จอห์น ซี แม็คเวล (John C Maxwell) กล่าวว่า The 5 Levels of Leadership หรือภาวะ ผู้นำ 5 ระดับ คือ ผลงานการตกผลึกทาง ความคิดและการสั่งสมประสบการณ์การสอน เรื่อง ภาวะผู้นำที่ยาวนานมา มากกว่า 30 ปี ภาวะผู้นำทั้ง 5 ระดับ มีดังนี้

ตำแหน่งหน้าที่ การยอมรับ การสร้างผลงาน ระดับที่ 1 ตำแหน่งหน้าที่ เป็นจุดเริ่มต้นของการเป็นผู้นำและต้องพัฒนาตนเอง ระดับที่ 2 การยอมรับ เน้นสร้างความสัมพันธ์กับทีมงาน เพื่อให้ได้ การยอมรับ ระดับที่ 3 การสร้างผลงาน แสดงฝีมือให้เห็น พร้อมกับทำให้ทีมงานสร้างผลงานออกมา

มุ่งพัฒนาคนอื่นให้เป็นผู้นำที่มีประสิทธิภาพ เป็นผู้นำที่สมบูรณ์แบบ ระดับที่ 4 การพัฒนาคน มุ่งพัฒนาคนอื่นให้เป็นผู้นำที่มีประสิทธิภาพ ระดับที่ 5 จุดสูงสุด เป็นผู้นำที่สมบูรณ์แบบ

คนที่เป็นผู้จัดการ “ผู้อำนวยการ” หรือ “ซีอีโอ” อาจจะไม่ใช่ผู้นำเสมอ ไป สิ่งที่อยู่ในเครื่องหมายคำพูดนั้น เป็นแค่ “ตำแหน่ง” ต่างหาก เพราะ ผู้นำตัวจริงเสียงจริงนั้น ต้องมีบารมี ความรู้ ความสามารถ ทักษะ และ สามารถ “นำ” เป็นแบบอย่างให้ผู้อื่น ทำตามได้

ระดับที่ 1 ตำแหน่งหน้าที่ ข้อดี คุณได้รับเชิญ เข้าสู่ การเป็นผู้นำ ข้อเสีย ภาวะผู้นำที่แท้จริง ไม่ได้เกี่ยวกับ เรื่องตำแหน่ง สิ่งที่ควรที่สุดในระดับที่ 1 : จะใช้ตำแหน่งอย่างไรให้ เกิดประโยชน์สูงสุด

กฎของเรื่องภาวะผู้นำในระดับที่อาศัยตำแหน่ง กฎแห่งขีดความสามารถ คือ ความสามารถในการเป็นผู้นำเป็นสิ่งตัดสินประสิทธิภาพของบุคคลนั้น อุปสรรคใหญ่หลวงที่สุดประการเดียวต่อการพัฒนาตนเองขึ้นเป็นผู้นำ คือ การคิดแบบยึดติดกับตำแหน่งหน้าที่ การจำกัดอุปสรรค คือ ลืมเรื่องตำแหน่งและหน้าที่ แล้วหันไปใส่ใจศักยภาพที่ตัวเองมีอยู่ พร้อมกับยกระดับความเป็นผู้นำต้องก้าวไปให้ไกลเกินกว่าระดับที่ 1

กฎแห่งกระบวนการ คือ ภาวะผู้นำต้องพัฒนาอยู่ทุกวันไม่ใช่เพียงวันเดียว แต่การพัฒนาภาวะผู้นำเป็นกระบวนการที่ต้องดำเนินไปตลอดชีวิต ทัศนคติ แบบพึ่งพา ตำแหน่ง มักพูดว่า “วันนี้ผมกลายเป็นผู้นำแล้ว” ต้องคิดให้ได้ว่า “วันนี้ผมได้รับตำแหน่งผู้นำ ผมจะพยายามอยู่ทุก ๆ วัน เพื่อเป็นผู้นำที่ดีขึ้นให้ได้” นี้แหละ คือการนำกฎแห่งกระบวนการมาใช้

กฎแห่งการเดินเรือ ไม่ว่าใครก็บังคับเรือได้ แต่ ผู้นำ เท่านั้นที่จะเป็นผู้กำหนดเส้นทาง ถ้าคุณเป็นผู้นำในระดับที่ 1 ก็ต้องรู้จักข้อจำกัดของตัวเอง จริงอยู่คุณอาจเรียนรู้ที่จะกำหนดเส้นทาง การเดินเรือได้ แต่การจะทำแบบนั้นได้ ต้องมีภาวะผู้นำที่สูงกว่านี้

ความเชื่อที่ช่วยผู้นำให้ก้าวขึ้นไปในระดับที่ 2 1. ตำแหน่งเพียงอย่างเดียวไม่พอ เป้าหมายของมันคือการสร้างความเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีครับ 2. ผู้คน คือทรัพยากรที่มีค่าที่สุดของผู้นำ ไม่ใช่ตำแหน่งหน้าที่ 3. ผู้นำไม่จำเป็นต้องรู้ทุกอย่าง บุคคลเพียงคนเดียวย่อม ไม่ฉลาดเท่ากับทีมงาน ทุก ๆ คน รวมกัน 4. ผู้นำที่ดีย่อมดึงคนอื่นเข้ามามีส่วนร่วมเสมอ

จบการบรรยาย ผอ. อนุศิษฐ์ คณะธรรม