจัย มีความบกพร่องทางการสื่อสาร

วิธีการดำเนินการวิจัย เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม (ผู้ป่วย 54 ราย) 1. ข้อมูลพื้นฐาน 2. คะแนนคุณภาพชีวิต วิธีการขับถ่ายปัสสาวะ ความพึงพอใจ King’s Health Questionnaire (KHQ) ฉบับภาษาไทย เปรียบเทียบคะแนนคุณภาพชีวิตระหว่างกลุ่ม วิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อคุณภาพชีวิต

การวิเคราะห์ทางสถิติ สถิติเชิงพรรณนา ข้อมูลทั่วไป คะแนนคุณภาพชีวิต สถิติเชิงวิเคราะห์ เปรียบเทียบคะแนนเฉลี่ยคุณภาพชีวิตระหว่างกลุ่ม วิเคราะห์หาปัจจัยที่มีผลต่อคุณภาพชีวิต

ผลการศึกษา

ระยะเวลาการบาดเจ็บ (ปี) 5.9 (5.0) ราย (ร้อยละ) ค่าเฉลี่ย (SD) เพศ ชาย หญิง 45 (83.3) 9 (16.7) อายุ (ปี) 39.4 (10.9) สาเหตุ อุบัติเหตุทางจราจร ตกที่สูง อื่นๆ 42 (79.2) 10 (18.9) 1 (1.9) ระยะเวลาการบาดเจ็บ (ปี) 5.9 (5.0)

ระดับการบาดเจ็บ 42.6 38.9 16.7 % patients

วิธีขับถ่ายปัสสาวะ % patients 46.3 27.9 24.1 Method

การติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะ มี ไม่มี 29 (53.7) 25 (46.3) ราย (ร้อยละ) การติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะ มี ไม่มี 29 (53.7) 25 (46.3) ภาวะปัสสาวะเล็ดราด 22 (40.7) 32 (59.3)

ความพึงพอใจ % patients 59.0 19.7 13.1 4.9 3.3

KHQ Impact on life ต่ำ คุณภาพ ชีวิต สูง ร้อยละค่าคะแนน คุณภาพชีวิตเฉลี่ย ต่ำ คุณภาพ ชีวิต สูง Impact on life

ต่ำ คุณภาพชีวิต P < 0.05 สูง

บทวิจารณ์ บทวิจารณ์

อยู่ในระดับปานกลาง คะแนนคุณภาพชีวิตส่วนใหญ่ ต่ำกว่าการศึกษาของ Westgren N, et al. [13] [13] Westgren N, CNM, Richard Levi, MD, PhD. Quality of Life and Traumatic Spinal Cord Injury. Arch Phys Med Rehabil 1998;79:1433-1439.

ส่วนใหญ่อยู่ในระดับปานกลาง คะแนนความพึงพอใจต่อวิธีการขับถ่ายปัสสาวะ ส่วนใหญ่อยู่ในระดับปานกลาง ต่ำกว่าการศึกษาของ จิตหทัย และคณะ [12] [12] จิตหทัย จงจิตร, ลัดดา คมโสภาพงศ์, ประมุข ทรงจักรแก้ว. ความพึงพอใจในชีวิตของผู้ป่วยบาดเจ็บไขสันหลัง. ว กรมวิทย พ 2545; 44 (1) : 42-50

ภาวะปัสสาวะเล็ดราดที่มีผลกับคะแนนคุณภาพชีวิตอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ การศึกษานี้ พบเพียงปัจจัยเดียวคือ ภาวะปัสสาวะเล็ดราดที่มีผลกับคะแนนคุณภาพชีวิตอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) เช่นเดียวกับการศึกษาของ Hicken BL, et al. [4] [4] Hicken BL, Putzke JD, Richards JS. Bladder management and quality of life after spinal cord injury. Am J Phys Med Rehabil2001 Dec;80(12):916-22.

Gònzalez M, et al. [12] พบว่าวิธีขับถ่ายปัสสาวะไม่มีความสัมพันธ์กับคะแนนคุณภาพชีวิต [12] Gònzalez Viejo M, Sánchez Raya J, Romero G, Conejero J. Poster 290: Quality of Life Evaluation in Spinal Cord Injury Patients Comparing Different Bladder Management Techniques. Arch Phys Med Rehab 2007 Sep; 88(9): E95-E95.

ข้อจำกัด กลุ่มประชากรที่ศึกษามีข้อจำกัดทางกาย แบบสอบถามนี้เน้นเรื่องของปัสสาวะ เล็ดราดเป็นหลัก

ข้อเสนอแนะ ควรมีการศึกษาต่อ โดยอาจนำแบบสอบถามคุณภาพชีวิตที่มีความจำเพาะ มาแปลเป็นภาษาไทย และประเมินความน่าเชื่อถือ พัฒนาแบบสอบถามที่มีความจำเพาะต่อปัญหาการขับถ่ายปัสสาวะที่มีมาตรฐาน

บทสรุป คะแนนคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย กระเพาะปัสสาวะพิการจากการบาดเจ็บไขสันหลัง มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลาง ผู้ป่วยที่มีภาวะปัสสาวะเล็ดราด มีแนวโน้มของ คุณภาพชีวิตที่ต่ำกว่า

คุณค่างานวิจัย เราควรตระหนักถึง ปัญหาปัสสาวะเล็ดราด และผลกระทบต่อชีวิตประจำวันในผู้ป่วยกระเพาะปัสสาวะพิการจากการบาดเจ็บไขสันหลังเพิ่มมากขึ้น

-ขอบคุณครับ- Thank you