มนุษยสัมพันธ์ในการบริหารการศึกษา
ความเป็นมา และความรู้เบื้องต้น เกี่ยวกับมนุษยสัมพันธ์
จุดประสงค์ อธิบายได้ว่า มนุษย์มีความสำคัญอย่างไร บ่งบอกวิวัฒนาการของมนุษยสัมพันธ์ในแต่ละยุคสมัยได้ อธิบายได้ว่า ขอบข่ายของมนุษยสัมพันธ์นั้น ประกอบด้วยอะไรบ้าง บ่งชี้ได้ว่า มนุษยสัมพันธ์ สำคัญต่อการดำเนินชีวิตประจำวันอย่างไร
ความนำ มนุษยเป็นสัตว์โลก มีวิวัฒนาการมายาวนานมาก บรรพบุรุษของมนุษย์ ไร้ความเจริญ ไร้อารยธรรม มีสมองเล็ก ทำมาหากินด้วยการจับสัตว์ต่าง ๆ เป็นอาหาร ต่อมารู้จักทำที่พักอาศัย ใช้ไฟเพื่อความอบอุ่น และปรุงอาหาร
ต่อมา เมื่อมนุษย์มีความเจริญมากขึ้น มีการสร้างบ้านแปงเมือง มีแหล่งอารยธรรมต่าง ๆ เกิดขึ้นมากมาย เมโสโปเตเมีย อินคา มายา อารยธรรมลุ่มแม่น้ำไนล์ อิยิปต์โบราณ จีนโบราณ ฯลฯ
ความแตกต่างระหว่าง “คน” กับ “สัตว์” คน ลำตัวตั้งตรง เดินเป็นมุมฉากกับพื้น สัตว์ ส่วนมาก มีลำตัวขนานกับพื้น เรียกว่า “เดรัจฉาน” ที่มีลำตัวตั้งตรงมีน้อยมาก ได้แก่พวกลิง
ลักษณะสำคัญของมนุษย์ ชอบอยู่รวมกันเป็นกลุ่ม เป็นเผ่าชน ต้องมีหัวหน้า ไว้พึ่งพาอาศัย ร่วมกันทำงาน หาเลี้ยงชีวิต ร่วมกันปกป้อง คุ้มกันภัยให้แก่พวกของตนเอง แบ่งแยกงานกันทำ เป็นหน้าที่ เป็นส่วนงาน
ความเข้าใจพื้นฐานเกี่ยวกับ มนุษยสัมพันธ์ มนุษย์มีความแตกต่างระหว่างบุคคล มนุษย์มีลักษณะส่วนรวมของบุคคล พฤติกรรมของมนุษย์ย่อมมีสาเหตุหรือแรงจูงใจ มนุษย์มีศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์
ความหมาย “มนุษยสัมพันธ์” ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ด้วยกัน เป็นกระบวนการจูงใจ อย่างมีประสิทธิภาพ มุ่งให้เกิดความเข้าใจอันดีต่อกัน อันจะนำมาซึ่งความร่วมมือประสานงาน ดำเนินกิจการต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล
ปรัชญาของมนุษยสัมพันธ์ 1. การปฏิบัติงาน เป็นการรวมพลัง เพื่อก่อให้เกิดสามัคคีธรรมในการทำงาน 2. สามัคคีธรรมระหว่างผู้ปฏิบัติงานร่วมกันจะดีหรือไม่ดี ขึ้นอยู่กับมนุษย์ เป็นสำคัญ 3. มนุษย์แตกต่างจากสัตว์อื่น ด้านจิตใจ สัญชาตญาณ และความต้องการอื่น ๆ
ขอบข่ายของมนุษยสัมพันธ์ ผู้ปฏิบัติงานแต่ละคน กลุ่มคน สภาพแวดล้อมการทำงาน ผู้นำ
ความสำคัญของมนุษยสัมพันธ์ เป็นแม่บทในการทำงาน ช่วยเพิ่มผลผลิต ทำให้งานมี ประสิทธิภาพ ลดช่องว่างระหว่างหัวหน้ากับลูกน้อง ลดความขัดแย้งในการทำงาน
หลักสำคัญของมนุษยสัมพันธ์ 1. ทักทาย พูดคุย โอภาปราศรัย 2. ยิ้มแย้มแจ่มใส อารมณ์ดี 3. เรียกขาน จำชื่อบุคคลได้ 4. เป็นกันเอง ให้ความช่วยเหลือแก่บุคคลทั่วไป 5. พูด และทำด้วยจริงใจ ไม่เสแสร้ง 6. ไม่ถือตัว ให้ความสนใจแก่บุคคลทุกชั้น
7. เห็นอกเห็นใจ เอาใจเขามาใส่ใจเรา 8. รับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น ไตร่ตรอง พิจารณาเหตุผล 9. มีจิตใจพร้อมให้บริการผู้อื่นอยู่เสมอ 10. ยอมรับนับถือในเกียรติ ศักดิ์ศรีของผู้อื่น 11. มีอารมณ์หนักแน่น มั่นคง
12. รู้จักตนเอง รู้จักประมาณ 13. มองโลกในแง่ดี มีอารมณ์ขัน 14. มีความแนบแนียนในการติดต่อกับบุคคลอื่น มีความอ่อนน้อมถ่อมตน อันเป็นคุณสมบัติของผู้ดี
ผลลัพธ์จากการเป็นผู้มีมนุษยสัมพันธ์ ตนเองมีความสุข ผู้ร่วมงานมีความสุข ต่างฝ่ายยอมรับซึ่งกันและกัน ต่างฝ่ายต่างได้รับประโยชน์ร่วมกัน
สรุป มนุษย์ เป็นสัตว์ประเสริฐ มีความรู้สึกนึกคิด แต่ละคนมีบทบาท หน้าที่ของตน แสดงบทบาทและหน้าที่ให้ถูกต้อง จะมีความสุข มนุษย์อยู่ลำพังตนมิได้ ต้องอยู่ร่วมกับบุคคลอื่น หากทำความเข้าใจกันให้ดี จะได้รับประโยชน์ มีความสุขด้วยกันทุกฝ่าย ผลประโยชน์นั้นแบ่งปันกันไป