เรื่องการบรรยายและพรรณนา สื่อคอมพิวเตอร์ช่วยสอน เรื่องการบรรยายและพรรณนา แผนการจัดการเรียนรู้ที่ ๑๘ นางบุษบา โหระวงศ์ โรงเรียนบางปะกอกวิทยาคม

การบรรยาย หมายถึงการเล่าเรื่อง การกล่าวถึงเหตุการณ์ที่ต่อเนื่อง โดยชี้ให้เห็นว่าใครทำอะไร ที่ไหน เมื่อไร อย่างไร เพื่ออะไร และผลที่ตามเป็นอย่างไร เนื้อหาที่บรรยายอาจเป็นเรื่องจริง หรือสมมติก็ได้

วิธีการบรรยาย ผู้บรรยายควรใช้ดุลยพินิจเลือกวิธีใดวิธีหนึ่งหรือหลายวิธีประสมกันให้เหมาะสมแก่เนื้อหาและจุดประสงค์ของตน

๒. บรรยายโดยเน้นเหตุการณ์ตามลำดับเวลาที่เป็นจริง ๑. บรรยายให้ครบว่า ใคร ทำอะไร ที่ไหน เมื่อไร อย่างไร เพื่ออะไร ๒. บรรยายโดยเน้นเหตุการณ์ตามลำดับเวลาที่เป็นจริง ๓. บรรยายโดยสลับเหตุการณ์ ตามที่เห็นว่าสนใจ ๔. เลือกบรรยายเฉพาะเหตุการณ์ที่สำคัญที่ส่งผลเกี่ยวเนื่อง ถึงเหตุการณ์อื่น ๆ เท่านั้น ๕. เลือกใช้วิธีอื่น ๆ แทรกในการบรรยายหรือการเล่า เช่น แทรกบทพรรณนา ตั้งคำถามให้

“ในระยะเข้าพรรษา ไม่มีวันไหนครึกครื้นเท่ากับ วันพระ ซึ่งชาวบ้านร้านตลาดจะมา ตักบาตรทำบุญที่วัดโดยพระท่านไม่ต้องบิณฑบาต เมื่อถึงวันนี้บรรดาเด็กวัดก็จะเอาบาตรกับตะลุ่ม ไปเรียงเป็นแถวที่บริเวณนอกชานศาลา การเปรียญ เหล่าผู้มีจิตศรัทธาก็จะพากันหอบหิ้วแกงมาตักใส่ภาชนะที่ พวกเราเตรียมไว้”

การพรรณนา หมายถึง การให้รายละเอียดของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็นบุคคล วัตถุ สถานที่หรือเหตุการณ์ช่วงใดช่วงหนึ่ง โดยมุ่งให้ผู้อ่านผู้ฟังนึกเห็นภาพอย่าง แจ่มชัด เกิดจินตนาการตามที่ผู้ส่งสารประสงค์

วิธีการพรรณนา อาจเลือกใช้วิธีใดวิธีหนึ่งหรือ แบบผสมผสานก็ได้ วิธีการพรรณนา อาจเลือกใช้วิธีใดวิธีหนึ่งหรือ แบบผสมผสานก็ได้ ๑. แยกส่วนประกอบ ให้แยกพรรณนาแต่ละส่วนให้แจ่มชัด ชี้ให้เห็นว่าแต่ละส่วนประกอบกันส่งเสริมกันและกันอย่างไร

๒. ชี้ลักษณะเด่น เช่น ลักษณะเด่นของวัดคือโบสถ์และพระเจดีย์ ลักษณะเด่นของหญิงคือ ดวงหน้า รูปร่าง อาภรณ์ เป็นต้น ๓. การใช้ถ้อยคำ เป็นสิ่งสำคัญมาก ผู้พรรณนา ต้องรู้จักคำมากพอและจะต้องรู้จักเลือกใช้ถ้อยคำให้เหมาะสมทั้งเสียงและความหมาย เพื่อให้เกิดมโนภาพและสะเทือนอารมณ์ อาจใช้อุปมาเพื่อช่วยให้เห็นภาพได้ง่ายขึ้น หรือใช้สัญลักษณ์ที่รับรู้กันแทนสิ่งใดสิ่งหนึ่ง หรือเหตุการณ์ใดเหตุการณ์หนึ่ง

ตัวอย่างการพรรณนา “อนิจจา! แสงเดือนเพ็ญผ่องกระจ่างจับพระพักตร์ อยู่เมื่อกี้ก็จางซีดขมุกขมัวลง ท้องฟ้าสลัวมัวพยับครึ้ม อากาศเย็นเฉียบจับหัวใจ น้ำค้างหยดเผาะๆเป็นหยาดน้ำตาแห่งสวรรค์ เกสรดอกรังร่วงพรูเป็นสายสหัสธาราสรง พระพุทธสรีระ จักจั่นเรไรสงัดเงียบดูไม่มีแก่ใจจะทำเสียง ธรรมชาติรอบข้างต่างสลดหมดความคะนองทุกสิ่งทุกอย่าง”

การบรรยายต่างกับการพรรณนา คือ การบรรยายเน้นการแสดงเหตุการณ์เพื่อแสดงให้เห็นว่าสถานที่นั้น มีอะไรอยู่ตรงไหน มีลำดับความสัมพันธ์กันอย่างไร ส่วนการพรรณนาเน้นการให้รายละเอียดของภาพ อารมณ์ ความรู้สึกเพื่อสร้างความประทับใจ

๑. อ่านมากฟังมาก ต้องฝึกฝนตนเองให้รักการอ่าน แนวทางการพัฒนาความสามารถในการบรรยายและพรรณนา ๑. อ่านมากฟังมาก ต้องฝึกฝนตนเองให้รักการอ่าน อ่านมาก ๆ โดยเฉพาะบทบรรยาย และบทพรรณนาที่ดี ทั้งฝึกฟังมาก ๆด้วย ๒. ช่างสังเกต ต้องหมั่นสังเกตทุกสิ่งทุกอย่างรอบตัว ซึ่งจะมีผลต่อการบรรยายและพรรณนา

๓. จดบันทึก สิ่งที่ได้อ่าน ได้ฟัง สังเกตเห็นอย่างเป็นระบบระเบียบเพื่อนำไปใช้อย่างรวดเร็ว ๔. ใช้ภาษามีประสิทธิภาพ ต้องรู้จักใช้ภาษาสื่อความหมายได้ตรงตามที่ต้องการ รู้จักสะสมถ้อยคำสำนวนต่าง ๆ ไว้ เพื่อเลือกนำมาใช้ให้เหมาะสม ๕. ฝึกฝนอยู่เป็นนิจ ต้องฝึกฝนอยู่เสมอ และให้ผู้อื่นวิจารณ์ติชม เพื่อปรับปรุงแก้ไขให้ดีขึ้น