บทที่ 5 ทรัพย์

ทรัพย์ หมายถึง วัตถุมีรูปร่าง ซึ่งอาจมีราคาและอาจถือเอาได้ ความหมาย ทรัพย์ หมายถึง วัตถุมีรูปร่าง ซึ่งอาจมีราคาและอาจถือเอาได้ ทรัพย์สิน หมายถึง วัตถุมีรูปร่าง และ วัตถุไม่มีรูปร่าง ซึ่งอาจมีราคาและอาจถือเอาได้ อาจมีราคา คือ มีคุณค่า หรือประโยชน์ทางใจ อาจถือเอาได้ คือ อาการเข้าหวงกันไว้เพื่อตนเอง ไม่จำเป็นที่จับต้องได้จริงจัง

ประเภทของทรพัย์สิน อสังหาริมทรัพย์ สังหาริมทรัพย์ ทรัพย์แบ่งได้ ทรัพย์แบ่งไม่ได้ ทรัพย์นอกพาณิชย์

5. ทรัพย์นอกพาณิชย์ ได้แก่ ทรัพย์ที่ไม่สามารถถือเอาได้ และทรัพย์ที่โอนแก่กันมิได้โดยชอบด้วยกฎหมาย สาธารณสมบัติของแผ่นดิน 1. ที่ดินรกร้างว่างเปล่า 2. ทรัพย์สินที่ประชาชนใช้ร่วมกัน 3. ทรัพย์สินใช้เพื่อประโยชน์ของแผ่นดิน ที่วัดและที่ธรณีสงฆ์ จัดเป็นทรัพย์นอกพาณิชย์

ส่วนควบของทรัพย์ คือ ส่วนซึ่งโดยสภาพแห่งทรัพย์หรือโดยจารีตประเพณีท้องถิ่น เป็นสาระสำคัญในความเป็นอยู่ของทรัพย์นั้น และไม่อาจแยกจากกันได้ นอกจากทำลาย ทำให้บุบสลาย หรือทำให้ทรัพย์เปลี่ยนแปลงรูปทรงหรือสภาพไป การพิจารณาทรัพย์ที่จะเป็นส่วนควบ 1. ต้องเป็นสาระสำคัญในความเป็นอยู่ของทรัพย์ 2. ต้องมีสภาพไม่อาจแยกจากกันได้ นอกจากจะทำลาย ทำให้บุบสลาย หรือทำให้ทรัพย์เปลี่ยนแปลงรูปหรือสภาพไป

อุปกรณ์ของทรัพย์ หมายถึง สังหาริมทรัพย์ซึ่งโดยปกตินิยมเป็นของใช้ประจำอยู่กับทรัพย์ที่เป็นประธานเป็นอาจิณ เพื่อประโยชน์แก่การจัดการดูแล ใช้สอย หรือรักษาทรัพย์ที่เป็นประธาน อุปกรณ์ที่แยกออกจากทรัพย์ที่เป็นประธานชั่วคราว ถือว่ายังไม่ขาดจากการเป็นอุปกรณ์ของทรัพย์ที่เป็นประธานนั้น

อุปกรณ์ต้องมีลักษณะดังต่อไปนี้ ต้องเป็นสังหาริมทรัพย์เท่านั้น ต้องมีทรัพย์ที่เป็นประธาน ต้องมิใช่ทรัพย์ที่รวมสภาพความเป็นอยู่กับทรัพย์ที่ประธานจนแยกออกจากกันไม่ได้ ต้องมิใช่ทรัพย์ที่เป็นประธานด้วยกัน ต้องเป็นทรัพย์ของเจ้าของเดียวกับทรัพย์ที่เป็นประธาน

6. ต้องเป็นของใช้ประจำอยู่กับทรัพย์ที่เป็นประธานเป็นอาจิณ 7. ต้องใช้เพื่อประโยชน์ในการจัดดูแล ใช้สอย หรือรักษาทรัพย์ที่เป็นประธาน 8. ต้องเป็นทรัพย์ที่เจ้าของทรัพย์ได้นำมาสู่ทรัพย์ที่เป็นประธานโดยการนำมาติดต่อหรือปรับเข้าไว้ หรือทำโดยประการอื่นใดในฐานะเป็นของใช้ประกอบทรัพย์ที่เป็นประธานนั้น

ความแตกต่างระหว่างส่วนควบกับอุปกรณ์ สังหาริมทรัพย์และอสังหาริมทรัพย์ ไม่มีทรัพย์ประธาน ไม่สามารถแยกออกจากกันได้ อุปกรณ์ สังหาริมทรัพย์เท่านั้น มีทรัพย์ประธาน แยกออกจากทรัพย์ประธานได้

ดอกผลของทรัพย์ ดอกผลธรรมดา หมายถึง สิ่งที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติของทรัพย์ซึ่งได้มาจากตัวทรัพย์ เช่น ลูกสัตว์ ผลไม้ ไข่ หน่อไม้ ดอกผลนิตินัย หมายถึง ทรัพย์หรือประโยชน์อย่างอื่นที่เจ้าของทรัพย์ได้มาเป็นครั้งคราวจากผู้อื่นเนื่องจากการที่ได้ใช้ทรัพย์นั้น เช่น ดอกเบี้ย ค่าเช่า กำไร เงินปันผล