Prevention and Health Promotion in Older Adults มัทนา เกษตระทัต 6 พฤศจิกายน 2552 โรงแรมริชมอนด์ นนทบุรี

ทำไปทำไม เพื่อ สุขภาพ (Health) และ คุณภาพชีวิต (QoL) โดยการทำอะไรบางอย่างเพื่ิอป้องกันหรือ จัดการกับปัจจัยที่มีผลต่อความเจ็บไข้ได้ป่วย “Health promotion is the process of enabling people to increase control over, and to improve their health.” WHo1986 (Green & Kreuter, 2005)

(Iowa Geriatric Education Centre, 2005)

Source: Dr. Chris Wyatt

(Iowa Geriatric Education Centre, 2005)

Late Elder Caries (Courtesy: Prof. Michael MacEntee)

Prevention in the older dentate patient Brunton and Kay British Dental Journal Vol. 195 (No. 5) 2003

Determinants of caries risk Check diet Hx for fermentable carb Check frequency of consumption not confined with mealtimes Amount and nature of plaque Amount and nature of saliva Check Medical Hx (xerostomia, cariogenic medication, cognitive function) (Brunton & Kay, 2003)

Determinants of caries risk Socio-economic status e.g. dentally motivated, dental aspiration, caries in family Past disease experience (FMS) Current disease experience (DS) Attendance pattern (regular or pain only) Fluoride and CHX Others e.g. bridge or RPD (Brunton & Kay, 2003)

Caries Prevention: High Risk Baseline radiograph Prophylaxis Fluoride vanish over a 3-month period Brushing twice daily with fluoridated toothpaste Rinsing daily for 1 min. w/ 0.05% NaF mouth wash at bedtime Rinse weekly with a CHX solution for 6 wks OHI and diet counseling Recall @ 6mt: repeat radiograph; restore any lesion > middle 1/3 of dentine; if progression detect repeat CHX and F vanish 2-3 times/6 mts Monitor pt 6 monthly until risk falls to mod. or low (Brunton & Kay, 2003)

Caries Prevention: Mod. Risk Prophylaxis Fluoride vanish 3-month period Brushing twice daily with fluoridated toothpaste Rinsing daily for 1 min. w/ 0.05% NaF mouth wash at bedtime Monitor lesion size and depth whether new lesion arise at 6-12 monthly intervals until risk moves to low. If lesion progress or new lesion arise increase application of F vanish and give dietary advice. (Brunton & Kay, 2003)

Caries Prevention: Low Risk Brushing twice daily with fluoridated toothpaste Review at 12-18 month intervals to check for white spot formation and proximal radiolucencies (Brunton & Kay, 2003)

Active root caries - soft lesions (Fejerakov and Kidd, 2003)

Arrested after 4 months (Fejerakov and Kidd, 2003) (brushing w/ fluoride toothpaste only) (Fejerakov and Kidd, 2003)

Inactive

Preventive non-operative treatment Active root caries 2 yrs 4 yrs Daily plaque removal with fluoride toothpaste (Fejerakov and Kidd, 2003)

Management of dry mouth ยา Pilocarpine (แต่ในทางปฏิบัติจะไม่ค่อยยุ่งกับทางระบบ จะเน้นทาง topical มากกว่า) ดื่มน้ำให้พอเพียง จิบน้ำบ่อยๆ หมากฝรั่งผสม Fluoride, CHX อาหารที่มีกลิ่นและรสชาติดีๆ มีกากเส้นใยเยอะๆ น้ำลายเทียม (Saliva substitute) เช่น Oral balance, Moi-stir ยาทาริมผีปาก (lip lubricant) ที่ละลายได้ในน้ำ เช่น water soluable KY jelly จะไม่ใช้วาสลีนเพราะุถ้าเข้าปอดจะเป็นอันตราย

Oral cancer screening examination is advocated on a regular basis for all older persons. Erickson L. Dent Clin North Am. 1997 Oct;41(4):727-50.

http://www.cda-adc.ca/jcda/vol-74/issue-3/index.html A special issue on oral cancer in the Journal of Canadian Dental Association (JCDA) was published in April 2008 featuring the guidelines and other informative articles.

<http://www.ohg.cochrane.org/reviews.html>

<http://www.thecommunityguide.org/oral/index.html> DS611/2009 23

Perio? Tobacco cessation http://tobacco.cochrane.org Diabetes Routine scale and polish for periodontal health in adults Beirne PV, Worthington HV, Clarkson J Tobacco cessation http://tobacco.cochrane.org Diabetes

สุขภาพโดยรวม สุขภาพช่องปาก จัดการกับปัจจัยเสี่ยงร่วม

Guidelines for Oral Health Care for Long-stay Patients Dependent, Dysphagic, Critically and Terminally Ill Patients People with Mental Health Problems People with a Physical Disability http://www.bsdh.org.uk/guidelines.html

http://www. healthcare. uiowa http://www.healthcare.uiowa.edu/igec/e-learn_lic/dentistry/section04/page01.asp

Courtesy of Prof. MacEntee

Sterile 5g Sachets Box of 100

Iowa Geriatric Education Centre

RECALDENT™ (CPP-ACP) MI paste (tooth mousse) for root caries? Casein Phosphopeptide- Amorphous Calcium Phosphate MI paste (tooth mousse) for root caries? (CPP) are natural occurring molecules which are able to bind calcium and phosphate ions and stabilize Amorphous Calcium Phosphate (ACP).

Positioning of the caregiver and the elder One more position

Always use disposable gloves when helping a person with mouth care.

