เคมีอุตสาหกรรม 1. อุตสาหกรรมขั้นพื้นฐาน: อุตสาหกรรมปิโตรเคมี รศ.ดร. อรุณี คงดี อัลเดรด คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ตึกจุฬาภรณ์ ห้อง 3107 เอกสารประกอบการสอนวิชา วท 101 วิทยาศาสตร์เพื่อชีวิต

เคมีอุตสาหกรรม เคมีอุตสาหกรรม เป็นกระบวนวิชาที่เกี่ยวกับการนำความรู้ของเคมีไปใช้ในอุตสาหกรรมเพื่อผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เพื่อตอบสนองความต้องการของมนุษย์ ในหัวข้อนี้ จะกล่าวถึงอุตสาหกรรมปิโตรเลียม ปิโตรเคมี ผลิตภัณฑ์จากอุตสาหกรรมปิโตรเคมี เช่น พอลิเมอร์ ปุ๋ย ของใช้ในชีวิตประจำวัน เอกสารประกอบการสอนวิชา วท 101 วิทยาศาสตร์เพื่อชีวิต

ปิโตรเลียม ปิโตรเลียม (petroleum) = petra + oleum น้ำมันที่ได้จากหิน ปิโตรเลียม ได้จากซากพืช ซากสัตว์ (สารอินทรีย์) ทับถมกันใต้พื้นโลกนานหลายร้อยล้านปี ภายใต้ความดันและความร้อน แล้วเกิดการเปลี่ยนรูปเป็นฟอสซิล แล้วกลายเป็น ก๊าซธรรมชาติ น้ำมันดิบ และถ่านหิน ที่ให้พลังงานได้ บางครั้ง ก๊าซธรรมชาติ น้ำมันดิบ และถ่านหิน จึงถูกเรียกว่า เชื้อเพลิงฟอสซิล

ปิโตรเลียมเกิดใต้ทะเล ปิโตรเลียมเกิดใต้พื้นดิน

HC cpd. แต่ละชนิดมีน้ำหนักโมเลกุลแตกต่างกัน เอกสารประกอบการสอนวิชา วท 101 วิทยาศาสตร์เพื่อชีวิต

การแยก HC cpd. ออกจากน้ำมันดิบ และก๊าซธรรมชาติ การแยก HC cpd. ชนิดต่างๆ ออกจากกัน จะใช้ การกลั่นลำดับส่วน (Fractional distillation) HC cpd. ที่มีจำนวนคาร์บอน น้อยกว่าจะมีน้ำหนักโมเลกุลและจุดเดือด ต่ำกว่า จะระเหยออกมาก่อน HC cpd. ที่มีจำนวนคาร์บอน มากกว่าจะมีน้ำหนักโมเลกุลและจุดเดือด สูงกว่า จะระเหยออกมาทีหลัง หอกลั่น (Distillation tower) เอกสารประกอบการสอนวิชา วท 101 วิทยาศาสตร์เพื่อชีวิต

ก๊าซปิโตรเลียม ก๊าซโซลีน น้ำมันก๊าด น้ำมันดีเซล น้ำมันเตา น้ำมันหล่อลื่น พาราฟิน แวกซ์ ยางมะตอย เอกสารประกอบการสอนวิชา วท 101 วิทยาศาสตร์เพื่อชีวิต

ท่อขนส่งก๊าซธรรมชาติและน้ำมัน เอกสารประกอบการสอนวิชา วท 101 วิทยาศาสตร์เพื่อชีวิต

เชื้อเพลิงสำหรับผลิตกระแสไฟฟ้า ตย. HC cpd. ที่ได้ ประโยชน์ ก๊าซมีเทน (C-1) เชื้อเพลิงสำหรับผลิตกระแสไฟฟ้า อัดใส่ถังด้วยความดันสูง ใช้เป็นเชื้อเพลิง NGL (Natural Gas Liquid) ในรถยนต์ชนิด NGV (Natural Gas Vehicle) ก๊าซอีเทน (C-2) วัตถุดิบในอุตฯ ปิโตรเคมี เพื่อผลิตเม็ดพลาสติก เส้นใยสิ่งทอ เอกสารประกอบการสอนวิชา วท 101 วิทยาศาสตร์เพื่อชีวิต

วัตถุดิบในอุตฯ ปิโตรเคมีเพื่อผลิต เม็ดพลาสติก เส้นใยสิ่งทอ ตย. HC cpd. ที่ได้ ประโยชน์ ก๊าซโพรเพน (C-3) วัตถุดิบในอุตฯ ปิโตรเคมีเพื่อผลิต เม็ดพลาสติก เส้นใยสิ่งทอ ก๊าซบิวเทน (C-4) C-3 ผสม C-4 นำมาอัดใส่ถังเป็นก๊าซปิโตรเลียมเหลว (Liquefied Petroleum Gas, LPG) เพื่อเป็นเชื้อเพลิงในรถยนต์ หรือหุงต้ม น้ำมันก๊าซโซลีน หรือน้ำมันเบนซิน (C4-C11) เป็นผลิตภัณฑ์ที่ได้จากกระบวนการกลั่นน้ำมันดิบ มีจุดเดือด 30-200 C ใช้เป็นเชื้อเพลิงในรถยนต์ กากกลั่น เช่น น้ำมันเตา ยางมะตอย (หนักที่สุด ไม่ระเหย) เชื้อเพลิงให้ความร้อนในโรงงาน ราดถนน เอกสารประกอบการสอนวิชา วท 101 วิทยาศาสตร์เพื่อชีวิต

ปิโตรเคมี คืออะไร แปรสภาพ ปิโตรเคมี เป็นสารเคมี ( HC cpd.) ที่ได้จากการแปรสภาพน้ำมันหรือก๊าซธรรมชาติที่ได้จากโรงกลั่นน้ำมันหรือโรงแยกก๊าซ แปรสภาพ ส่วนจากโรงกลั่น สารปิโตรเคมี สารกลุ่มโอเลฟินส์ : HC cpd. (C-2, C-3, C-4) เช่น อีเทน โพรเพน LPG, NGL เอทิลีน โพรพิลีน (สารตั้งต้น ในการผลิตเม็ดพลาสติก) สารกลุ่มอะโรมาติกส์ : เป็นวง HC เบนซีน โทลูอีน ไซลีน (ตัวทำละลายและสารตั้งต้นในสังเคราะห์พอลิเมอร์) เอกสารประกอบการสอนวิชา วท 101 วิทยาศาสตร์เพื่อชีวิต