ผู้สอน: อ.วิจิตต์ วรรณชิต หัวข้อการสอนวิชาหลักการกสิกรรม(510-111) “ปุ๋ยและการให้ปุ๋ย” ผู้สอน: อ.วิจิตต์ วรรณชิต

ความหมาย ปุ๋ย (Fertilizer) หมายถึงวัตถุหรือสารที่ให้ธาตุอาหารไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โปตัสเซียม และธาตุอาหารอื่นๆแก่พืช เพื่อใช้ใน การเจริญเติบโตให้เป็นไปตามปกติ ธาตุอาหารที่พืชต้องการในประมาณมาก(Macronutrients) ได้แก่ N P K Ca Mg S ธาตุอาหารพืชต้อการในปริมาณน้อย(Micronutrients) ได้แก่ Fe Zn Mn Cu B Mo Cl Si Na Co

ปริมาณธาตุอาหารที่ข้าวสาลีดึงออกจากดินใน1ฤดูกาลปลูก(ก.ก./เฮกแตร์)

เมื่อปลูกพืชลงไปในดินแล้วจะให้พืชเจริญเติบโตและให้ผลผลิตได้ดีจะต้อง ให้น้ำ ให้ปุ๋ย ป้องกันกำจัดศัตรูพืช ดูแลผลผลิตก่อนและหลังการเก็บเกี่ยวให้ดี

ประเภทของปุ๋ย 1. แยกตามสารประกอบที่ใช้เป็นวัสดุปุ๋ย 1.1 ปุ๋ยอินทรีย์ (organic fertilizer) 1.2 ปุ๋ยอนินทรีย์ (inorganic fertilizer)

2. แยกตามแหล่งกำเนิดหรือที่มาของปุ๋ย 2.1 ปุ๋ยธรรมชาติ (natural fertilizer) 2.2 ปุ๋ยสังเคราะห์ (synthetic fertilizer)

3.แยกตามธาตุอาหารปุ๋ย 3.1 ปุ๋ยไนโตรเจน (nitrogen fertilizer) 3.2 ปุ๋ยฟอสฟอรัส (phosphorus fertilizer) 3.3 ปุ๋ยโปตัสเซียม (potasium fertilizer)

4. แยกตามเกรดปุ๋ย(Fertilizer grade) 4.1 ปุ๋ยเกรดต่ำ(low grade fertilizer) ปริมาณ N, P2O5 , K2O แต่ละอย่างหรือรวมกันหมดแล้วต่ำกว่า 15 % 4.2 ปุ๋ยเกรดปานกลาง(medium grade fertilezer) ปริมาณ N, P2O5 , K2O แต่ละอย่างหรือ รวมกันหมดแล้ว อยู่ระหว่าง 15 - 25% 4.3 ปุ๋ยเกรดสูง(high grade fertilizer) ปริมาณ N, P2O5 , K2O แต่ละอย่าง หรือรวมกันหมดแล้ว อยู่ระหว่าง 26 - 30% 4.4 ปุ๋ยเกรดเข้มข้น(concentrated fertilizer) ปริมาณ N, P2O5 , K2O แต่ละอย่าง หรือรวมกันหมดแล้ว มากกว่า 30% เกรดปู๋ย: ตัวเลขสามจำนวนเรียงกันซึ่งบอกปริมาณธาตุอาหาร(N, P2O5 , K2O)ในปุ๋ย และรับ รองว่าจะมีไม่น้อยกว่านี้ มักใช้คำว่า สูตรปุ๋ย(Fertilizer analysis)ในความหมายเดียวกับเกรดปุ๋ย

หลักการให้ปุ๋ยแก่พืช 1. พิจารณาลักษณะดิน เช่นเนื้อดิน 2. พิจารณาลักษณะการปลูกพืช 3. พิจารณาระยะการเจริญเติบโตของพืช 4. พิจารณาปุ๋ยและการให้น้ำทำละลาย ปุ๋ย ปุ๋ยละลายช้า(Slow released fertilizer) มีหลายกรณีที่อาจให้ปุ๋ยทางใบเสริมการใส่ปุ๋ยให้ทางดิน:ปุ๋ยเกล็ด,ปุ๋ยน้ำหรือปุ๋ยเหลว การให้ปุ๋ยไปกับน้ำชลประทาน เรียกว่า “Fertigation”

วิธีการให้ปุ๋ยแก่พืช Osmocote การหว่านปุ๋ยในนาข้าว (broadcast application) การโรยปุ๋ยตามแถวข้าวโพด (band application)

การหยอดปุ๋ยในหลุมระหว่างต้นยางพารา (hole application) การโรยปุ๋ยรอบทรงพุ่มเงาะ (ring application) การฉีดพ่นปุ๋ยใบให้ไม้ประดับ (foliar application)