If the patient can’t swallow, turn the patient on their side to allow fluid to drain from the mouth into a towel or into an emesis bowl Use suction if available

Technique for denture removal Desensitizing technique Rescuing

Denture cleaning

Best-practice Geriatric Oral Health Training <http://www.healthcare.uiowa.edu> Jane Chalmers

คุณตา Johnson

Intervention ระดับบุคคล ระดับชุมชน

How? แล้วเริ่มยังไงดี

PRECEDE-PROCEED P/P เป็นเครื่องมือที่ช่วยให้เรามองให้ครบ ไม่งง ไม่อึ้งจนทำอะไรไม่ถูก ไม่รู้จะเริ่มตรงไหน มันเป็นแผนที่ช่วยให้เราจัดระเบียบได้ว่าจะดูอะไรก่อน ทำอะไรก่อน

Work way back (Berkowitz and Green, 2007)

“Health is one quality of life but health is usually means not ends” “Health is seen as a resource for every life, not the objective of living” (1986 Ottawa Charter for Health Promotion) “Health is one quality of life but health is usually means not ends” ขนาดว่า healthy มีความหมายกว้างแล้วนะ (Green & Kreuter, 2005)

(Berkowitz and Green, 2007)

The Variable Lenses of Health Professionals & Lay People Subjective Indicators of Health Professional Layperson Figure 2-2. The professional or scientific lens tends to have greater visual acuity at the objective end of the continuum from subjective to objective indicators of health. The layperson’s lens tends to be more bifocal, with greatest acuity at the subjective end, but more balanced views in the middle. Pp. 37-38. Green & Kreuter, Health Program Planning, 4th ed., McGraw-Hill, 2004, Ch. 2. Copy this URL (http://www.lgreen.net/hpp/Endnotes/Chapter2Endnotes.html) to your web browser and click on “Forms of Participation” in the table of contents or scroll to endnotes 28-29 for references, links to their abstracts, and updated references or notes on variations in perspectives and definitions of social and health problems. Objective Indicators of Health (Green & Kreuter, 2005)

คุณให้ความสำคัญกับอะไรบ้างในชีวิต สิ่งใดมีค่ากับคุณมาก อะไรบ่งบอกว่าคุณมีคุณภาพชีวิตที่ดีหรือไม่ดี Are they the same question? Choose anyone to answer

การรับประทานอาหาร การพักผ่อน การหลับนอน การติดต่อทางสังคม การเป็นพ่อแม่ที่ดี การมีครอบครัวที่อบอุ่น การประกอบอาชีพที่มีรายได้มั่นคง ความรัก สิ่งแวดล้อม การยอมรับตนเอง การเป็นที่ยอมรับของผู้อื่น

“People seek health to be more effective, attractive, productive, a better parent, a better lover, live longer, livelier, more independent, comfortable, and respected lives.” Air quality สำคัญ มีความหมาย การมีงานทำ ๒. การพักผ่อน ๓. การรับประทานอาหาร ๔. การหลับนอน ๕. การติดต่อทางสังคม ๖. การเป็นพ่อแม่ที่มีครอบครัว ๗. การประกอบอาชีพที่มีรายได้มั่นคง ๘. ความรัก ๙. สิ่งแวดล้อม ๑๐. การยอมรับตนเอง เกณฑ์ประเมินคุณภาพของคนไทยขั้นพื้นฐานคือ ๑. กินอาหารที่ถูกสุขลักษณะในปริมาณที่เพียงพอ ๒. มีที่อยู่อาศัยและสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม ๓. มีงานทำอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม ๔. ได้รับบริการพื้นฐานที่จำเป็น ๕. มีความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน ๖. มีการผลิตที่พอเพียง ๗. มีส่วนร่วมในการปกครองท้องถิ่น ๘. สามารถควบคุมช่วงเวลาการมีบุตรและจำนวนบุตร ๙. ประพฤติตามขนบธรรมเนียมประเพณีหลักธรรมศาสนา และรักษาส่งเสริมกิจกรรมทางศิลปวัฒนธรรม องค์การยูเนสโกในภูมิภาคเอเซียได้กำหนดเกณฑ์ประเมินคุณภาพของบุคคลและชุมชนคือ ๑. อาหารและโภชนาการ ๒. สุขภาพ ๓. การศึกษา ๔. สภาพแวดล้อมและรายได้ ๕. การมีงานทำ ๖. สถานภาพสตรี วอลแลนซ์(wallance.1974)เขียนไว้ในหนังสือ “Identific of Quality of Life Indicators for Use in Family Planning Programs” เกณฑ์ประเมินคุณภาพชีวิตประกอบด้วย ๑. มีสุขภาพและสวัสดิการ ๒. มีการติดต่อสื่อสารกันในสภาพสิ่งแวดล้อมของตน ๓. เป็นทรัพยากรมนุษย์ ๔. สามารถติดต่อกับบุคคลได้ทุกคน ๕. มีสติปัญญา ร่างกายและอารมณ์ดี ๖. มีการพัฒนาเศรษฐกิจ ๗. มีความมั่นคงปลอดภัย เกณฑ์ประเมินคุณภาพชีวิตของไทยสังเกตที่......เรื่องต่อไปนี้มั๊ย ๑. ครอบครัว ๒. กิจกรรมทางสังคมและศาสนา ๓. ความสามารถในอาชีพ ๔. ความสามารถในการดำรงชีวิตอยู่และการปรับตัวในสภาพแวดล้อม ๕. สุขภาพกายและสุขภาพจิต ๖. การมุ่งในค่านิยม รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ฝังในจิตสำนึกคนไทยทุกคน ๗. คุณธรรมจริยธรรม (Green & Kreuter, 2005)

Acknowledgement: Ms. LeeAnn Donnelly, Registered Dental Hygienist; Drs. Michael MacEntee and Chris Wyatt ELDERS Research Group, University of British Columbia Drs. Ronald Ettinger and Jane Chalmers College of Dentistry, University of Iowa