ภูมิคุ้มกันของร่างกาย นางสาวกุลธิดา แก่นแก้ว ตำแหน่ง ครู คศ. 1 โรงเรียนหนองหิ้งพิทยา

ภูมิคุ้มกันของร่างกาย การสร้างภูมิคุ้มกัน เป็นกลไกการป้องกันและกำจัดแอนติเจนหรือสิ่งแปลกปลอม มี 2 แบบ ภูมิคุ้มกันโดยกำเนิด ภูมิคุ้มกันจำเพาะ แบ่งออกเป็น 2 วิธี คือ - ภูมิคุ้มกันก่อเอง - ภูมิคุ้มกันรับมา

ภูมิคุ้มกันโดยกำเนิด ภูมิคุ้มกันโดยกำเนิด (innate immunity) เป็นภูมิคุ้มกันซึ่งมีอยู่แล้วในร่างกายก่อนที่ร่างกายจะได้รับแอนติเจนจากภายนอก

อวัยวะสำคัญที่ทำหน้าที่ป้องกันเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอมเข้าสู่ร่างกาย ได้แก่ ผิวหนัง ในกรณีที่มีเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายได้ เซลล์เม็ดเลือดขาวและระบบน้ำเหลืองจะทำหน้าที่ต่อต้านและทำลายเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมนั้นๆ ถ้าระบบของภูมิคุ้มกันของร่างกายผิดปกติก็จะทำให้เกิดโรคหรือติดเชื้อโรคได้ง่าย

สรุปขั้นตอนการทำงานของภูมิคุ้มกันโดยกำเนิด ขั้นที่ 1 ผิวหนังที่ห่อหุ้มร่างกาย เมื่อมีเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกาย ร่างกายจะขับกรดแลกติก ออกมากับเหงื่อยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อโรค ขั้นที่ 2 ถ้าเชื้อโรคสามารถเข้าไปถึงระบบหมุนเวียนเลือด ร่างกายมีเซลล์ฟาโกไซต์ในเลือดและน้ำเหลืองคอยกำจัดเชื้อโรคโดยวิธี ฟาโกไซโทซิส ขั้นที่ 3 ถ้าเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายในปริมาณที่มาก ร่างกายจะมีระบบภูมิคุ้มกันทีมีประสิทธิภาพสูงในการทำลายเชื้อโรค

เซลล์เม็ดเลือดขาว สร้างจากเซลล์ไขกระดูก แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ตามหน้าที่ ดังนี้ ทำหน้าที่ทำลายเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอมโดยตรง และเป็นการทำลายไม่เจาะจง โดยวิธีฟาโกไซโทซิส กลุ่มฟาโกไซด์ ต่อต้านเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอม โดยการสร้างแอนติบอดีที่มีความเฉพาะต่อเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอมแต่ละชนิด กลุ่มลิมโฟไซด์

ภูมิคุ้มกันจำเพาะ เป็นภูมิคุ้มกันโรคที่ร่างกายสร้างขึ้นเพื่อต่อต้านเฉพาะโรค ที่เข้าสู่ร่างกายการซึ่งสร้างขึ้นได้ 2 วิธีดังนี้ 1. ภูมิคุ้มกันก่อเอง 2. ภูมิคุ้มกันที่รับมา

ภูมิคุ้มกันก่อเอง เป็นการสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกาย เมื่อร่างกายถูกกระตุ้นด้วยแอนติเจนหรือ สิ่งแปลกปลอม เพื่อกระตุ้นให้ร่างกาย สร้างภูมิคุ้มกัน เชื้อโรคที่อ่อนกำลังแล้ว นำมากระตุ้นให้ร่างกายสร้างแอนติบอดี ต่อต้านเชื้อนั้นๆ เรียกว่า วัคซีน (Vaccine )

ชนิดของวัคซีน 1. Killed vaccine หมายถึง วัคซีนที่ทำจากเชื้อโรคที่ถูกฆ่าตายแล้ว ได้แก่ 2. Live vaccine หมายถึง วัคซีนที่ทำจากเชื้อโรคที่ทำให้อ่อนฤทธิ์ลง ไม่ทำให้เกิดโรครุนแรง แต่มีความสามารถในการกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันได้

ภูมิคุ้มกันรับมา เป็นการให้แอนติบอดีแก่ร่างกาย โดยตรง โดยได้จากสัตว์อื่นๆ โดยการฉีด เชื้อโรคที่อ่อนกำลังแล้วเข้าไปในสัตว์ พวกม้า หรือกระต่ายเพื่อให้ร่างกายของ สัตว์สร้างแอนติบอดีขึ้นมาต่อต้านเชื้อ โรคนั้นๆ แล้วนำเลือดของม้าหรือ กระต่ายเฉพาะส่วนที่เป็นน้ำใสๆ เรียกว่า ซีรัม (Serum) ซึ่งมีแอนติบอดีอยู่มาฉีดให้กับ ผู้ป่วยเป็นการทำให้ร่างกายได้รับ ภูมิคุ้มกันโดยตรง

ข้อดีของภูมิคุ้มกันรับมา ข้อเสียของภูมิคุ้มกันรับมา ข้อเปรียบเทียบของภูมิคุ้มกันรับมา ข้อดีของภูมิคุ้มกันรับมา ข้อเสียของภูมิคุ้มกันรับมา -สามารถให้ภูมิคุ้มกันอย่างรวดเร็ว แอนติบอดีอยู่ได้ไม่นาน -สามารถป้องกันได้แม้ได้รับหลังจากที่ได้สัมผัสกับเชื้อโรคนั้นแล้ว -ผู้ป่วยอาจแพ้ซีรัมจากสัตว์ได้