ภาวะมีบุตรยาก น.พ. สุรชัย เดชอาคม ภาควิชาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา น.พ. สุรชัย เดชอาคม ภาควิชาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร

ระยะเวลาการมีเพศสัมพันธ์สม่ำเสมอ อัตราการตั้งครรภ์ (ร้อยละ) โอกาสการตั้งครรภ์ ระยะเวลาการมีเพศสัมพันธ์สม่ำเสมอ อัตราการตั้งครรภ์ (ร้อยละ) 1 เดือน 25 - 30 3 เดือน 57 6 เดือน 72 1 ปี 85 2 ปี 93 Guttmatcher AF. Factors affecting normal expectancy of conception. JAMA 1956;161:855

ภาวะมีบุตรยาก (Infertility) ภาวะที่สามี ภรรยามีความสัมพันธ์ทางเพศกันสม่ำเสมอ โดยไม่ได้คุมกำเนิดเป็นเวลา 1 ปี แล้วยังไม่ตั้งครรภ์ พบอุบัติการณ์ร้อยละ 5-15 ของคู่สมรสวัยเจริญพันธุ์* การเป็นหมัน (Sterility) คู่สมรสที่ไม่สามารถมีบุตรได้ เช่น ฝ่ายหญิงไม่มีมดลูกหรือรังไข่หยุดทำงาน ฝ่ายชายไม่มีตัวอสุจิ (azoospermia) Boivin J. International estimates of infertility prevalence and treatment-seeking. Hum Reprod1991;6:811-6

ภาวะมีบุตรยาก ภาวะมีบุตรยากปฐมภูมิ (primary infertility) ภาวะมีบุตรยากที่ไม่เคยตั้งครรภ์มาก่อน ภาวะมีบุตรยากทุติยภูมิ (secondary infertility) ภาวะมีบุตรยากที่ภายหลังจากการที่เคยตั้งครรภ์มาก่อน ไม่ว่าการตั้งครรภ์ครั้งก่อนจะคลอดบุตรมีชีวิตหรือไม่

การตั้งครรภ์ตามธรรมชาติ

ภาวะมีบุตรยากไม่ได้เกิดจากฝ่ายหญิงอย่างเดียว Infertility, Reproductive Endocrinology, In Berek&Novak’s Gynecology. 14ed, 2007

ภาวะมีบุตรยาก Philipov OS. Estimated of the prevalence and cause of infertility in western siberia. WHO Bulletin OMS 1998;76:183-7

ภาวะมีบุตรยาก Chiamchanya C. Study of the causes and results of treatment in infertile couples. J Med Assoc Thai 2009;91:805-12

การประเมินฝ่ายหญิง : ประวัติ ประวัติทั่วไป ประวัติเพื่อประเมินปัญหาท่อนำไข่ตัน ระยะเวลาการมีบุตรยาก การดูแลรักษาที่เคยได้รับ ความถี่ของการมีเพศสัมพันธ์ ปัญหาการมีเพศสัมพันธ์ การตั้งครรภ์ (หากมีประวัติ) อาชีพ การดื่มเหล้า สูบบุหรี่ ยาที่ใช้ประจำ ประวัติโรคในอดีต เช่น PID STD ประวัติการผ่าตัดที่บริเวณอุ้งเชิงกราน

การประเมินฝ่ายหญิง : ประวัติ ประวัติเกี่ยวกับโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ ประวัติเพื่อประเมินปัญหาการตกไข่ ระยะห่าง ความสม่ำเสมอ ลักษณะของประจำเดือน อาการของโรคต่อมไทรอยด์ น้ำนมไหล ขนดก ประวัติอายุที่หมดประจำเดือน ของบุคคลในครอบครัว อาการปวดประจำเดือน อาการเจ็บในช่องคลอดขณะมีเพศสัมพันธ์

การประเมินฝ่ายหญิง : ตรวจร่างกาย Weight and BMI Thyroid enlargement, nodule or tenderness Breast secretion Sign of androgen excess Pelvic or abdominal tenderness organ enlargement or mass Vaginal or cervical abnormality secretion or discharge Mass, tenderness or nodularity in adnexa or cul-de-sac

การประเมินฝ่ายชาย : ประวัติ ระยะเวลาการมีบุตรยาก ปัญหาการมีเพศสัมพันธ์ การดูแลรักษาที่ได้รับก่อนหน้านี้ โรคประจำตัว ประวัติโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ การอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ร้อนกว่าปกติ การดื่มเหล้า สูบบุหรี่ สารเสพติด

การประเมินฝ่ายชาย : ตรวจร่างกาย Size of testis Presence and consistency of vasa and epididymides Presence of any varicocele Secondary sexual sex characteristic

Orchidometer http://www.ispae.org.in/html_pages/for_health_personnel.php