คำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม คำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา ครูศรีวรรณ ปานสง่า โรงเรียนวังไกลกังวล
ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง อธิบายความหมายของคำศัพท์ทาง พระพุทธศาสนาและนำคำศัพท์ไป ใช้ในชีวิตประจำวันได้อย่างถูกต้อง เหมาะสม
คำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา ฌาน ญาณ (อ่านว่า ชาน) (อ่านว่า ยาน)
หมายถึง ภาวะที่จิตแน่วแน่ อันเกิดจากการเจริญสมาธิ ฌาน แปลว่า การเพ่ง เป็นการฝึกจิตให้สงบ หมายถึง ภาวะที่จิตแน่วแน่ อันเกิดจากการเจริญสมาธิ
ลักษณะการทำจิต ให้สงบโดยการนั่ง หลับตานิ่ง เช่น พระเข้าฌาน ฤาษีเข้าฌาน
- มีอารมณ์หนึ่งเดียว (เอกัคตา) ฌาน 1. ปฐมฌาน - มีตรึก (วิตก) - มีตรอง (วิจาร) - มีความอิ่มใจ (ปีติ) - มีความสบายใจ (สุข) - มีอารมณ์หนึ่งเดียว (เอกัคตา)
- ละวิตกและวิจารเสียได้ - คงมีแต่ปีติ สุข - เอกัคตา ฌาน 2. ทุติยฌาน - ละวิตกและวิจารเสียได้ - คงมีแต่ปีติ สุข - เอกัคตา
- ละปิติเสียได้ คงมีแต่สุข - เอกัคตา ฌาน 3. ตติยฌาน - ละปิติเสียได้ คงมีแต่สุข - เอกัคตา
มีรูปธรรมเป็นอารมณ์ 4. จตุตถฌาน ละสุขเสียได้ กลายเป็นอุเบกขา คือ เฉย ๆ - เอกัคตา มีรูปธรรมเป็นอารมณ์
ปรีชาหยั่งรู้หรือกำหนดรู้ที่เกิดจาก อำนาจสมาธิ ฌาน ปรีชาหยั่งรู้หรือกำหนดรู้ที่เกิดจาก อำนาจสมาธิ
ความหยั่งรู้เป็นความรู้ที่เกิดขึ้นภายในจิตใจ อย่างถูกต้องความเป็นจริง ญาณ ความหยั่งรู้เป็นความรู้ที่เกิดขึ้นภายในจิตใจ อย่างถูกต้องความเป็นจริง รู้แจ้งเห็นจริง (ญาณทัสสนะ)
อตีตังสญาณ คือปรีชาหยั่งรู้เรื่องราวในอดีต อนาคตังสญาณ คือปรีชาหยั่งรู้เรื่องราวใน อนาคต ปัจจุปปันนังสญาณ คือปรีชาหยั่งรู้เรื่องราว ที่เป็นปัจจุบัน
จริต ความประพฤติ พื้นนิสัย หรือพื้นเพ แห่งจิตของคนทั้งหลาย ที่หนักไป แห่งจิตของคนทั้งหลาย ที่หนักไป ด้านใดด้านหนึ่ง
จริต ความประพฤติ หรือกิริยาอาการ เช่น เสียจริต วิกลจริต
ฉายา ร่มไม้ เงา อาการที่เป็นเงา ๆ ไม่ชัด อาการเคลือบแฝง ร่มไม้ เงา อาการที่เป็นเงา ๆ ไม่ชัด อาการเคลือบแฝง ชื่อที่พระอุปัชฌาย์ ตั้งให้แก่ผู้บวช
ฉายา ชื่อตั้งให้กันเล่น ๆ หรือตามลักษณะ ที่รู้กันในหมู่คณะ
ตัณหา ความทะยานอยาก ปรารถนา ดิ้นรน เสน่หา
ตัณหา ความอยาก